Khi tài sản nhà nước phục vụ cho những toan tính cá nhân

Thứ Tư, 23/09/2020, 18:19
Tại phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Thành Tài, nguyên Phó Chủ tịch thường trực UBND TP HCM  và 4 đồng phạm gây thất thoát, lãng phí”, gây thất thoát hơn 1.927 tỷ đồng, bị cáo Nguyễn Thành Tài cho rằng bản thân ký văn bản trái luật vì cấp dưới không phản đối…


Phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Thành Tài, nguyên Phó Chủ tịch thường trực UBND TP HCM (giai đoạn 2008-2011) và 4 đồng phạm về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, gây thất thoát hơn 1.927 tỷ đồng, liên quan đến khu đất “vàng” ở số 8-12 Lê Duẩn, quận 1, đã khép lại với mức án 8 năm tù dành cho bị cáo Nguyễn Thành Tài… Đáng nói, tại phiên tòa, bị cáo Nguyễn Thành Tài cho rằng bản thân ký văn bản trái luật vì cấp dưới không phản đối…

Đổ lỗi sai phạm do kiêm nhiệm nhiều việc

Tại phiên toà, bị cáo Nguyễn Thành Tài cho rằng, khi đảm nhiệm chức vụ Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố, vừa đảm nhiệm công tác đối ngoại của thành phố lớn và kiêm luôn Phó Chủ tịch phụ trách nhà đất, khối lượng công việc hết sức lớn. 

“Hằng ngày 6h sáng tôi đã rời khỏi nhà, 8h tối tôi mới rời cơ quan, 9h dùng bữa tối xong và bắt đầu xử lý hồ sơ đến 12h đêm mới kết thúc ngày làm việc. Với khối lượng công việc như thế, tôi không phải là con người hoàn hảo nên không tránh khỏi sai sót trong quá trình làm việc của mình”, bị cáo Nguyễn Thành Tài giãi bày trước tòa.

Liên quan đến quyết định trái pháp luật trong việc thực hiện dự án tại khu đất “vàng” ở số 8-12 Lê Duẩn, quận 1, bị cáo Nguyễn Thành giải thích rằng trong những văn bản liên quan đến nhà, đất số 12 Lê Duẩn không thuộc chuyên môn bị cáo đảm nhận mà là người kiêm nhiệm phần nhiệm vụ của ông Nguyễn Hữu Tín (nguyên Phó Chủ tịch UBND TP HCM, đang thụ án 7 năm tù trong một vụ án khác) trước đó nên không có kinh nghiệm trong việc sắp xếp, xử lý các tài sản công, đáng nói bị cáo này còn cho rằng bản thân ông không nhận thức được hành vi sai phạm. 

Theo ông Tài thì ông Nguyễn Hữu Tín mới là người chỉ đạo, đôn đốc ở giai đoạn ban đầu. Ông Tín nhận thấy phương án đấu thầu chọn nhà đầu tư không thể thực hiện. Thay vào đó, ông Tín đề ra giải pháp liên doanh, liên kết với doanh nghiệp. Ông Lê Hoàng Quân (khi đó là Chủ tịch UBND TP HCM, Trưởng Ban chỉ đạo 09) đã bút phê đồng ý giải pháp này. Sau này, công việc liên quan đến dự án mới chuyển qua bị cáo Tài phụ trách.

“Thời điểm đó, tôi chỉ kiêm nhiệm nên mọi quyết định tôi đều dựa trên và tin tưởng vào sự tham mưu, đề xuất từ các sở, ngành, đơn vị chuyên môn. Trong nội dung tham mưu, tôi không thấy cơ quan nào phản đối giải pháp Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà thành phố (Công ty QLKDN) liên doanh với bốn doanh nghiệp (thuộc Bộ Công thương) thuê khu đất 8-12 Lê Duẩn. Khi ký văn bản, tôi không nhận thức rõ đây là hành vi sai phạm nghiêm trọng”, bị cáo Nguyễn Thành Tài trình bày.

Bị cáo Nguyễn Thành Tài tại phiên tòa.

