Nhật Bản nỗ lực giải cứu con tin trong tay phiến quân nhà nước Hồi giáo IS

Bắt giữ con tin

Theo AP thì đoạn video này được xác định do tổ chức truyền thông al-Furgan của IS thực hiện và đăng tải lên các trang web phiến quân có dính líu đến nhóm cực đoan này. Cảnh quay có ghi rõ hình ảnh một phiến quân mặc đồ đen đứng giữa sa mạc  đang lăm lăm con dao trong tay chĩa về phía trước, còn hai bên là hai con tin mặc bộ quần áo màu cam đang quỳ gối phía trước. Cùng với hình ảnh là những lời lên tiếng chỉ trích nhằm vào người Nhật. Phiến quân này còn tuyên bố rằng người Nhật đã trở thành mục tiêu của IS bởi đã dám hỗ trợ cho liên minh phương Tây chống lại nhóm khủng bố này.

Trong đoạn video, phiến quân này đã nói rằng: "Thủ tướng Nhật Bản, dù ông ở cách nhà nước Hồi giáo hơn 8.500km, ông vẫn sẵn sàng tình nguyện tham gia vào cuộc chiến này sao". Theo nhận định của các chuyên gia thì hình dáng và giọng điệu của phiến quân trong đoạn video này rất giống với một phiến quân Anh từng xuất hiện trong các video chặt đầu con tin trước đây của IS.

Phiến quân này còn tỏ thái độ căm phẫn và mỉa mai rằng: "Ông đã tự hào đóng góp 100 triệu USD để giết trẻ em và phụ nữ của bọn ta, để phá hủy những ngôi nhà của người Hồi giáo thì người dân của đất nước ông sẽ được yên thân chắc". Tên này cảnh báo rằng: “Công chúng Nhật Bản chỉ có 72 giờ để gây sức ép buộc chính phủ ngừng sự hỗ trợ "ngu xuẩn" cho liên minh do Mỹ đứng đầu và nộp 200 triệu USD để chuộc lại con tin. Nếu không, con dao này sẽ biến thành ác mộng của các người".

Những lời đe dọa của phiến quân hồi giáo IS đã khiến những người dân Nhật Bản lo ngại cho tính mạng của các con tin nhưng không vì sự lo ngại đó mà họ đã phản ứng lại chính phủ. Những người dân Nhật Bản luôn tin tưởng tuyệt đối vào những chính sách cũng như những quyết định sáng suốt của chính phủ.

Nhận được những lời đe dọa của phiến quân IS và những hình ảnh hai con tin đang bị bắt giữ, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã phát biểu trong cuộc họp báo từ Jerusalem rằng: “Tôi cương quyết yêu cầu không làm hại họ và thả họ ngay lập tức", AFP dẫn lời ông Abe cho hay. Ông Abe cho rằng "đây là điều không thể tha thứ được", nhưng cũng nhấn mạnh "chủ nghĩa cực đoan và Hồi giáo là những điều hoàn toàn khác nhau".

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đang có chuyến thăm 6 ngày đến Trung Đông, với hơn 100 quan chức và chủ tịch các công ty. Ông cam kết hỗ trợ phi quân sự cho các nước đang chống lại IS. Chính vì vậy mà phiến quân Hồi giáo cực đoan này mới ra tay bắt giữ con tin người Nhật để uy hiếp thủ tướng cũng như chính phủ Nhật.

Ngay sau khi nhận được đoạn video, danh tính của hai công dân bị bắt giữ làm con tin đã được xác định là Kenji Goto Jogo và Haruna Yukawa.Jogo là một nhà báo tự do. Anh viết sách về AIDS và trẻ em ở vùng chiến sự tại Afghanistan và châu Phi, cũng như đưa tin cho một số kênh truyền hình Nhật Bản. Jogo gặp Yukawa năm ngoái và người này đã giúp anh sang Iraq hồi tháng 6. Cha của Yukawa, ông Shoichi Yukawa, từ chối bình luận bất cứ điều gì với báo giới bởi ông đang bị sốc trước tin tức về con trai của mình.

