Brazil mạnh tay với quan tham

• Nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội Trung Quốc Thành Khắc Kiệt Quan tham lĩnh án tử hình
• Mạnh tay với quan tham
• CICIG – “Khắc tinh” của quan tham Guatemala

Trước khi bị Tòa án Tối cao tuyên mức án 23 năm tù giam, ông Jose Dirceu, người từng được coi là “cánh tay phải” đắc lực của cựu Tổng thống Lula da Silva, đang phải thụ mức án 7 năm tù giam lỏng - được giam tại nhà riêng, có cảnh sát thay nhau giám sát 24/24 giờ, vì liên quan đến vụ bê bối tham nhũng "Mensalao".

Trước đó, ông Jose Dirceu bị tuyên mức án 10 năm và 10 tháng tù giam vì phạm tội tham nhũng, câu kết, thông đồng phạm tội, đồng thời phải nộp phạt 350.000USD. Nhưng sau đó, ông Jose Dirceu được giảm xuống còn 7 năm tù giam lỏng. Ngoài ông Jose Dirceu, còn có 25 cựu quan chức chính phủ khác cũng bị kết án, trong đó có cựu Chủ tịch Công đảng cầm quyền Jose Genoino. Và đó là vụ bê bối lớn nhất có liên quan đến hoạt động tài trợ chính trị bất hợp pháp, mua bán phiếu bầu, hối lộ các nghị sĩ, chính trị gia nhằm giành được số phiếu ủng hộ của họ cho những chính sách dưới thời nắm quyền của cựu Tổng thống Lula da Silva.

Ông Jose Dirceu (trái) khi còn là “cánh tay phải” đắc lực của cựu Tổng thống Brazil Lula da Silva.

Theo hồ sơ tại tòa, ông Jose Dirceu giữ chức Chánh văn phòng nội các trong giai đoạn 2003-2005 (dưới thời cựu Tổng thống Lula da Silva nắm quyền), bị bắt từ tháng 11-2013 với cáo buộc tham ô và rửa tiền ở Petrobras. Ông Jose Dirceu bị bắt và xét xử trước khi vụ bê bối tại Petrobras bị giới truyền thông phanh phui hơn 2 năm trước (tháng 3-2014).

Hơn 8 tháng trước (2-9-2015), cảnh sát đã truy tố ông Jose Dirceu với 4 tội danh (tống tiền, nhận hối lộ, gian lận và rửa tiền) liên quan tới các vụ hối lộ và gian lận thầu tại Petrobras và nhiều công ty nhà nước khác.

Theo Văn phòng cảnh sát liên bang, ông Jose Dirceu bị tạm giam từ ngày 3-8-2015 tại một nhà tù ở tỉnh Curitiba. Tính đến nay, ông Jose Dirceu là thành viên cao cấp nhất của Công đảng cầm quyền bị bắt và xét xử do liên quan tới Petrobras. Thẩm phán Carlos Fernando dos Santos Lima, người trực tiếp thụ lý “vụ án Petrobras” cho biết, cựu Chánh văn phòng nội các bị cáo buộc đã nhận hối lộ ít nhất 39 triệu real (khoảng 11,2 triệu USD), thông qua hình thức các doanh nghiệp liên quan tới Petrobras tài trợ tài chính cho Công ty Tư vấn JD Assesoria của ông Jose Dirceu.

Ngoài việc trực tiếp nhận hối lộ, ông Jose Dirceu còn bị coi là 1 trong những người cầm đầu đường dây hối lộ có tổ chức giữa Petrobras với các quan chức, nghị sĩ và chính trị gia Brazil.

Ngày 19-5, Tổng thống lâm thời Michel Temer đã bổ nhiệm ông Pedro Parente, nguyên Bộ trưởng Năng lượng làm Giám đốc điều hành Tập đoàn Dầu khí quốc gia Petrobras. Ông Pedro Perente là Giám đốc điều hành thứ 3 của Petrobras trong vòng chưa đầy 16 tháng qua.

Trước đó (13-5), trong bài phát biểu đầu tiên sau khi trở thành Tổng thống lâm thời, ông Michel Temer khẳng định, sẽ tiếp tục chiến dịch điều tra tham nhũng tại Petrobras. Đồng thời bác bỏ mọi cáo buộc chống lại mình trong vụ bê bối ở Petrobras. Ông Michel Temer nhấn mạnh, việc điều tra tham nhũng tại Petrobras sẽ được tiến hành tới cùng, không bị ảnh hưởng bởi các nhóm lợi ích. "Chiến dịch Lava Jato (chiến dịch rửa xe) phải được tiếp tục tiến hành".

Cảnh sát hộ tống cựu Chánh văn phòng nội các Jose Dirceu đến trụ sở Cảnh sát liên bang ở Curitiba hồi tháng 8-2015.

Ngày 17-5, ông Michel Temer đã đề cử ông Ilan Goldfain, chuyên gia kinh tế hàng đầu của ngân hàng Itau Unibanco, làm Thống đốc Ngân hàng trung ương Brazil, và đây là một trong những bước đi đầu tiên của Chính phủ lâm thời nhằm minh bạch hóa tài chính công và đưa nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latin thoát khỏi suy thoái.

Cùng ngày 17-5, Tòa án Tối cao liên bang Brazil (STF) cho biết, sẽ xem xét yêu cầu mở phiên tòa chính trị xét xử Tổng thống lâm thời Michel Temer do ông đã ban hành (năm 2015) các sắc lệnh sửa đổi ngân sách quốc gia mà không được sự đồng ý của Quốc hội khi là Phó Tổng thống. Chủ tịch STF Ricardo Lewandowski sẽ đưa ra quyết định về thời gian để xem xét yêu cầu kể trên.

Theo giới truyền thông, nhiều tân bộ trưởng trong chính phủ lâm thời đang bị điều tra tham nhũng. Giới luật gia cho biết, 12/22 tân bộ trưởng đang bị điều tra tham nhũng do liên quan tới vụ bê bối tại Petrobras, do đó họ nên từ chức. 

Ngày 18-5, Bộ trưởng Kinh tế Henrique Meirelles cho biết, chưa cần tái cơ cấu tài chính Petrobras bất chấp những khó khăn hiện nay ở tập đoàn này. Bất chấp việc Petrobras công bố khoản thua lỗ kỷ lục trong năm ngoái là 9,6 tỷ USD, tăng 30% so với mức thua lỗ của năm trước đó và đang nợ tới 100,4 tỷ USD. Thượng tuần tháng 5, Petrobras thông báo đã hoàn tất các thỏa thuận bán tài sản của tập đoàn này ở Argentina và Chile với tổng trị giá 1,38 tỷ USD.