Cần làm rõ trách nhiệm vụ chìm tàu ở Hạ Long

1. Bất kỳ nguyên nhân nào, khi xảy ra thảm họa, trách nhiệm đều phải được quy rõ. Tất cả các chủ đò, lái đò, chủ tài, lái tàu và người liên quan phạm một trong các hành vi: vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy gây hậu quả nghiêm trọng; giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy gây hậu quả nghiêm trọng; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng…

Vụ chìm tàu Trường Hải 06 QN 5198 được xác định: Do máy trưởng khi tắt máy tàu đã không đóng các van ở ống thông biển lấy nước hai bên mạn tàu nên khi đầu nối đường ống kim loại ra bơm chung bị bung, dẫn đến nước chảy vào khoang buồng máy. Trong khi đó, thuyền trưởng cũng như các thuyền viên đã bỏ trực đêm, khi nước tràn vào gần đắm tàu mới phát hiện và không kịp xử lý.

Người có trách nhiệm trên bờ cũng "ngủ quên" trước khi thảm họa xảy ra.

Với những diễn tiến khách quan như trên, đây là vụ án gần như hy hữu khi gây thảm hoạ ở đường thuỷ nhưng người vi phạm không bị xử lý bởi một trong các tội danh về trật tự an toàn giao thông đường thuỷ (tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thuỷ  (Điều 212 BLHS); tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thuỷ không bảo đảm an toàn (Điều 214 BLHS); tội điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thuỷ (Điều 215 BLHS). Thay vào đó, Công an Quảng Ninh bắt giam thuyền trưởng và máy trưởng tàu Trường Hải 06 để điều tra hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

2. Trong bất cứ vụ án về tai nạn giao thông đường thuỷ nào từ trước tới nay, nếu người vi phạm bị truy tố bởi các tội danh về an toàn giao thông đường thuỷ, thì mức phạt cao nhất là 15 năm tù (tương ứng mức cao nhất tội phạm rất nghiêm trọng). Như vậy, Bộ luật Hình sự không xác định các tội danh này thuộc loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng (có khung hình phạt cao nhất là chung thân, tử hình). Gây tai nạn đặc biệt nghiêm trọng làm 42 người chết ở Quảng Bình, HĐXX tuyên án Nguyễn Xuân Quý (chủ đò) 14 năm tù giam và Nguyễn Minh Mậu (lái đò) 15 năm tù giam - mức cao nhất của tội danh. 

Bài học đắt giá: Không bao giờ được phép chủ quan.

Ở đây, tội danh và khung hình phạt không bao giờ đủ gánh hậu quả họ gây ra. 14 hay 15 năm tù, án tuyên theo luật, nhưng người dân, ngay cả gia đình nạn nhân, họ cũng không thể đành lòng tự nhủ người phạm tội là những thanh niên chân chất, thôn quê như Nguyễn Minh Mậu, Nguyễn Xuân Quý phải trả giá bằng hình phạt tước bỏ quyền sống.

Ở vụ chìm tàu Trường Hải 06, bản án nào dành cho bị cáo cũng đơn giản chỉ là sự áp dụng pháp luật thuần tuý, không thể so sánh bất cứ điều gì, khi mà hậu quả gây ra quá lớn.

3. Trách nhiệm cuối cùng như vậy đã hết? Chủ đò chở quá số người làm chìm đò, chủ đò và lái đò bị phạt tù, thế là xong? Tàu du lịch Trường Hải 06 bị chìm, 12 người chết, thuyền trưởng và máy trưởng bị truy cứu trách nhiệm hình sự, rồi cũng xong?

Như thế, điều gì sẽ tiếp sau chìm đò Nông Sơn, Chôm Lôm, Diễm Tín?

Điều gì tiếp sau tàu Trường Hải 06?

Biển không động, gió không mạnh, tàu không kém chất lượng, nghĩa là không có cái gì phải lo ngại? Những thảm hoạ trong cái yên, cái lặng, cái không như vậy còn bi đát và xót xa hơn nhiều thảm hoạ xảy ra vùng gió to sóng dữ.

Thử hỏi: Đã có ông Chủ tịch UBND xã nào bị thôi chức khi để xảy ra thảm hoạ bến đò tại xã mình như Chôm Lôm, Nông Sơn, Diễm Tín?

Vụ chìm tàu Trường Hải 06, còn ai phải chịu trách nhiệm? Tỉnh Quảng Ninh ra lệnh kiểm tra đồng loạt các tàu du lịch ở Hạ Long ngay sau thảm họa. Nhưng trước đó, việc kiểm tra thế nào? Họa rồi mới tá hỏa? Thuyền trưởng và máy trưởng đinh ninh rằng tàu neo vào vùng biển lặng, gió nhẹ, máy móc thiết bị tốt nên không thể có tai nạn, thiếu trách nhiệm và ngủ quên. Công ty TNHH Trường Hải cũng đinh ninh như thế, cũng "ngủ quên". Chính quyền địa phương và cơ quan kiểm tra, kiểm định chuyên môn cũng vì vậy "ngủ quên"?

Khi tỉnh giấc, mọi cái giật mình đã muộn!

Cần nhắc lại rằng, vụ bão Chanchu năm 2006, người đứng đầu Trung tâm Khí tượng thuỷ văn Trung ương, dẫu ở cách xa nơi xảy ra thảm họa cả nghìn kilômét, cũng đã bị thôi chức.