Giải thích này thật khó chấp nhận bởi với nhiều năm công tác và được trao nhiều trọng trách, cùng đội ngũ phòng ban, sở ngành tham mưu, ông khó có thể đổ lỗi cho ai được.

Năm 2010, bị cáo Tài có công văn chấp nhận đề xuất cho phép Công ty TNHH MTV Hoa Tháng Năm (do bị cáo Lê Thị Thanh Thúy - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH MTV Hoa Tháng Năm, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Lavenue) cùng tham gia dự án. 

Bị cáo Tài biết doanh nghiệp trên qua Công ty QLKDN giới thiệu. Thực tế lúc đó, Công ty Hoa Tháng Năm chỉ mới thành lập được 4 tháng và chưa thực hiện bất kỳ dự án nào. Như vậy rõ ràng ông Tài đã chấp thuận cho công ty này tham gia dự án là điều không bình thường.

Mặc dù thừa nhận việc ký nhiều văn bản trong đó có Quyết định 3030/2011 giao khu đất vàng 8-12 Lê Duẩn cho Công ty Lavenue thực hiện dự án là trái với chủ trương của UBND TP HCM và quyết định 09/2007 QĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ; song ông Tài lại khẳng định do lúc đó tình hình kinh tế suy thoái, nên việc ký nhiều văn bản là nhằm thúc đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án đảm bảo những gì có lợi nhất cho Nhà nước.

Các bị cáo tại phiên tòa.

Giao dự án vì thân tình

Theo đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (VKS), sai phạm của các bị cáo gây thiệt hại lớn cho Nhà nước. Bởi nếu vụ án không được phát hiện, khu đất được chuyển nhượng cho bên thứ ba ngay tình thì Nhà nước sẽ khó thu hồi và có thể phải bồi thường một khoản tiền rất lớn. Bên cạnh đó, hành vi phạm tội của các bị cáo kéo dài, tính đến năm 2018 Nhà nước mới ngăn chặn hết thiệt hại.

Khu nhà đất số 8-12 Lê Duẩn có 3 mặt tiền, có thể gọi là khu đất vàng của TP HCM. Lô đất này cùng tài sản là hai căn nhà trên đất là tài sản của Nhà nước đã được xác định. Chủ trương của thành phố cho 4 công ty thuê nhà thuê trên khu đất này cùng triển khai, thực hiện dự án là hoàn toàn phù hợp.

Cái sai bắt đầu xảy ra từ khi Công ty QLKDN có công văn đề nghị huy động thêm vốn. Trong khi đó, Nghị định 09 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế về quản lý vốn tại doanh nghiệp nhà nước là phải đảm bảo nguyên tắc vốn của Nhà nước. Tuy nhiên, bị cáo Nguyễn Thành Tài đã cho góp vốn không có căn cứ pháp luật, Công ty QLKDN chỉ có 50% góp vốn, trong khi cho một công ty tư nhân (Công ty Hoa Tháng Năm) được góp 30% vốn.

Khi Công ty CP Đầu tư Lavenue được thành lập, công ty này hoàn toàn là công ty tư nhân nhưng bị cáo Tài vẫn chỉ đạo các sở ban ngành giao đất cho Công ty CP Đầu tư Lavenue. Lúc này, quyền sử dụng đất đã được chuyển từ Nhà nước sang tư nhân. Hành vi này của các bị cáo là trái pháp luật.

Bị cáo Lê Thị Thanh Thúy.

Chỉ đạo này xuất phát từ đề nghị của bị cáo Lê Thị Thanh Thúy. Sau đó, từ sự chỉ đạo của bị cáo Tài, các bị cáo Đào Anh Kiệt (nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường TP HCM), Nguyễn Hoài Nam (nguyên Bí thư Quận ủy quận 2); Trương Văn Út (nguyên Phó Trưởng phòng Quản lý đất thuộc Sở Tài nguyên Môi trường TP HCM) dù biết hồ sơ dự án chưa đầy đủ, chưa được phê duyệt, chưa thẩm định... nhưng vẫn đề xuất ký các quyết định vi phạm pháp luật dẫn đến khu đất từ sở hữu nhà nước bị chuyển nhượng sang công ty của bị cáo Thúy. Thiệt hại mà bị cáo Tài và các đồng phạm gây ra là khoảng 1.927 tỷ đồng.

