Colombia: Báo động làn sóng tấn công phụ nữ bằng axit

• Níu kéo tình cảm không được, dùng axit để hả cơn giận
• Rùng mình với những đòn thù từ axit
• Tạt axit chỉ vì… quá "yêu" ?!

87% nạn nhân là nữ giới

Theo đánh giá của các chuyên gia, làn sóng tấn công bằng axit ở Colombia là một sự bất thường ở châu Mỹ Latinh, mặc dù nạn phân biệt giới tính cố hữu và mức độ bạo lực đối với phụ nữ trong khu vực vẫn ở mức cao. Thủ phạm chủ yếu là những người đàn ông còn nạn nhân phần lớn là phụ nữ.

Tấn công bằng axit phổ biến ở các quốc gia như Ấn Độ, Nepal, Bangladesh, Cambodia và Uganda, đặc biệt là Pakistan. Ở Pakistan ghi nhận, ít nhất 160 vụ tấn công bằng axit đã được thực hiện trong năm 2014. Ước tính, mỗi năm ở Colombia có khoảng 100 vụ tấn công bằng axit. Theo một nhà hoạt động nhân quyền, với dân số 48 triệu người thì trung bình, số nạn nhân bị tấn công bằng axit ở Colombia cao hơn so với Pakistan, hiện có 199 triệu dân. Trên thực tế, nhiều nạn nhân không báo cáo thương tích của mình là do bị tấn công bằng axit, nên không có con số chính xác để đánh giá mức độ thực sự của vấn đề.

Gina Potes nói rằng, Nhà nước cần phải làm nhiều việc để hỗ trợ các nạn nhân bị tấn công bằng axit.

Gina Potes, 39 tuổi được cho là nạn nhân đầu tiên bị tấn công bằng axit ở Colombia vào năm 1996. Cô hiện đang điều hành một tổ chức nhân đạo giúp đỡ những nạn nhân của axit mang tên “Construyendo Rostros” (tạm dịch: Tái tạo lại khuôn mặt). Kể từ sau khi bị tấn công bằng axit, Gina Potes đã phải trải qua tổng cộng 26 lần phẫu thuật. Cô cho biết, vết thương về thể xác và tinh thần của những nạn nhân rất lâu dài, thậm chí đeo đẳng họ suốt phần đời còn lại. “Đó là sự mặc cảm, tự ti khi tái hòa nhập cộng đồng. Rào cản này không phải nạn nhân nào cũng có thể vượt qua”, Gina Potes nói.

Potes nói rằng, 87% nạn nhân bị tấn công bằng axit ở Colombia là phụ nữ, trong khi 90% thủ phạm là nam giới. "Thông thường, thủ phạm là một người nào đó có quan hệ thân thiết với nạn nhân như chồng, cha hay họ hàng… - những người không thể chấp nhận hay thừa nhận vai trò của phụ nữ”, Potes nói.

Vào năm 2013, một nạn nhân bị tấn công vì thủ phạm cho rằng, cô đã làm công việc của một người đàn ông. Nữ thanh tra xây dựng Elizabeth Ruales, 38 tuổi đã bị một công nhân tạt axit vào người sau khi cô nói rằng, thợ xây dựng đã không sử dụng phương pháp đảm bảo an toàn lao động phù hợp. Mặt, cổ, cánh tay và chân Elizabeth Ruales đã bị biến dạng vì axit. Cuối cùng, kẻ tấn công Elizabeth Ruales bị kết án 18 tháng tù treo sau khi quan tòa phán quyết rằng, người đàn ông đó “không phải là một mối đe dọa cho xã hội”.

Những nỗ lực của Chính phủ

Tổng thống Juan Manuel Santos đã ký một đạo luật mới vào hôm 18/1 vừa qua, trong đó quy định tăng nặng hình phạt đối với những kẻ tấn công bằng axit. Theo đó, bất cứ ai sử dụng "chất hóa học" để làm tổn thương người khác sẽ phải lĩnh án ít nhất 12 năm tù. Nếu nạn nhân bị biến dạng vĩnh viễn, thì bản án sẽ tăng đến 50 năm tù. Đây được cho là hành động quyết liệt của Colombia để ngăn chặn làn sóng tấn công bằng axit đang lan rộng.

Trước đó, luật pháp Colombia coi tấn công bằng axit là hành vi gây thương tích chứ không phải là hành vi bạo lực có chủ ý. Điều này có nghĩa rằng, những kẻ tấn công phải đối mặt với bản án nhẹ. Trong thực tế, chỉ một số ít thủ phạm bị đưa ra xét xử.

Khi công bố đạo luật mới, Tổng thống Santos cũng đã đánh giá cao sự nỗ lực của các nạn nhân vượt qua “nỗi đau axit”. “Thật đáng ngưỡng mộ những nạn nhân đã vượt qua nỗi đau sau những hành vi tội ác. Sức mạnh trong tâm hồn và trái tim của những nạn nhân đã chiến thắng”.

Gina Potes cho rằng, sự ra đời của đạo luật mới là phù hợp và đúng thời điểm. "Đây là điều mà chúng tôi đã nỗ lực kêu gọi và chờ đợi trong một thời gian dài. Cuối cùng, nó đã được cụ thể hóa thành luật. Tội ác khủng khiếp này phải bị trừng trị thích đáng", Gina Potes nói với phóng viên tờ GlobalPost. Tuy nhiên, Gina Potes cũng cho rằng, ngoài việc ban hành luật, Nhà nước cần phải làm rất nhiều việc, như cung cấp các dịch vụ y tế và điều trị tâm lý cho các nạn nhân, hỗ trợ họ xây dựng lại cuộc sống sau khi trải qua cú sốc trong cuộc đời.

"Hiện có rất nhiều người là nạn nhân của axit vẫn đang sống trong tâm lý bị tổn thương nghiêm trọng. Họ bị bỏ rơi và sống một mình. Thậm chí, có người còn không có tiền để mua vé xe buýt chứ chưa nói đến chuyện có tiền để chi trả các khoản dịch vụ y tế”, Potes nói.

Các chuyên gia nói rằng, gốc rễ của nạn tấn công bằng axit ở Colombia là do “truyền thống gia trưởng” đã ăn sâu vào tiềm thức mỗi người dân nơi đây. Ở Colombia, mãi đến năm 1954, phụ nữ mới được quyền tham gia bầu cử trong khi nhiều nước ở châu Mỹ Latinh đã thực hiện quyền này từ rất sớm. Bên cạnh đó là ảnh hưởng bạo lực của cuộc nội chiến kéo dài khiến hơn 200.000 người Colombia thiệt mạng.