Đằng sau cuộc đảo chính bất thành ở Gabon

• Quốc tế lên án mạnh mẽ vụ đảo chính bất thành tại Gabon

Việc này diễn ra trong khi Tổng thống Gabon Ali Bongo đang chữa bệnh ở nước ngoài (phải nhập viện ở Saudi Arabia hôm 24-10-2018 vì đột quỵ, sau đó được chuyển tới Morocco điều trị). Hãng AFP dẫn thông báo từ Phủ Tổng thống Gabon cho biết, nhà chức trách nước này đã bắt giữ người cầm đầu cuộc đảo chính bất thành.

Người phát ngôn Chính phủ Gabon, Bộ trưởng Truyền thông Guy-Bertrand Mapangou cho biết, 4 trong số 5 sỹ quan quân đội tham gia cuộc đảo chính quân sự sáng 7-1 đã bị bắt tại Đài phát thanh quốc gia, người còn lại đã bỏ trốn. Ông Gabon Guy-Bertrand Mapangou cũng khẳng định, đây chỉ là âm mưu đảo chính hụt, bởi lực lượng đặc nhiệm đã tiến vào trụ sở Đài phát thanh quốc gia và bắt những kẻ nổi loạn.

Tổng thống Gabon Ali Bongo.

Trước khi cuộc đảo chính diễn ra, Tổng thống Ali Bongo (con trai cựu lãnh đạo Omar Bongo, lên nắm quyền từ tháng 10-2009), 59 tuổi, đã nỗ lực dập tắt những tin đồn về tình trạng sức khỏe của mình bằng thông điệp năm mới từ thủ đô Rabat của Maroc.

Ông Ali Bongo cũng thừa nhận, đang gặp nhiều vấn đề về sức khỏe, nói nhịu nhiều từ và không thể cử động tay phải, nhưng khẳng định sức khỏe đang hồi phục. Tuy nhiên, Trung úy Kelly Ondo Obiang, lãnh đạo "Phong trào yêu nước của Các lực lượng phòng vệ và an ninh Gabon" tự xưng, lại coi thông điệp của Tổng thống Ali Bongo "làm gia tăng những nghi ngại về năng lực tiếp tục đảm nhiệm trọng trách Tổng thống".

Được biết, cuộc đảo chính diễn ra khi binh lính chiếm Đài phát thanh quốc gia và ra thông báo về việc thành lập "Hội đồng tái thiết quốc gia". Trên sóng phát thanh, nhóm sỹ quan quân đội tham gia đảo chính cho biết, họ thất vọng với thông điệp đầu năm mới của Tổng thống Ali Bongo, cũng như năng lực điều hành đất nước của nhà lãnh đạo này, đồng thời kêu gọi người dân ủng hộ và cùng tiến hành đảo chính.

"Chúng tôi tiến hành đảo chính lật đổ chính phủ để khôi phục nền dân chủ cho đất nước", tờ The Guardian dẫn lời Trung úy Kelly Ondo Obiang tuyên bố trên Đài phát thanh quốc gia. Được biết, 2 sỹ quan trung thành với Trung úy Kelly Ondo Obiang đã thiệt mạng sau khi binh lính chiếm giữ Đài phát thành quốc gia.

Nhưng chỉ vài giờ sau, Chính phủ Gabon thông báo, đã kiểm soát tình hình và bắt nhiều đối tượng liên quan đến cuộc đảo chính, trong đó có Trung úy Kelly Ondo Obiang, đối tượng cầm đầu cuộc đảo chính. Trong khi đó, hãng Reuters cho biết, khoảng 300 người đã tập trung tại Đài phát thanh quốc gia để ủng hộ cuộc đảo chính, nhưng đã bị binh lính bắn hơi cay để giải tán đám đông này.

Và trên khắp thủ đô Libreville, lực lượng cảnh sát cùng binh lính quân đội hiện diện ở khắp mọi nơi, để trấn an dân chúng và ổn định tình hình. Tuy dân số chỉ khoảng 1,5 triệu người, nhưng do nằm ở Trung Phi, cùng nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và nguồn đầu tư nước ngoài, nên Gabon là một trong những quốc gia thịnh vượng nhất trong khu vực.

Trung úy Kelly Ondo Obiang xuất hiện trên Đài phát thanh quốc gia.

Sau khi biết tin, Chủ tịch Liên minh châu Phi (AU) Moussa Faki Mahamat đã lên án mạnh mẽ cuộc đảo chính. "AU lên án mạnh mẽ cuộc đảo chính quân sự sáng 7-1 tại Gabon. Tôi tái khẳng định rằng, AU hoàn toàn phản đối mọi sự thay đổi quyền lực vi hiến", ông Moussa Faki Mahamat nhấn mạnh trên tài khoản Twitter. Pháp cũng lên án vụ đảo chính quân sự bất thành, đồng thời khuyến cáo công dân nước này đang ở Gabon không đi lại xung quanh khu vực thủ đô Libreville vì lý do an ninh.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres khẳng định, ông phản đối việc giành quyền lực bằng vũ lực và trái hiến pháp. Người phát ngôn của Tổng Thư ký Liên hợp quốc, ông Stephane Dujarric cho biết, đặc phái viên của Liên hợp quốc tại khu vực Trung Phi, ông Francois Lounceny Fall, đang theo dõi chặt chẽ tình hình và sẵn sàng hỗ trợ Chính phủ Gabon nếu cần thiết.

Hơn 2 năm trước (24-9-2016), Tòa án Hiến pháp Gabon đã xác nhận kết quả cuộc bầu cử tổng thống diễn ra hôm 27-8-2016. Theo đó, Tổng thống Ali Bongo tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp với 50,66% số phiếu ủng hộ.

Việc này diễn ra sau khi những người ủng hộ ứng cử viên Jean Ping và phe đối lập biểu tình và phóng hỏa bên ngoài tòa nhà Quốc hội để phản đối kết quả kiểm phiếu, yêu cầu Tổng thống Ali Bongo rút lui sau 50 năm gia đình quyền lực này nắm quyền lãnh đạo. Các cuộc đụng độ giữa người biểu tình với quân đội và cảnh sát khi đó đã khiến gần 50 người chết và nhiều người bị thương, nhưng Bộ trưởng Nội vụ Pacome Moubelet Boubeya vẫn không áp đặt lệnh giới nghiêm.