Lo ngại chiến tranh Mỹ - Iran

Thứ Bảy, 25/05/2019, 15:04
Lo ngại xảy ra chiến tranh giữa Mỹ và Iran đang tăng cao khi liên tiếp có những dấu hiệu căng thẳng, với việc Mỹ đưa hạm đội tàu sân bay đến vùng Vịnh, di tản nhân viên Đại sứ quán tại Iraq, cáo buộc Iran đứng sau các vụ tấn công tàu chở dầu và đường ống của các đồng minh khu vực…


Các tàu chiến và máy bay ném bom của Mỹ đã được phái đến khu vực Trung Đông trong một tuần đã diễn ra các vụ tấn công bị nghi ngờ phá hoại nhắm vào các tàu chở dầu ngoài khơi của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, cộng với một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào đường ống dẫn dầu của Saudi.

Diễn biến đáng quan ngại

Các cuộc tấn công dường như củng cố cảnh báo của Mỹ, được cho là dựa trên các đánh giá của tình báo Israel, rằng Iran có ý định gây gián đoạn hoạt động vận chuyển và buôn bán dầu ở vùng Vịnh. 

“Từ đầu tháng 5, có nhiều khả năng Iran và/hoặc các ủy ban khu vực của họ có thể có hành động chống lại các lợi ích của Mỹ và đối tác, bao gồm cơ sở hạ tầng sản xuất dầu mỏ”, Cục Quản lý Hàng hải Mỹ, một bộ phận của Bộ Giao thông Mỹ, đã cảnh báo vào ngày 9-5.

Hôm 15-5, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra lệnh cho tất cả các nhân viên chính phủ không quan trọng rời khỏi Iraq, và Đức và Hà Lan đều đình chỉ các chương trình hỗ trợ quân sự của họ ở nước này. Quyết định được đưa ra trong bối cảnh lo ngại rằng các dân quân đồng minh Iran hoạt động ở miền Tây Iraq có thể lên kế hoạch tấn công các cơ sở hoặc quân đội của Mỹ. Lo lắng đang gia tăng trên khắp khu vực rằng căng thẳng giữa Mỹ và Iran có thể nhanh chóng leo thang thành chiến tranh toàn diện.

Nhóm tàu sân bay USS Abraham Lincoln trên đường đến Bán đảo Ả Rập vào ngày 8-5

Cho đến nay, Mỹ đã tuyên bố có nhiều hình ảnh về các tàu thương mại của Iran ở Vịnh Ba Tư mà họ tin là đang mang tên lửa và các loại đạn khác. Các tàu vận tải đã được cải tiến, với diện tích lớn trên boong bị thu hẹp. Các quan chức đã không giải thích lý do tại sao các tàu này sẽ cần phải được thay đổi để mang tên lửa. Giám sát những ngày gần đây cho thấy một số trong số những tàu vận chuyển hàng hóa di chuyển vào và ra khỏi cảng Iran. Đồng thời, hai quan chức Mỹ cho biết, lực lượng Hải quân Iran đã tăng đáng kể sự hiện diện của họ xung quanh eo biển Hormuz trong 2 tuần qua.

Các báo cáo tình báo bị rò rỉ gần đây của Mỹ về mối đe dọa do Iran gây ra đã gây ra một cuộc tranh luận trong Washington về việc Iran có kế hoạch tấn công tài sản của Mỹ hay liệu họ có hành động phòng thủ trong nỗ lực ngăn chặn hành động của Mỹ hay không. 

Hai quan chức nói về sự hiện diện của Hải quân Iran ngày càng tăng cho biết họ bao gồm các đơn vị thuộc lực lượng hàng hải của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran (IRGC). Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã chỉ định IRGC là một thực thể khủng bố nước ngoài vào tháng 4. 

Cũng có mối lo ngại ngày càng tăng rằng người Iran đã cải thiện đáng kể khả năng sử dụng máy bay không người lái, điều này có thể giúp họ tăng cường thông tin tình báo về vị trí của lực lượng Mỹ. Khả năng gia tăng này có thể cho phép Iran nhắm mục tiêu vào lực lượng Mỹ chính xác hơn.

Trong khi đó, một thành viên cao cấp của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran tuyên bố rằng “nếu người Mỹ thực hiện một động thái, chúng ta sẽ đánh vào đầu họ. Nếu trong quá khứ, sự tập trung của sức mạnh Mỹ đã là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với chúng ta, bây giờ đó là một mục tiêu và các mối đe dọa đã biến thành cơ hội”. Yousef Tabatabai Nejad - một thủ lĩnh Hồi giáo ayatollah cao cấp của Iran - đã trong một bài giảng mới đây đe dọa rằng hạm đội Mỹ trị giá tỷ đô la có thể bị phá hủy chỉ bằng một tên lửa.

