Đoàn tàu hạt nhân Nga liệu có triển vọng trong tương lai?
Hai tổ hợp BZhRK đã được chuyển giao cho bảo tàng. Nước Nga hiện đại có thể khôi phục dự án "đoàn tàu hạt nhân"?. Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, tiến sĩ Vladimir Evseev, chuyên gia trong lĩnh vực vũ khí chiến lược, trả lời câu hỏi này.
"Đoàn tàu ma"
Vào đầu những năm 1960, Mỹ đã phát triển dự án tổ hợp tên lửa chiến lược đường sắt di động với năm tên lửa nhiên liệu rắn LGM-30 Minuteman, nhưng dự án này là quá tốn kém.
Vào giữa những năm 1980, các chuyên gia Mỹ đã bắt đầu khôi phục dự án "đoàn tàu hạt nhân" mang theo hai tên lửa đạn đạo xuyên lục địa LGM-118A Peacekeeper (MX). Tuy nhiên, vào đầu những năm 1990, Chiến tranh Lạnh đã kết thúc. Mỹ đã chấm dứt hoạt động của dự án vì coi nó là không còn cần thiết.
Ở Liên Xô, các công việc thực hiện dự án BZhRK đã bắt đầu vào tháng 1-1969. Văn phòng thiết kế Yuzhnoye ở Ukraina đã được giao nhiệm vụ phát triển cả "đoàn tàu hạt nhân" và tên lửa của nó.
Nhiệm vụ của các nhà thiết kế Liên Xô là tạo ra một đoàn tàu có thể vượt qua thiết bị của "đối phương tiềm năng" về mức độ sẵn sàng chiến đấu và khả năng sống sót. Tuy nhiên, nhiệm vụ này là vô cùng phức tạp, các chuyên gia đã phải đưa ra những giải pháp sáng tạo để giải qiyết rất nhiều vấn đề kỹ thuật.
Các thử nghiệm đầu tiên của "đoàn tàu hạt nhân" và tên lửa của nó chỉ được thực hiện vào giữa những năm 1980. Tên lửa nhiên liện rắn RT-23 UTTKh (tên mã NATO là SS-24 Scalpel) đặt trên tàu hỏa đã được phóng từ vị trí đứng yên. Đoàn tàu với mô hình tên lửa được ngụy trang như một tàu chuyên container lạnh chở hàng đã vượt qua hàng ngàn kilomet theo các tuyến đường sắt Liên Xô.
Vào tháng 10-1987, tổ hợp tên lửa đường sắt (BZhRK) đầu tiên đã được đưa vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Đây là đoàn tàu với lực kéo diesel, với tất cả các thiết bị cho cuộc sống. 70 quân nhân phục vụ đoàn tàu, bao gồm cả tổ lái máy.
Tuy nhiên, sau sự sụp đổ của Liên Xô, theo Hiệp ước START-2 năm 1993, Nga đã cam kết loại bỏ các tên lửa RT-23UTTKh và các đoàn tàu hạt nhân. Tất cả các đoàn tàu BZhRK Molodets đã bị tháo dỡ và xử lý, các đầu máy đã được chuyển giao cho Tập đoàn Đường sắt Nga (RZhD).
Hai đoàn tàu đã trở thành vật trưng bày tại bảo tàng ở St. Petersburg và ở Togliatti (vùng Volga). Hiện nay, hướng ưu tiên trong quân đội Nga là các hệ thống tên lửa di động trên khung gầm có bánh xe.
Tiến sĩ Vladimir Evseev, chuyên gia trong lĩnh vực vũ khí chiến lược, trả lời phỏng vấn Sputnik đã giải thích tại sao Nga không còn sử dụng các đoàn tàu BZhRK Molodets: "Đoàn tàu này đã có tên lửa quá lớn và nặng, kích thước của quả tên lửa không vừa với toa tàu tiêu chuẩn. Đây là một nhược điểm nghiêm trọng.
Mỗi đợt phóng tên lửa RT-23UTTKh làm cho đường ray bị biến dạng, đoạn đường bị sụt lún có độ sâu 1,5m có thể khiến đoàn tàu trật đường ray. Các tuyến đường phải được củng cố, và các đoàn tàu Molodets có thể bị phát hiện tương đối dễ dàng theo các đoạn đường đã được củng cố thêm. Tất cả điều này làm giảm đáng kể hiệu quả của BZhRK, vô hiệu hóa lợi thế chính của đoàn tàu hạt nhân là khó bị phát hiện".
 |
| Tàu BZhRK Molodets đang trưng bày tại Bảo tàng Đường sắt Nga ở St. Petersburg. |
Dự án Barguzin
Tuy nhiên, vào đầu những năm 2010, Nga đã thông báo về sự hồi sinh có thể của tổ hợp tên lửa chiến lược đường sắt di động, nhưng, dự án này sẽ được phát triển trong nước với các giải pháp công nghệ mới. Với dự án này Nga đáp trả mối đe dọa của chương trình Mỹ "tấn công toàn cầu tức thời". Dự án được đặt tên "Barguzin".
Đoàn tàu hạt nhân sẽ được trang bị các phiên bản sửa đổi của tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) RS-24 Yars (tên mã NATO - SS-27 Mod.2). Tuy nhiên, vào cuối năm 2017, ban lãnh đạo chính trị quân sự của Liên bang Nga đã quyết định "đóng băng" dự án này.
Chuyên gia Vladimir Evseev cho rằng, Nga chưa đặt dấu chấm hết cho dự án BZhRK.
"Việc triển khai Barguzin sẽ là một phản ứng hiệu quả đối với mối đe dọa chiến lược do việc phát triển mạng lưới căn cứ quân sự NATO gần biên giới Nga. Tôi cho rằng, giới lãnh đạo Nga đã mong Mỹ cùng gia hạn Hiệp ước START-3 được ký kết vào năm 2010 tại Prague. Nhưng bây giờ hầu như không thể hy vọng vào việc gia hạn hiệp ước này.
Tổ hợp phóng tên lửa trên tàu hỏa Barguzin vượt trội đáng kể so với tổ hợp "Molodets" thế hệ trước đó về độ chính xác và tầm bắn, cũng như về những đặc điểm khác.
Nhờ tên lửa "nhẹ" có kích thước vừa với toa xe tiêu chuẩn, Barguzin có thể phóng tên lửa trên bất kỳ đoạn đường sắt nào. Nếu cần thiết, BZhRK Barguzin có thể giáng đòn trả đũa hiệu quả hơn các tổ hợp mặt đất. Đây là "con át chủ bài" mà Nga có thể sử dụng nếu tình hình trở nên trầm trọng hơn. Và Mỹ nhận thức rõ điều này.
Theo ước tính của tôi, Nga sẽ mất khoảng 3-5 năm để tạo ra nguyên mẫu tên lửa, thực hiện các đợt phóng thử nghiệm và chế tạo các hệ thống khác nhau. Đây là khoảng thời gian rất ngắn", ông Vladimir Evseev nói.
