Đời sống cay đắng của những nghệ sĩ "chung sống" với mafia Mexico

Là nghệ sĩ của thể loại Narcocorrido - những bài hát dân ca truyền thống của người Mexico, chuyên khai thác hát về đề tài những kẻ đưa ma túy, buôn lậu ma túy và cả những kẻ đâm thuê chém mướn - Rivera chuyên hát tại các bữa tiệc được tổ chức bởi những nhân vật nổi tiếng có "máu mặt" đáng ngờ.

Nhưng giống như những nhạc sĩ đấu tranh cho quyền lợi của mình đến từ các "khu nhà thổ" ở Los Angeles, những hình ảnh về sự giàu có, quyền lực và cuộc đời trong các ngõ nhỏ xuất hiện trong các bài hát của Rivera không phải luôn luôn bắt kịp với tính thực tại trong cuộc sống cá nhân của ông.

Rivera nói qua hãng tin Al Jazeera: "Đôi khi tôi có thể kiếm được 5.000 Peso (tương đương 380 USD) khi biểu diễn tại các bữa tiệc hoặc cũng có khi kiếm ít hơn. Tôi yêu nhạc song không phải lúc nào cũng có đất diễn". Ban đầu, Rivera hát từ thị trấn này sang thị trấn khác với chủ đề là các anh hùng trong cuộc chiến Mexico - Mỹ trong suốt thập niên 1840 và mang đậm phong cách phục trang kiểu Robin Hood, các "corridos" đã gắn liền với hoạt động buôn lậu ma túy Mexico và tuyên bố rằng có hơn 55.000 người bỏ mạng kể từ năm 2006.

Đổi mạng sống để kiếm cơm

Những kẻ buôn lậu ma túy thường chi ra "khoản hoa hồng" hấp dẫn cho những nhạc sĩ nhằm viết những bài hát để ca ngợi về vinh quang của chúng. Và các khoản thanh toán thường đi kèm với một mức giá. Ông Elijah Wald, tác giả của quyển sách Narcocorrido: Hành trình vào âm nhạc ma túy, súng và du kích quân, đã phát biểu trên hãng tin Al Jazeera: "Với các nhạc sĩ ở Sinaloa, kiếm sống…thật sự nguy hiểm".

Là ca sĩ nổi tiếng của dòng nhạc corridos, Elizalde có "bài tủ" là "Kẻ thù của tôi" được sử dụng làm nhạc thu cho một đoạn video được đăng trên YouTube, đoạn video này được sản xuất bởi các đồng minh của "Bố già" Joaquin "El Chapo" Guzman, tay buôn lậu ma túy khét tiếng nhất Mexico, từng đe dọa Zetas, băng đảng tội phạm khét tiếng cục súc. Elizalde đã bị bắn chết bởi trận mưa đạn sau khi ông biểu diễn tại một sự kiện âm nhạc ở Reynosa vào năm 2006, một thành phố đầy ắp bạo lực.

Không rõ  Elizalde có phải đã bị thanh toán bởi "bài tủ" của mình không, song qua vụ này đã cho thấy một thực tế rằng rất nhiều hiểm họa buộc các ca sĩ Corridos phải đối mặt thậm chí cả việc phải trả giá bằng mạng sống của mình. Ông Mark Edberg, một nhà Nhân chủng học chuyên nghiên cứu về âm nhạc, đã trò chuyện qua hãng tin Al Jazeera: "Cướp bóc thậm chí là bạo lực thường được dệt với các chủ đề dân túy. Và các Corridos vô tình đã trở thành nạn nhân của các hành vi bạo lực công cộng".

Los Tucanes de Tijuana, một nhóm nhạc nổi tiếng, luôn hát những bài hát ca ngợi các ông trùm ma túy thể hiện ra "một túi lựu đạn, súng lục đeo mỗi chân một chiếc, áo giáp chống đạn, ăn vận y phục đen và sẵn sàng trong tư thế chiến đấu". Chalino Sánchez, người tiên phong cho thể loại Corridos và là thần tượng cho nhiều nhạc sĩ tháo vát, đã bắt đầu viết những bài hát trong tù để nhận lấy thuốc lá hút. Đeo súng lục bên hông, Chalino Sánchez hát "bài tủ" El Crimen de Culiacan của mình với lời bài hát mô tả một nạn nhân bị chó ăn thịt ở Sinaloa. Nhưng Chalino Sánchez cũng bị ám sát vào năm 1992, chung số phận với các ngôi sao nhạc Rap băng đảng như nhóm nhạc Notorious BIG và Tupac Shakur.

