Nga: Tỉ phú viết báo trong tù

New Times cho biết, cột báo do ông Khodorkovsky đảm trách sẽ xuất hiện 2-3 tuần/lần và việc này không phạm luật. Theo tờ New Times, ông Khodorkovsky sẽ viết về cuộc sống sau song sắt, về những bạn tù của mình và bài đầu tiên của "Vua dầu lửa" nói về người bạn tù 23 tuổi có tên là Nikolai.

Ông Khodorkovsky từng là tỉ phú giàu nhất nước Nga khi giữ ghế Chủ tịch Tập đoàn dầu khí Yukos và trước khi bị bắt hôm 25/10/2003, "Vua dầu lửa" sở hữu số tài sản 15 tỉ USD, theo cách tính của tạp chí Forbes, Mỹ. Nhưng hiện ông Khodorkovsky lại cho rằng, "sẽ cố gắng viết về một số người và hoàn cảnh của họ, nhưng sẽ thay đổi tên tuổi. Nhà tù là nơi bạn có thể gặp những con người đặc biệt nhất".

Kể từ khi bị bắt, sau đó hầu toà và ngồi tù, ông Khodorkovsky đã viết và được đăng một số bài báo với nội dung đề cập tới quan điểm chính trị và tầm nhìn về tương lai của nước Nga. Nhưng lần này ông Khodorkovsky đã khiến giới chuyên môn cũng như dư luận ngạc nhiên bởi viết khác những gì từng viết trước đây. Khi mới vào tù ông Khodorkovsky từng mang theo 2 vali sách để viết luận án tiến sĩ ở trong tù bởi đã tốt nghiệp Học viện Dầu khí Quốc gia tại Moskva.

Cách đây hơn 3 tháng (24/5), tòa án thủ đô Moskva tuy giữ nguyên phán quyết có tội đối với tỉ phú Khodorkovsky và cộng sự Platon Lebedev, nhưng đã giảm cho họ 1 năm tù trong tổng số 14 năm tù giam. Hơn 8 tháng trước (31/12/2010), ông Khodorkovsky bị tòa tuyên phạt 6 năm tù vì tội biển thủ 27 tỉ USD từ Yukos, tập đoàn từng thuộc sở hữu của "Vua dầu lửa" và Platon Lebedev. Hai người này đã ngồi tù được 7 năm sau khi bị tuyên án 8 năm vì phạm tội trốn thuế và lừa đảo.

Với tuyên phạt hôm 31/12/2010, mỗi người kể trên phải bóc lịch tổng cộng 14 năm. Khi được hỏi về phán quyết kể trên đối với ông Khodorkovsky, Thủ tướng Putin chỉ nói ngắn gọn "trộm thì phải vào tù". Ông Vadim Klyuvgant, luật sư của "Vua dầu lửa" cho biết, sẽ tiếp tục kháng án và họ sẽ bổ sung vào hồ sơ những tình tiết mới, những chứng cứ quan trọng để trình vụ này lên Tòa án nhân quyền châu Âu.

Tuy nhiên, ông Khodorovsky có vẻ không lạc quan về tương lai của mình bởi trước đó (31/12/2010), ngay sau khi thân chủ bị tuyên thêm 6 năm tù, luật sư Vadim Klyugant đã tuyên bố, "Vua dầu lửa" không có ý định xin ân xá từ Tổng thống Dmitry Medvedev. Trước đó (22/10/2010), Hãng RIA Novosti cho biết công tố viên từng đề nghị mức án 14 năm tù đối với ông Khodorkovsky. Với phán quyết kể trên của toà, 2 ông Khodorkovsky và Lebedev sẽ phải bóc lịch thêm một thời gian khá dài sau cuộc bầu cử Tổng thống Nga diễn ra trong tháng 3/2012. Phương Tây đã và đang theo sát vụ án Khodorkovsky bởi họ coi "có màu sắc chính trị".

Sau một thời gian bóc lịch ở nhà tù tại Siberia, năm 2009, ông Khodorkovsky được chuyển đến một trại giam ở thủ đô Moskva để hầu tòa lần thứ hai diễn ra hôm 15/12/2010. Nhưng phiên tòa phải hoãn tới 31/12/2010 và theo cáo trạng mới, ông Khodorkovsky và ông Platon Lebedev, cựu lãnh đạo Công ty đầu tư và quản lý ngân hàng Menatep trực thuộc Yukos, bị cáo buộc ăn cắp 218 triệu tấn dầu, trị giá hơn 26 tỉ USD.

Trước phiên toà kể trên, ông Khodorkovsky từng tuyên bố, bản án của mình sẽ trở thành một phần trong lịch sử nước Nga bởi cách làm của Yukos đã thực hiện không hề bị cấm theo bất cứ một luật hiện hành nào, nhưng vẫn bị kết tội. Chánh án Viktor Danilkin đã tuyên ông Khodorkovsky có tội bất chấp sự phản đối của luật sư.

Giới chuyên môn quan tâm tới sự khác nhau giữa 2 bản án bởi bản án mới trái ngược hoàn toàn với bản án cũ - ông Khodorkovsky phải nhận bản án 6 năm tù vì đã ăn cắp toàn bộ số dầu của Yukos trong khi bản án cũ cáo buộc tỉ phú bán số dầu này và trốn thuế. Tổng thống Mỹ Barack Obama coi bản án hôm 31/12/2010 chỉ đề cập lại cáo trạng cũ.

Bà Marina Philippova, mẹ đẻ của tỉ phú Mikhail Khodorkovsky từng cảm thấy bất an cho con trai bởi sự giàu lên quá nhanh, cũng như công khai tham vọng chính trị quá sớm. Ông Khodorkovsky là một trong những người đầu tiên ở Nga mở quán cà phê tư nhân khi cuộc cải tổ bắt đầu ở Liên Xô, đã lập ngân hàng Bank Menatep (năm 1989) và 7 năm sau Menatep đã mua lại 90% cổ phiếu của Tập đoàn dầu lửa Yukos.

Giới kinh tế đánh giá cao quyết định chi 390 triệu USD để mua Yukos của ông Khodorkovsky bởi giá trị thị trường của tập đoàn này từng lên đến hơn 30 tỉ USD. Nhưng ngày 3/11/2003, ông Khodorkovsky đã phải từ chức chủ tịch Tập đoàn Yukos