Binh biến tại Cote d'Ivoire

Thứ Tư, 11/01/2017, 21:42
Cuộc binh biến diễn ra vào rạng sáng 6-1 tại thành phố lớn thứ hai của Cote d'Ivoire là Bouake và 2 thành phố khác đang khiến dư luận trong và ngoài khu vực quan tâm, bởi đây không phải lần đầu tiên binh sỹ nước này có động thái như vậy.


Mục đích của các binh sỹ tiến hành cuộc binh biến hôm 6-1 tại 3 thành phố (Bouake, Daloa và Korhogo) ở Cote d'Ivoire là muốn được trả lương cao hơn. 

Hãng AFP dẫn lời một binh sỹ giấu tên cho biết, cuộc binh biến kể trên do các binh sỹ từng là những tay súng nổi dậy gia nhập quân đội tiến hành với yêu cầu: Chính phủ thưởng cho họ mỗi người 5 triệu CFA franc (khoảng 8.000 USD) cùng một căn nhà.

Những binh sỹ trước đây thuộc lực lượng nổi dậy cho rằng, các cam kết trong thỏa thuận năm 2007 không được thực hiện đầy đủ, nên họ quyết định động thủ. 

Theo giới truyền thông, các binh sỹ tham gia binh biến đã tấn công ít nhất 2 đồn cảnh sát, chiếm kho vũ khí và dựng rào chắn tại trung tâm thành phố và hiện Bouake (cách Thủ đô Abidjan của Cote d'Ivoire khoảng 350km) đang nằm dưới sự kiểm soát của các cựu quân nhân. Tất cả trường học và doanh nghiệp đã bị đóng cửa tại thành phố Bouake.

Binh sỹ Cote d'Ivoire.

Giới truyền thông dẫn lời các nhân chứng cho biết, binh sỹ được trang bị vũ khí hạng nặng đang tuần tra khắp thành phố và các lực lượng an ninh đã rời bỏ vị trí của họ.

Hãng thông tấn nhà nước AIP của Cote d'Ivoire cho biết, những tiếng súng đầu tiên được nghe thấy vào khoảng 1 giờ 30 phút ngày 6-1 (theo giờ địa phương). Và tuyến hành lang phía Nam của thành phố Bouake đã bị các tay súng tiến hành binh biến phong tỏa, không cho phương tiện giao thông qua lại…

Theo hãng AFP, sau 2 giờ bị binh sỹ tiến hành binh biến bắt giữ, tối 7-1, Bộ trưởng Quốc phòng Alain Richard Donwahi đã được phóng thích và rời khỏi thành phố Bouake cùng 2 phụ tá bằng máy bay.

Trong khi đó, Tổng thống Alassane Ouattara tuyên bố, cách thức biểu tình của những binh sỹ tiến hành binh biến là không phù hợp và làm xấu hình ảnh của Cote d'Ivoire. 

Hơn 2 năm trước (ngày 18-11-2014), một cuộc đình công do những binh sỹ từng là các tay súng nổi dậy tham gia quân đội trong giai đoạn 2009-2011 đã đẩy Cote d'Ivoire rơi vào bế tắc khi đình công lan từ thành phố Bouake đến Thủ đô Abidjan.

Khi đó, hãng Reuters cho biết, các binh sỹ tiến hành đình công vì không được trả lương đã xông vào trụ sở Đài phát thanh truyền hình quốc gia của Cote d'Ivoire tại Bouake, nhưng họ không thể phát đi thông điệp gì trên sóng bởi nhân viên nhà đài bỏ chạy hết. Và cuộc đình công kể trên đã lôi kéo được gần 9.000 người tham gia với yêu cầu được trả đủ khoản bù lương và thăng chức.

Tổng thống Alassane Ouattara.

Theo giới truyền thông, vì thành phố Bouake từng là thành trì của quân nổi dậy chiếm giữ miền Bắc trong cuộc nội chiến chia đôi Cote d'Ivoire sau khi lật đổ Tổng thống Laurent Ggagbo trong cuộc đảo chính năm 2002, nên nhiều tay súng sau đó đã gia nhập quân đội nước này. 

Những binh sỹ tham gia binh biến sáng 6-1 cho rằng, nếu Tổng thống Laurent Ggagbo không bị họ lật đổ thì Tổng thống Alassane Ouattara không thể nắm quyền như hiện nay.

Gần 1 năm trước (28-1-2016), các công tố viên Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ở La Hay, Hà Lan đã cáo buộc ông Laurent Gbagbo vi phạm nhân quyền và phạm những tội ác chống lại loài người, liên quan tới các vụ xung đột và bạo lực đẫm máu diễn ra sau cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng 11-2010 tại Cote dIvoire. Và ông Laurent Gbagbo trở thành cựu nguyên thủ quốc gia đầu tiên trên thế giới bị ICC xét xử kể từ khi được thành lập năm 2003.

Ông Laurent Gbagbo bị buộc tội tổ chức chiến dịch bạo lực nhằm bảo vệ chiếc ghế Tổng thống sau khi thất cử trước ứng cử viên đối lập Alassane Ouattara (hiện là Tổng thống Cote dIvoire). 

Mặc dù ông Alassane Ouattara được cộng đồng quốc tế công nhận giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hồi tháng 11-2010, nhưng ông Laurent Gbagbo không chấp nhận chuyển giao quyền lực. ICC cho rằng, cựu Tổng thống Laurent Gbagbo là nguyên nhân chính gây ra các vụ bạo lực đẫm máu ở Cote d'Ivoire, khiến hơn 3.000 người thiệt mạng.

Gần 4 tháng trước (14-9-2016), Mỹ đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt kinh tế đối với Cote d'Ivoire (bị áp đặt hơn 10 năm trước). Việc này diễn ra sau khi Cote d'Ivoire tổ chức thành công cuộc bầu cử hồi tháng 10-2015. Và Tổng thống Alassane Ouattara đã quyết định thay đổi một số vị trí chủ chốt trong chính phủ. Nhưng gần 3 tháng trước, bạo lực đã cản trở cuộc trưng cầu ý dân về Hiến pháp mới. Cuộc trưng cầu ý dân về Hiến pháp mới được tổ chức hôm 30-10-2016 đã bị nhiều nhóm thanh niên gây rối, cản trở. Lực lượng đối lập kêu gọi tẩy chay cuộc bỏ phiếu, và chỉ trích chính quyền không trao đổi trước với họ cũng như lực lượng xã hội dân sự về vấn đề này. Bộ trưởng Nội vụ Hamed Bakayoko khẳng định, chính phủ áp dụng các biện pháp tổng thể để cuộc trưng cầu diễn ra an toàn, đúng luật.
Trọng Hậu
.
.
.