Cựu Tổng thống Guatemala đổi quan hệ ngoại giao lấy 2,5 triệu USD

Đây là nhận định chung của những người có mặt tại phiên toà ở New York, Mỹ hôm 19/3 (theo giờ địa phương), cũng như dư luận quan tâm tới vụ bê bối tham nhũng, nhận hối lộ của cựu Tổng thống Guatemala Alfonso Portillo. Bởi tuy là vụ án tham nhũng liên quan tới tài chính, nhưng ảnh hưởng đến chính trị vì kể từ khi Guatemala chính thức quan hệ ngoại giao với Đài Loan (1960) đến nay, Trung Quốc luôn phản đối. Ông Alfonso Portillo không phải là nhà lãnh đạo Mỹ Latinh đầu tiên bị dẫn độ sang Mỹ xét xử. Bởi trước đó (1989), cựu Tổng thống Panama Manuel Noruega từng bị đưa tới Mỹ và phải chấp hành bản án 20 năm tù vì bị buộc tội buôn bán ma túy.

Theo lời khai trước tòa hôm 19/3, ông Alfonso Portillo thừa nhận Đài Loan đã hối lộ 2,5 triệu USD. Và đổi lại, Guatemala tiếp tục công nhận Đài Loan về mặt ngoại giao trong thời gian ông Alfonso Portillo làm Tổng thống (2000-2004).

Cũng tại phiên toà kể trên, cựu Tổng thống Guatemala đã đưa ra lời xin lỗi về những hành vi phạm tội của mình và xin chịu trách nhiệm về những hành động đó. Theo giới truyền thông, số tiền hối lộ 2,5 triệu USD do Đại sứ quán Đài Loan ở Guatemala gửi, trong đó có 1,5 triệu USD thuộc chương trình "Thư viện hòa bình", dự định dùng để mua sách cho các thư viện, trường học. Sau khi nhận 1,5 triệu USD từ Đài Loan, số tiền này được chuyển tới những tài khoản mang tên vợ cũ và con gái của ông Alfonso Portillo ở Paris, Pháp; sau đó chúng được chuyển đến các tài khoản ở Luxembourg và Thụy Sĩ. Đây là cách rửa tiền nhận hối lộ của ông Alfonso Portillo. Ngoài Mỹ, Pháp cũng từng điều tra ông Alfonso Portillo về tội rửa tiền.

Cựu Tổng thống Alfonso Portillo.

Gần 1 năm trước (28/5/2013), ông Alfonso Portillo từng xuất hiện trước một tòa án ở Mỹ vì bị cáo buộc tham nhũng và rửa tiền thông qua các ngân hàng của Mỹ với tổng số tiền lên tới 70 triệu USD. Trước đó, Bộ Ngoại giao Guatemala cũng cho biết, phiên điều trần luận tội đầu tiên đối với ông Alfonso Portillo sẽ diễn ra hôm 28/5/2013 ở quận Manhattan, Mỹ. Nhưng khi đó, ông Alfonso Portillo không nhận tội. Ông Alfonso Portillo bị bắt ở Guatemala năm 2010 theo cáo trạng của công tố viên ở New York, theo đó cựu Tổng thống đã rửa hàng chục triệu USD tiền tham ô, nhận hối lộ trong thời gian tại vị, và có 3 vụ nhận hối lộ hơn 1 triệu USD/lần.

Cựu Tổng thống Guatemala còn bị cáo buộc chiếm đoạt gần 4 triệu USD ngân sách của Bộ Quốc phòng, chuyển vào ngân hàng Guatemala Credito Hipotecario Nacional (CHN), nơi một thân tín của ông Alfonso Portillo làm chủ tịch. Ngoài ra, ông Alfonso Portillo cũng bị cáo buộc chiếm dụng quỹ từ dự trữ tài chính công của Ngân hàng CHN.

Giới truyền thông cho biết, để đưa ông Alfonso Portillo tới tòa án ở quận Manhattan, cơ quan chức năng Mỹ phải bí mật dẫn độ cựu Tổng thống từ một quân y ở Guatemala tới một căn cứ rồi đưa đến New York hôm 24/5/2013. Theo giới truyền thông, việc dẫn độ ông Alfonso Portillo được tiến hành sau khi Tòa án Hiến pháp Guatemala và một tòa án hình sự nước này phê chuẩn đề nghị của Mỹ. Ngày 29/8/2011, Tòa án Hiến pháp Guatemala đã cho phép dẫn độ cựu Tổng thống Alfonso Portillo tới Mỹ vì ông bị buộc tội rửa 70 triệu USD trong giai đoạn cầm quyền (2000-2004). Khi đó, quyết định của Tòa án Hiến pháp Guatemala không quy định thời gian cụ thể vì còn phải chờ Tổng thống đương nhiệm khi đó là Alvaro Colom thông qua.

Trước đó, ông Alfonso Portillo bị bắt tại khu nghỉ mát trên bờ biển Caribe ở Đông Bắc Guatemala hồi tháng 1/2010 khi đang chuẩn bị chạy trốn đến Belize.

Việc bắt giữ được tiến hành theo yêu cầu của tòa án New York dựa trên cáo trạng công bố hôm 25/1/2010. Theo đó, ông Alfonso Portillo bị cáo buộc đã biển thủ 1,5 triệu USD từ số tiền quyên góp ở Đài Loan với mục đích mua sách cho các thư viện, trường học. Ngoài ra, ông Alfonso Portillo còn bị cáo buộc ký séc rút tiền từ một ngân hàng ở New York để chuyển vào tài khoản ở Miami trước khi chuyển tiếp đến một tài khoản ngân hàng khác ở Paris, Pháp dưới tên vợ cũ và con gái.

Cựu Tổng thống Alfonso Portillo từng nhiều lần bị tòa án Guatemala tuyên án, nhưng ông luôn nộp tiền để được tại ngoại hoặc trốn ra nước ngoài.

Văn phòng Bộ Tư pháp Mexico cho biết (tháng 10-2008), cựu Tổng thống Alfonso Portillo bị Mexico dẫn độ về Guatemala để xét xử theo luật của nước này. 3 năm trước (20/10/2005), Guatemala đã đề nghị dẫn độ ông Alfonso Portill, nhưng cựu Tổng thống vẫn được tự do trong quá trình xét xử nhờ sự che chở của luật pháp Mexico. Khi đó, Guatemala cáo buộc, trong thời gian đương nhiệm, ông Alfonso Portillo đã bí mật chuyển 15 triệu USD cho Bộ Quốc phòng để tạo điều kiện cho một số quan chức thân thiết biển thủ. Giới truyền thông cho biết, trong thời gian cầm quyền, ông Alfonso Portillo từng dùng chiêu bài chống tham nhũng để loại trừ những nhân vật đối lập hoặc những người phát hiện ra sai lầm của mình và có thể phanh phui sự việc trước công chúng