Những dấu hiệu căng thẳng

Vòng căng thẳng mới nhất với Iran có thể bắt nguồn từ quyết định của Tổng thống Donald Trump một năm trước nhằm rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân của Iran với các cường quốc thế giới, đưa ra các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với Tehran. Nói theo cách riêng của Tổng thống Trump, đó là một nỗ lực để gây "áp lực tối đa" cho Cộng hòa Hồi giáo.

Ông Trump đã kêu gọi một thỏa thuận mới khó khăn hơn nhiều đối với Tehran, với những hạn chế lớn hơn đối với sản xuất hạt nhân, cộng với sự nhượng bộ từ Iran để hạn chế chương trình tên lửa đạn đạo cũng như kiềm chế các vấn đề của các nước láng giềng. Iran đã cảnh báo rằng họ có thể khôi phục lại việc làm giàu uranium cao hơn - vượt quá mức cho phép của thỏa thuận hiện tại - vào đầu tháng 7 nếu một thỏa thuận hạt nhân mới không được thực hiện trước đó.

Sky News báo cáo rằng Anh đã tăng mức độ đe dọa đối với các lực lượng và nhà ngoại giao Mỹ ở Iraq vì những gì các nguồn tin nói là nguy cơ an ninh cao từ Iran. Bộ Quốc phòng Anh không bình luận trực tiếp về báo cáo, nhưng một phát ngôn viên của Bộ nói với ABC News: "Chúng tôi đang theo dõi liên tục tình hình an ninh cho nhân viên và tài sản được triển khai của chúng tôi”.

“Không muốn chiến tranh”

Theo Nhật báo Phố Wall (WSJ), thông tin tình báo được thu thập bởi Chính phủ Mỹ cho thấy các nhà lãnh đạo Iran tin rằng Mỹ đã lên kế hoạch tấn công họ, khiến Tehran chuẩn bị cho các cuộc phản công có thể xảy ra. Quan điểm đó của tình báo có thể giúp giải thích lý do tại sao các lực lượng Iran và các đồng minh của họ có hành động được coi là đe dọa lực lượng Mỹ ở Iraq và các nơi khác.

Lực lượng hải quân Iran tuần tra trên biển.

Các quan chức tình báo Mỹ hôm 16-5 đã thông báo với các nhà lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện, cùng với các đảng viên Dân chủ và Cộng hòa hàng đầu trong các ủy ban tình báo Hạ viện và Thượng viện, về tình hình Iran. Trong chuyến đi tới Baghdad vào đầu tháng 5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết có dấu hiệu Iran đang lên kế hoạch cho các cuộc tấn công sắp xảy ra.

Những đánh giá về thông tin tình báo này tách biệt với các bình luận của ông Trump với các trợ lý hàng đầu, có cả quyền Bộ trưởng Quốc phòng Pat Shanahan, rằng ông không muốn căng thẳng giữa Mỹ và Iran dẫn đến chiến tranh. Iran cũng liên tục phủ nhận họ có kế hoạch tấn công lực lượng Mỹ, gọi thông tin được trích dẫn bởi ông Pompeo và những người khác là “tình báo giả”. 

Nhà lãnh đạo tối cao của Iran, Ayatollah Ali Khamenei, nói rằng Cộng hòa Hồi giáo sẽ không khó để làm giàu uranium ở cấp độ vũ khí. Ông cũng nói rằng trong khi đất nước của ông sẽ không đàm phán với Mỹ, Iran không tìm kiếm chiến tranh.

Trong cuộc họp hôm 16-5 tại Nhà Trắng, ông Trump đã đưa ra những bình luận cho ông Shanahan như một phần của cuộc trò chuyện. Thay vào đó, ông đã bày tỏ sự quan tâm của mình đối với một giải pháp đàm phán, ngay cả khi điều đó có nghĩa là nói chuyện trực tiếp với người Iran, một động thái sẽ phản đối đề xuất của một số cố vấn hàng đầu. 

“Tôi muốn nói gì với Iran, tôi muốn thấy họ gọi tôi”, ông Trump nói trong bài phát biểu tại Nhà Trắng. Tuy nhiên, các quan chức Iran cho biết họ không thấy lý do để tổ chức các cuộc đàm phán với ông Trump, người đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân quốc tế với Iran và áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế.

Ông Trump hôm 16-5 cũng đã gặp Tổng thống Ueli Maurer của Thụy Sĩ, tổ chức các cuộc hội đàm bao gồm một cuộc thảo luận về cuộc khủng hoảng ở Trung Đông. Ở Iran, Thụy Sĩ đóng vai trò là lực lượng bảo vệ thay mặt cho Mỹ. Nó cũng đóng vai trò là kênh liên lạc ngoại giao giữa Mỹ và Iran, kể từ khi quan hệ ngoại giao chính thức chấm dứt giữa Washington và Tehran năm 1979.

Vĩnh Đông
.
.
.