Chiến tranh Afghanistan chạm kỷ lục về giết hại dân thường

• Afghanistan: Gian nan cuộc chiến chống bắt cóc trẻ em
• Cảnh sát tiếp tục là mục tiêu tấn công tại Afghanistan
• Mỹ chuẩn bị rút bớt quân khỏi Afghanistan

Như một dấu hiệu rõ ràng về tác động đối với thanh niên trẻ của Afghanistan, người chiếm hơn 50% trong số 34 triệu người ước tính của cả nước và không biết gì ngoài chiến tranh, 927 chàng trai và cô gái từ 17 tuổi trở lên bị giết năm ngoái cũng là số người bị giết nhiều nhất trong một năm chiến tranh, theo LHQ.

Bên cạnh những sinh mạng bị mất, tình hình an ninh nghiêm trọng đang ngăn cản nhiều người Afghanistan được hưởng các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa của họ, với hàng ngàn trẻ em bị tàn tật suốt đời vì các cuộc tấn công vào trường học và các cơ sở y tế, ông Michelle Bachelet, Cao ủy Nhân quyền LHQ nói.

Trong khi đó, Phó lãnh đạo Taliban, Mullah Abdul Ghani Baradar, đã đến Doha, thủ đô Qatar, vào ngày 24-2, theo các quan chức quen thuộc với các cuộc đàm phán. Ông là quan chức cấp cao nhất của Taliban cho đến nay để thảo luận về một cuộc dàn xếp với người Mỹ.

Mỹ và Taliban đã đạt được thỏa thuận khung trong 6 ngày đàm phán vào tháng 1, bao gồm việc rút các lực lượng Mỹ ra khỏi Afghanistan và đảm bảo rằng nước này không bị các nhóm phiến quân sử dụng để tiến hành các cuộc tấn công ra nước ngoài. Các cuộc đàm phán đã được hoãn lại sau khi các nhóm làm việc được thành lập để soạn ra các chi tiết và một bản thảo thỏa thuận.

Zalmay Khalilzad, nhà đàm phán chính của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đã tìm cách làm giảm bớt những kỳ vọng về một thỏa thuận sẽ chấm dứt cuộc chiến Afghanistan 17 năm, nói rằng: “Không có gì được đồng ý cho đến khi mọi thứ được thỏa thuận”. Những rào cản đáng kể vẫn còn, nhất là phạm vi rút quân của Mỹ và liệu lệnh ngừng bắn có xảy ra trước đó hay không khi Taliban khăng khăng đòi sau khi Mỹ rút quân. 

Một trở ngại khác là vai trò của Chính phủ Afghanistan, Tổng thống Ashraf Ghani, được Mỹ hậu thuẫn trong tiến trình hòa bình. Ông Khalilzad chịu áp lực từ ông Ghani và các đồng minh của chính quyền ở Washington để làm rõ cách thức, và dưới sự bảo trợ của ai, các cuộc đàm phán sẽ diễn ra giữa Chính phủ Afghanistan, phe nổi dậy, các nhóm xã hội dân sự và các đảng chính trị trong tương lai .

Các cuộc đàm phán trực diện giữa Mỹ và Taliban đã được nối lại vào tháng 7, với các quan chức từ cả hai phía thừa nhận công khai và thường xuyên hơn rằng một chiến thắng quân sự là không thể. Nhưng lực lượng chính phủ Taliban và Afghanistan, được hỗ trợ bởi sự leo thang kỷ lục trong các cuộc không kích của máy bay Mỹ, đã tiếp tục đấu tranh để định hình các điều khoản của cuộc đàm phán. 

Trong báo cáo của mình, Mỹ quy 63% trong số 10.993 thương vong dân sự ở Afghanistan năm 2018 cho các lực lượng chống chính phủ và 24% cho các lực lượng thân chính phủ. 

Báo cáo cho biết sự gia tăng các vụ đánh bom tự sát, chủ yếu là do chi nhánh địa phương của Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), và sự leo thang trong các hoạt động tìm kiếm và trên không là những yếu tố quan trọng thúc đẩy sự gia tăng chết chóc, báo cáo cho biết. 

Trong số thương vong dân sự do các lực lượng chống chính phủ, báo cáo đổ lỗi cho Taliban là 37% và chi nhánh địa phương của IS là 20%. Trong số thương vong do các lực lượng thân chính phủ, báo cáo đổ lỗi cho lực lượng an ninh Afghanistan chiếm 14% và các lực lượng quốc tế, bao gồm Mỹ, chiếm 6%.

Taliban đã tranh luận về các số liệu, nói rằng Mỹ đã giải quyết vấn đề thương vong dân sự trong khuôn khổ mối quan tâm của người Mỹ, và nhấn mạnh rằng các chiến binh của họ rất quan tâm đến mạng sống người dân. Quân đội Mỹ tại Kabul cho biết họ không có bình luận nào về báo cáo, nhưng Hội đồng Bảo an Quốc gia Afghanistan đã cáo buộc Taliban gây thương vong cho dân thường bằng cách sử dụng nhà dân và nhà thờ Hồi giáo cùng các địa điểm công cộng khác làm lá chắn.