IS có dùng bối cảnh giả để đe dọa?

Các chuyên gia nghi ngờ phiến quân Hồi giáo cực đoan này đã dùng bối cảnh giả trong đoạn video bởi theo các chuyên gia thì video này không thể thực hiện ngoài trời và trên sa mạc như những video dọa giết con tin trước đây của phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS).

Tuy nhiên, Fox News, dẫn lời Veryan Khan, người đứng đầu tổ chức quốc tế nghiên cứu và phân tích về khủng bố TRAC, cho rằng video trên dường như đã được quay trong nhà, dùng một phông nền xanh và bối cảnh giả. Bà cho rằng nguồn ánh sáng trong video có thể xuất phát từ hai hướng khác nhau, chứ không phải một nguồn là ánh sáng mặt trời. Nếu video được quay ngoài trời trong ánh sáng tự nhiên, những cái bóng đằng sau họ sẽ cùng đổ về một hướng. Tuy nhiên, trong video, những cái bóng lại hội tụ tại một điểm".

Các con tin rõ ràng đã bị ảnh hưởng bởi thứ ánh sáng chói mắt", bà nói. Dù một trong những bộ áo quần của các con tin bay phất phơ trong gió nhẹ, bà Khan vẫn tin rằng một chiếc quạt có thể tạo ra điều này. Bà nhấn mạnh rằng gió trên sa mạc rất mạnh và ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh của video. Gió cũng sẽ thổi cát bay và khiến hình ảnh khó có thể rõ nét.

Mặc dù có những nghi ngờ trong việc dựng video của phiến quân IS nhưng Nhật Bản vẫn khẳng định đang làm hết sức để giải cứu các con tin nhưng cũng cho biết sẽ không lùi bước trước khủng bố. Thủ tướng Shinzio Abe vừa qua đã triệu tập Hội đồng An ninh Quốc gia để thảo luận về cách xử lý khủng hoảng. Phát ngôn viên chính phủ Yoshihide Suga cho biết nước này đang dùng mọi kênh liên lạc có thể để tiếp cận với những kẻ bắt cóc và chính sách viện trợ nhân đạo cho những người bị ảnh hưởng bởi xung đột ở Trung Đông là không thay đổi.

Một tài khoản Twitter liên quan đến IS đã có một tuyên bố rằng Goto và Yukawa đã bị giết vì "sự lựa chọn của Nhật Bản", đồng thời cảnh báo một video mới "đang được sản xuất". Đây cũng là tài khoản đăng tải hình ảnh đồng hồ đếm ngược đến thời gian sát hại các con tin khi hạn chót để chính phủ Nhật Bản nộp tiền chuộc đã hết. Các nguồn tin tình báo nói rằng chưa thể xác nhận việc hai con tin đã bị giết nhưng tình hình đang được kiểm soát và họ đang chờ đợi video mới của IS.

Trong lúc đó thì kênh truyền hình NHK của Nhật đưa tin rằng đã nhận được thông báo từ người phụ trách "quan hệ công chúng" của IS, trong đó cho hay nhóm này sẽ sớm lên tiếng về vụ việc. Trong thời gian chờ đợi phía phiến quân Hồi giáo IS đưa ra những đoạn video khác thì chính phủ Nhật Bản đã vận động nhiều kênh đối thoại để giải cứu con tin. Chánh Văn phòng Nội các Yoshihide Suga cho biết Tokyo không biết rõ về sự an toàn của các con tin và bác bỏ bình luận về việc có bất cứ thông điệp nào từ phiến quân.

