Cuộc chiến "cùng thua"

Thứ Ba, 06/08/2019, 18:14

Bằng việc hạn chế xuất khẩu các vật liệu hóa học quan trọng sang Hàn Quốc, Nhật Bản đang gây ra tác hại không thể khắc phục đối với ngành công nghiệp điện tử toàn cầu, với tổn hại khó có thể đo lường, theo nhận định của nhà báo Nhật Bản Takashi Yunogami đăng trên EE Times Japan.

Nhưng cuộc chiến không có dấu hiệu dừng lại. Ngày 2-8, Nội các Nhật Bản đã phê duyệt loại Hàn Quốc ra khỏi “danh sách trắng” các quốc gia được hưởng ưu đãi thương mại. Hàn Quốc là quốc gia đầu tiên bị loại khỏi danh sách ưu đãi thương mại của Nhật Bản, hiện có 27 nước gồm Đức, Anh, Mỹ.

Chấn động ngành điện tử toàn cầu

Mọi việc bắt đầu vào ngày 4-7, khi Chính phủ Nhật Bản ban hành các hạn chế xuất khẩu sang Hàn Quốc đối với các nguyên liệu thô bao gồm polyimide fluoride, chất cản quang và hydro florua - những nguyên liệu rất cần thiết cho việc sản xuất các thiết bị điện tử.

Để biện minh cho động thái bất ngờ này, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cũng dùng lý lẽ tương tự Tổng thống Mỹ Donald Trump, tuyên bố "an ninh quốc gia" là lý do chính thức.

Dù vậy, Chính phủ Nhật Bản cho đến nay không đưa ra được bằng chứng nào cho thấy Hàn Quốc đang sử dụng các vật liệu bị hạn chế cho các ứng dụng quân sự.

Đối với nhiều người trong ngành công nghiệp điện tử toàn cầu, cuộc chiến thương mại vừa bùng nổ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc dường như đã nổ ra từ hư không. Hầu hết các chuyên gia tin rằng đây là một tranh chấp không có thật bắt đầu từ mối hận thù có nguồn gốc từ Thế chiến II.

Trong nhiều thập kỷ, người Hàn Quốc đã thúc đẩy buộc Nhật Bản phải bồi thường việc sử dụng lao động cưỡng bức và nô lệ tình dục trong thời gian Nhật Bản chiếm đóng Hàn Quốc. Nhiều người ở Hàn Quốc tin rằng Nhật không sẵn lòng thừa nhận hoàn toàn các hoạt động sai trái thời chiến của đất nước.

Các quy định mới do chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe đặt ra yêu cầu các nhà cung cấp nguyên liệu của Nhật Bản phải có giấy phép xuất khẩu trước khi vận chuyển các nguyên liệu thô này sang Hàn Quốc. Quá trình hành chính mới được áp đặt này được cho là sẽ kéo dài các công việc kiểm tra thêm khoảng 90 ngày.

Theo dữ liệu năm 2018 từ Hiệp hội Thương mại Hàn Quốc, Nhật Bản chiếm 84,5% polyimide fluoride (kim ngạch 19.720.000USD), 93,2% chất cản quang (298.890.000USD) và 41,9% hydro florua (66.850.000USD) hàng nhập của các doanh nghiệp xứ kim chi.

Ngoại trưởng Nhật Bản Taro Kono (trái) và người đồng cấp Kang Kyung Wha của Hàn Quốc.

Polyimide fluoride là một vật liệu EL hữu cơ. Nếu hạn chế xuất khẩu làm cạn kiệt nguồn nguyên liệu, hai đại gia Hàn Quốc - LG Electronics, nhà sản xuất TV EL hữu cơ và Samsung Electronics, nhà sản xuất tấm EL hữu cơ cho điện thoại thông minh - sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Trong khi đó, các chất cản quang cụ thể chịu các hạn chế xuất khẩu mới được cho là những nguyên liệu sử dụng cho in thạch bản EUV, một công nghệ sản xuất chất bán dẫn rất tiên tiến chỉ được đưa vào sản xuất hàng loạt trong năm nay.

Điều này có khả năng sẽ ảnh hưởng đến các chất bán dẫn logic tiên tiến 7nm của Samsung. Nó cũng có thể tác động đến DRAM 16nm, sản phẩm sắp được sản xuất. Cả Samsung và SK Hynix sẽ cảm thấy “đau”.

Theo các chuyên gia, Samsung đang vận hành một nhà máy bán dẫn dựa trên hệ thống sản xuất tương tự của Toyota, hệ thống này cho phép trữ kho các bộ phận, linh kiện và vật liệu ở mức tối thiểu. Vì vậy, Samsung dường như chỉ trữ kho EUV đủ dùng cho sản xuất khoảng một tháng. Điều tương tự cũng áp dụng cho việc cung cấp hydro florua.

Hầu hết các chất bán dẫn logic tiên tiến được cho là bộ xử lý ứng dụng (AP) cho điện thoại thông minh Galaxy của Samsung. Samsung đã xuất xưởng 292,3 triệu điện thoại thông minh trong năm 2018 - nhiều nhất trên thế giới.

Tất cả các thiết bị này phải được trang bị các AP hàng đầu được chế tạo bằng thiết bị EUV. Nhưng chỉ với hàng tồn kho EUV đủ cho một tháng, việc sản xuất AP hàng đầu sẽ chậm lại, do đó hạn chế sản lượng điện thoại thông minh.

Quan trọng hơn, nếu EUV đã sử dụng chế tạo DRAM tiên tiến, thì thiệt hại sẽ lớn hơn nhiều so với sự chậm lại của Galaxy. Điều này là do Samsung và SK Hynix là hai nhà lãnh đạo toàn cầu trong thị trường DRAM. Trong quý đầu năm 2019, Samsung đã chiếm 42,7% thị phần doanh số DRAM toàn cầu, tiếp theo là SK Hynix với 29,9%. Nói cách khác, 2 công ty này cùng nhau thống lĩnh 72,6% thị phần.