Trước và trong quá trình xét xử, dư luận đặt nhiều dấu hỏi về mối quan hệ giữa bị cáo Nguyễn Thành Tài và bị cáo Lê Thị Thanh Thúy, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH MTV Hoa Tháng Năm, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Lavenue. Cơ quan công tố cáo buộc bị cáo Thúy lợi dụng mối quan hệ với bị cáo Tài để gửi văn bản (không số) đến Công ty QLKDN, tự nhận doanh nghiệp do Thúy điều hành có kinh nghiệm trong lĩnh vực bất động sản, nhà hàng-khách sạn, có năng lực tài chính. Từ đó, Thúy xin tham gia dự án 8-12 Lê Duẩn với động cơ trục lợi cá nhân, không phải cạnh tranh, đấu giá quyền sử dụng đất hay đấu thầu dự án.

Về việc này, bị cáo Tài nói rằng qua mối quan hệ quen biết trong gia đình, bị cáo quen biết Thúy từ năm 2007, đó chỉ là mối quan hệ bình thường như lãnh đạo thành phố với doanh nghiệp. Bị cáo Lê Thị Thanh Thúy cùng ý kiến: “Tôi khẳng định mối quan hệ này là quan hệ thân với gia đình và nó đã có từ lâu”…

Tuy nhiên, ngoài những điều như kể trên, thì bà Thúy đã có lần tạo một tài khoản có sẵn hơn 200 triệu đồng và gửi cho ông Tài trả tiền chữa bệnh.

“Vào năm 2011, ông Tài báo gia đình tôi rằng ông bị ung thư tuyến tiền liệt. Bằng mối tâm giao và mối quan hệ thân tình, tôi bàng hoàng, lo lắng. Khi ông quyết định đi mổ ở Singapore, tôi có đại diện gia đình gặp ông, hỏi thăm và đề nghị với ông rằng tôi có quan hệ thân thiết với ngân hàng nên sẽ giúp ông làm thẻ tín dụng để ông điều trị, cà thẻ trả cho bệnh viện, chỉ như vậy thôi”, bà Thúy giải thích.

Theo Chủ tịch Công ty Hoa Tháng Năm, sau khi về nước, ông Tài đã gửi lại bà một phong bì trong đó có mười mấy ngàn USD đã vay mượn trong thẻ tín dụng. Số tiền không lớn nhưng ông Tài đề nghị bà nhận lại. 

Cùng ngày đó, ông Tài trả luôn thẻ tín dụng và trong thẻ tín dụng đó chỉ sử dụng đúng một giao dịch trả viện phí tiển mổ… “Tôi nghĩ hơn 200 triệu mình hỗ trợ cho người mình quý mến là một điều hết sức bình thường nhất là khi ông mang bệnh hiểm nghèo. Nếu có bất kỳ khuất tất nào trong giao dịch này thì tôi đã không giao dịch qua ngân hàng”, bị cáo Thúy trình bày.

Trong lời nói sau cùng trước phần nghị án, bị cáo Nguyễn Thành Tài cho rằng vụ án là bài học vô cùng cay đắng, nghiệt ngã đối với ông. “Tôi không đổ lỗi cho ai. Tôi vi phạm pháp luật thì phải chấp nhận xử lý”.

Sáng 20-9, TAND TP HCM đã tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thành Tài 8 năm tùvề tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Cùng tội danh này, bị cáo Lê Thị Thanh Thúy bị phạt 5 năm tù; bị cáo Đào Anh Kiệt bị phạt 5 năm tù; bị cáo Nguyễn Hoài Nam: 4 năm tù; bị cáo Trương Văn Út bị phạt 3 năm tù.
Phú Lữ - Bùi Thanh
.
.
.