Nỗ lực giải cứu con tin

Trước đó, một người đàn ông che mặt cầm con dao xuất hiện trên một đoạn video tự xưng là thành viên IS lên tiếng đe dọa sẽ sát hại các con tin Haruna Yukawa và Kenji Goto nếu không nhận được khoản tiền chuộc 200 triệu USD trong vòng 72 giờ. Tokyo cho rằng thời hạn chuộc tiền là vào khoảng 2 giờ 50 phút chiều 23 tháng 1, giờ Nhật Bản. Khoản tiền chuộc mà IS yêu cầu tương đương với khoản viện trợ mà Thủ tướng Shinzo Abe cam kết trong chuyến thăm Trung Đông, vốn được cho là một phần đóng góp của Tokyo để đối phó với IS, bao gồm cả việc mở rộng viện trợ cho người tị nạn Iraq và Syria.

Ông Suga cho biết có “sự hiểu lầm” rằng viện trợ của Nhật Bản là nhằm sát hại người Hồi giáo như tuyên bố của người đàn ông trong video, đồng thời khẳng định Tokyo sẽ tiếp tục gửi đi thông điệp rằng về bản chất, viện trợ này mang ý nghĩa “nhân đạo và phi quân sự”.

Các quan chức Nhật Bản đang nỗ lực thiết lập các mối liên hệ với phiến quân IS thông qua nhiều kênh khác nhau, với các bộ tộc ở Syria và lãnh đạo Hồi giáo có khả năng đóng vai trò trung gian. Thủ tướng Abe và các bộ trưởng cũng tổ chức đối thoại với lãnh đạo và bộ trưởng các nước với nỗ lực giải cứu các con tin. Kể từ khi video được đăng trên mạng, Nhật Bản thề sẽ không bao giờ thoả hiệp với chủ nghĩa khủng bố, một thông điệp mà ông Abe lặp lại trong cuộc điện đàm kéo dài 15 phút với Thủ tướng Australia, Tony Abbott.

Trong cuộc điện đàm này, ông Abe khẳng định Nhật Bản sẽ “không khuất phục trước chủ nghĩa khủng bố và sẽ cống hiến cho nỗ lực của quốc tế chống chủ nghĩa khủng bố”. Thông qua một lực lượng đặc nhiệm ở Jordan, Nhật Bản đang tìm kiếm sự ủng hộ từ các nước ở Trung Đông và bất cứ nơi đâu để có được thông tin về các con tin Nhật. Các công dân ở Nhật Bản trong điều kiện có thể cũng đang xúc tiến nỗ lực đảm bảo an toàn tính mạng cho các con tin.

Ông Ko Nakata, một học giả về luật Hồi giáo 54 tuổi, nói với báo chí ở Tokyo rằng ông có thể liên lạc với IS và muốn “làm mọi cách có thể để cứu các con tin”. Ông Nakata, cựu giảng viên Đại học Doshisha, cho biết: “Tôi không muốn những người bị bắt cóc sẽ bị hại sau thời hạn 72 tiếng. Tôi muốn họ (phiến quân IS) chờ đợi và không được manh động”.

Trong lúc tất cả những người dân cũng như chính phủ Nhật ra sức tìm cách cứu giữ những con tin thì ngày 24 tháng 1 lại xuất hiện một bức ảnh kèm theo những âm thanh được IS đăng tải lên mạng để khẳng định rằng chúng đã chặt đầu một trong số hai con tin bị bắt giữ. Bức ảnh được đăng tải bốn ngày sau khi IS đăng tải video yêu cầu số tiền chuộc 200 triệu USD trong 72 giờ từ Chính phủ Nhật Bản để cứu các con tin. Theo những gì mà các chuyên gia phân tích và khẳng định thì con tin có tên Haruna Yukawa đã bị chặt đầu.