Nhật mất điểm trong mắt nhà đầu tư

Giả sử EUV đã được sử dụng để chế tạo DRAM tiên tiến, việc thiếu hụt kho phản quang EUV sẽ hạn chế sản xuất DRAM, dẫn đến cản trở sản xuất điện thoại thông minh.

Khoảng 1,4 tỷ điện thoại thông minh đã được xuất xưởng trong năm 2018, cùng với 300 triệu máy vi tính cá nhân (PC), 150 triệu máy tính bảng và khoảng 11,75 triệu máy chủ, theo dữ liệu thị trường được cung cấp bởi IDC.

Trong khi đó, với quy trình sản xuất chất bán dẫn hiện nay, việc thiếu hydro florua sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn nhiều cho sản xuất chip.

Hydro florua (HF) hoặc axit hydrofluoric, được sử dụng từ 10% trở lên trong quy trình sản xuất chất bán dẫn. Giải pháp hóa học này được áp dụng cho các chất bán dẫn khác nhau, từ các thiết bị logic đến DRAM, thiết bị NAND flash (bộ nhớ) và thậm chí cả OLED. Nói tóm lại, hydro florua là axit không thể thiếu để sản xuất tất cả các con chip.

Ngoài thiệt hại tiềm tàng đối với việc sản xuất bộ xử lý ứng dụng và DRAM, hạn chế các lô hàng Samsung Galaxy, lệnh cấm còn tác động đối với NAND Flash.

Một khi ngành sản xuất điện thoại di động và PC, máy tính bảng bị nghẽn lại do thiếu nguyên liệu, các nhà khổng lồ như Apple, HP, Dell và các hãng khác sẽ nổi giận.

Và cơn giận giữ của họ không nhắm vào các nhà cung cấp DRAM của Hàn Quốc, mà là Chính phủ Nhật Bản, vì đã gây ra sự thiếu hụt bằng những hạn chế xuất khẩu.

Như vậy, ngành công nghiệp điện tử toàn cầu sẽ trút sự giận dữ vào xứ Mặt trời mọc, chứ không phải xứ Kim chi.

Ngày 3-7, Chính phủ Hàn Quốc tuyên bố họ sẽ phân bổ ngân sách 1.000 tỷ won (khoảng 850 triệu USD) hàng năm để hỗ trợ sản xuất vật liệu và thiết bị bán dẫn trong nước.

Về lâu dài, thông báo này cho thấy Hàn Quốc sẽ bắt đầu loại bỏ một cách có hệ thống việc sử dụng nguyên liệu hóa học thô sản xuất tại Nhật Bản và các nhà cung cấp thiết bị sản xuất chất bán dẫn của Nhật Bản.

Điều này tương tự việc Hàn Quốc đã làm cách đây nhiều năm trong việc ngưng tuyển dụng các kỹ sư Nhật Bản. Vào những năm 1980, Hàn Quốc rất săn đón các kỹ sư Nhật Bản có kỹ năng tiên tiến trong việc thiết kế DRAM. Nhưng sau đó, họ đã dần thay thế bằng chính kỹ sư trong nước.

Cuối cùng, cả nhà sản xuất vật liệu và nhà cung cấp thiết bị của Nhật Bản sẽ mất đi công việc kinh doanh hiện tại với Samsung, SK Hynix và LG Electronics. Ngay cả khi Chính phủ Nhật Bản quyết định dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu sau đó, việc rút lui có thể quá muộn. Thiệt hại đã xảy ra, khó có thể lấy lại niềm tin trong mối quan hệ kinh doanh.

Hành động của Chính phủ Nhật Bản đã thực hiện những tác hại không thể khắc phục đối với ngành công nghiệp điện tử toàn cầu - với mức giá không thể đo lường được và không cần thiết.

Rủi ro leo thang trả đũa

Tổng thống Hàn Quốc đã lên án hành động mới nhất của Nhật Bản là việc mở rộng các biện pháp hạn chế thương mại và là một thách thức lớn với quan hệ song phương đồng thời tác động mạnh tới nền kinh tế toàn cầu.

Ông Moon cũng cho rằng cuối cùng Nhật Bản đã phớt lờ những nỗ lực của Hàn Quốc và cộng đồng quốc tế nhằm tháo gỡ tình hình bằng con đường ngoại giao. Vì vậy, Tokyo là bên làm nghiêm trọng tình hình và phải chịu "hoàn toàn trách nhiệm" với những việc sẽ diễn ra. Dù Hàn Quốc không mong muốn vòng xoáy trừng phạt lẫn nhau nhưng vì Tokyo áp dụng "biện pháp trả đũa bất công" với Seoul nên Chính phủ Hàn Quốc sẽ có các biện pháp tương ứng.

Trước đó, Chủ tịch Quốc hội và các đảng phái chính trị Hàn Quốc đã tổ chức họp khẩn để đưa ra các biện pháp đối phó với quyết định của Nhật Bản. Các quan chức Hàn Quốc cảnh báo họ có thể xem xét một thỏa thuận chia sẻ thông tin tình báo với Nhật Bản, nếu mâu thuẫn trở nên tồi tệ hơn.

Hiệp định An ninh Thông tin Quân sự Song phương giữa hai nước tự động được gia hạn hàng năm, chủ yếu nhằm chống lại các mối đe dọa hạt nhân và tên lửa từ CHDCND Triều Tiên. Thời hạn của thỏa thuận là ngày 24-8.

Như Sơn