Giống như các ca sĩ Hip-hop tại Mỹ, mang tiếng nói bất bình của họ từ các khu nhà thổ, các Corridos bày tỏ tiếng nói của người Mexico trong nước và ở Mỹ. Nhóm nhạc Rap có tên Dead Prez được xem là người hùng của các bài hát Corridos về chủ đề "Cách mạng xã hội đen".

Đặc biệt, khu vực biên giới Mỹ - Mexico là một điểm nhấn chính trị đồng thời là một nguồn cảm hứng trữ tình cho các nhạc sĩ Corridos. Ông Elijah Wald nói: "Đối với người Mexico đây là một biên giới áp đặt. Mỹ đã xâm lược Arizona, New Mexico và California trong cuộc chiến tranh Mexico Mỹ vào thập niên 1840 và nhiều người cho đến nay vẫn còn cay đắng. Nhiều bài hát đề cập đến biên giới này mang tính chất phi chính trị". Đây là một thế giới của ma túy và sự phản bội. Có khá nhiều câu chuyện liên quan đến các nhạc sĩ Corridos bị lạm dụng bởi khách hàng của họ và rất khó khăn để xác nhận.

Theo bà Helena Simonett, Giáo sư âm nhạc và chuyên gia nghiên cứu về Mỹ La Tinh tại Đại học Vanderbilt (Tennessee, Mỹ), cho biết: "Những nhạc sĩ được yêu cầu để chơi nhạc trong các bữa tiệc ở Sierra thường được kiểm soát bởi giới tội phạm ở Sinaloa". Những tay buôn lậu ma túy thường xuất thân từ dân nông thôn và thị hiếu âm nhạc của họ không hề thay đổi so với "dân anh chị" ở các thành thị.

Một ngành kinh doanh nhiều lợi nhuận

Hiện thời Los Angeles chứ không phải là Mexico City đã trở thành trung tâm của ngành công nghiệp nhạc Corridos. Nhà nhân chủng học Mark Edberg nói: "Lần đầu tiên các bài hát Corridos được thu âm từ các studio nhỏ và sau đó phân phối đại trà tại các "chợ trời" cũng như tại các cửa hàng thu đĩa. Những tay buôn ma túy đã kiếm được rất nhiều tiền từ loại hình âm nhạc này, sản phẩm âm nhạc lọt vào "mắt xanh" của các hãng thu âm lớn như EMI Latin. Chúng trở thành một thứ hàng hoá, bán rất chạy".

Thực sự có nhiều nhân vật trong thế giới ngầm ma túy thu hút được sự quan tâm của mọi giới. Đơn cử là "El Chapo" Guzman, hắn là một tỷ phú ma túy, điều hành một đường dây nghiệp đoàn ma túy mang tầm quốc tế, đã đào thoát khỏi nhà tù trên một chiếc xe chở quần áo giặt ủi. Hay như "bố già" Amado Carrillo Funtes của nghiệp đoàn Juarez được đặt biệt danh là "Chúa tể bầu trời" khi hắn quản lý hẳn một đội máy bay chuyên vận chuyển ma túy vào Mỹ. Và Jesus "Vua" Zambada làm chủ hơn 200 động vật bao gồm la và đà điểu trong khu trang trại sang trọng rộng tới 6,4 ha.

Ông Elijah Wald cho biết: "Nhiều nhạc sĩ tỏ ra rất hạnh phúc khi viết các bài hát về những tên trùm tội phạm "nhiều thành tích". Việc chơi nhạc trong các bữa tiệc tư nhân của các triệu phú USD được xem là nghề làm ăn phát đạt. Nếu bạn có bài "hit" về Chapo Guzman cũng có nghĩa là nhiều đơn đặt hàng sẽ tới tấp gửi tới tay". Ở Sinaloa và các bang khác ở Mexico, các đài phát thanh đã cấm phát nhạc Narcocorridos trên sóng phát thanh nhưng cũng chẳng ảnh hưởng mấy đến sự nổi tiếng của nó. Bà Helena Simonett khẳng định: "Ngành âm nhạc này quả thực kiếm được rất nhiều tiền. Bạn nghĩ ai đang tài trợ cho các nhạc sĩ này?".

Bán ma túy bị xem là bất hợp pháp tại Mỹ, chủ yếu nó được kiểm soát chặt chẽ bởi các cartel người Mexico, doanh thu hàng năm đạt trong khoảng 18 tỷ USD đến 39 tỷ USD