Theo CNN, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Gen Nakatani cho biết chính phủ đang kiểm tra tính xác thực của những gì IS tuyên bố. Trong thông tin IS đăng tải có kèm âm thanh là giọng nói của một người đàn ông nói tiếng Anh tự xưng là Kensi Goto, người này đã lên án chỉ trích thủ tướng Nhật và đổ lỗi cho Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe rằng chính ông là người chịu trách nhiệm về cái chết của Yukawa. Bên cạnh đó giọng của người đàn ông này còn đưa ra một yêu cầu mới của IS đó là phóng thích Sajida Rishawi, một người phụ nữ bị bắt giữ tại Jordan năm 2005, tình nghi có kế hoạch tham gia một phần các cuộc tấn công khủng bố.

"Họ không còn muốn tiền, do đó, ông không cần phải lo về việc tài trợ cho khủng bố. Họ chỉ yêu cầu phóng thích chị em của họ là Sajida Rishawi", giọng nói trong tập tin âm thanh cho biết. "Đơn giản. Ông đưa họ Sajida, và tôi sẽ được thả... Một lần nữa, tôi muốn nhấn mạnh rằng rất dễ để cứu cuộc sống của tôi. Ông đưa họ chị em của họ từ chính quyền Jordan, và tôi sẽ được thả ngay lập tức - tôi thay cho cô ta", giọng nói tự xưng là con tin Kensi Goto nói.

Tất cả những gì nhận được đều không thể khẳng định được là thật hay giả nhưng chính phủ Nhật vẫn nỗ lực để có thể giải cứu được con tin. Ngay sau khi nhận được những thông tin về vụ sát hại con tin Haruna Yukawa được công bố, Thủ tướng Shinzo Abe đã tổ chức cuộc họp báo lên án gay gắt hành động của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Ông Abe nói rằng, không có bất kỳ ngôn từ nào có thể miêu tả tính chất dã man và vô nhân đạo của hành động khủng bố này. Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cũng khẳng định, đây là hành động không thể chấp nhận được và yêu cầu thả con tin còn lại ngay tức khắc.

Ông Suga cũng cho biết, chưa thể xác minh được thông tin IS đã thay đổi điều kiện trả tự do cho con tin Kenji Goto. Thủ tướng Shinzo Abe cho biết, trước mắt mọi nỗ lực sẽ dồn vào việc cứu con tin thứ hai là anh Kenji Goto. Nhật Bản sẽ tiến hành cuộc giải cứu một cách thận trọng để không gây ra thêm nguy hiểm cho anh Kenji.

Nguồn tin từ chính phủ Nhật Bản hôm 25 tháng 1 cho biết video quay hình một người đàn ông dường như là Kenji Goto được IS gửi qua thư điện tử cho vợ nạn nhân trước khi chúng công khai lên mạng. Goto mất tích tháng 10 năm 2014 sau khi tới Syria. Rinko nhận được thư vào sáng 24 tháng 1 (theo giờ Nhật Bản). Video được gửi kèm theo đoạn tin nhắn âm thanh giọng đàn ông có vẻ giống với giọng của Goto.

Trong video xuất hiện trên Internet hôm 24 tháng 1, Goto cầm tấm ảnh một người bị chặt đầu và nói người đồng hương Haruna Yukawa đã bị hành quyết. SITE, nhóm tình báo chuyên giám sát các website cực đoan cho biết video được đăng bằng tài khoản Twitter có liên quan tới IS. Nói trong video, Goto cho hay IS đã ngừng đòi tiền chuộc và hiện đề nghị hoán đổi tù nhân. Theo đó, Goto sẽ được trả tự do và đổi lại nữ tù nhân Sajida Mubarak Atrous al-Rishawi phải được thả.

IS hôm qua xác nhận việc hành quyết một trong hai con tin người Nhật với lý do chính quyền của Thủ tướng Abe không đáp ứng yêu cầu của chúng đúng thời hạn. Về phần mình, ông Abe lên án hành vi tàn bạo, không thể dung thứ của IS nhưng thực tế thì các con tin đã và đang gặp nguy hiểm. Liệu những phương án mà thủ tướng và chính phủ Nhật đưa ra có thuyết phục được phiến quân nhà nước Hồi giáo cực đoan?