Nhiều câu hỏi chưa có lời đáp

• Nhóm khủng bố tấn công Pháp-Bỉ đang dần bị tiêu diệt
• SỐC: Truyền thông Nga “tố” Thổ Nhĩ Kỳ có mối liên hệ với khủng bố IS

Và tên Ibrahim El Bakraoui đã kích nổ quả bom mang trên mình tại quầy làm thủ tục lên máy bay ở sân bay Zaventem, còn Khalid El Bakraoui thực hiện vụ tấn công ở ga tàu điện ngầm Maalbeek. Còn nghi phạm thứ ba được xác định là Najim Laachraoui, vẫn chưa bị bắt. Nhưng ngày 24-3, hãng NBC News dẫn các nguồn tin tình báo của Mỹ và Bỉ cho rằng, Najim Laachraoui đã chết tại sân bay Zaventem sau khi thực hiện vụ đánh bom tự sát hôm 22-3.

Sự vào cuộc nhanh chóng của Bỉ

Ngày 24-3, giới chức Bỉ cho biết, những tên thực hiện các vụ đánh bom liều chết ở Brussels đã phải hành động vội vã do lo sợ bị cảnh sát bắt. Còn tại cuộc gặp tối 23-3 ở Brussels, Thủ tướng Bỉ Charles Michel và Thủ tướng Pháp Manuel Valls đều tuyên bố, 2 nước tiếp tục tăng cường hợp tác trong cuộc chiến chống khủng bố. Thủ tướng Manuel Valls cũng nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc đẩy nhanh tiến độ của dự án "Đăng ký dữ liệu hành khách".

Ông Manuel Valls còn cho rằng, nhu cầu cấp thiết hiện nay là siết chặt kiểm soát các đường biên giới của EU, và nâng cao cảnh giác là điều bắt buộc để ngăn chặn các đối tượng nhập cảnh châu Âu bằng hộ chiếu giả.

Cảnh sát Bỉ đứng gác ở trước một nhà ga sau vụ tấn công khủng bố ở Brussels.

Cảnh sát Bỉ xác nhận, có ít nhất 5 nghi phạm trong vụ đánh bom sân bay và ga tàu điện ngầm tại Brussels, và họ đang truy lùng tên Mohamed Abrini. Cảnh sát Bỉ không phải không biết tới sự tồn tại của Najim Laachraoui, nhưng việc để hắn có thể lẩn trốn nhiều tháng ngay tại trung tâm Brussels cho thấy khủng bố có mạng lưới khá vững chắc.

Bởi theo cảnh sát Bỉ, Najim Laachraoui đã tới Syria hồi tháng 2-2013, sau đó trở về châu Âu với tên giả Soutane Kayal, là kẻ đã thiết kế và chế tạo số bom được sử dụng trong vụ tấn công Brussels hôm 22-3. Cảnh sát cũng xác nhận, mẫu ADN của Najim Laachraoui được tìm thấy trên một số đai chất nổ, đã sử dụng trong các vụ tấn công khủng bố tối 13-11-2015 ở Paris, Pháp.

Còn anh em nhà Bakraoui không xa lạ với cảnh sát và từng có tiền án. Ngay khi cảnh sát Bỉ phát hình ảnh truy nã nghi can thứ ba, người lái taxi chở tên này đến sân bay đã lập tức liên hệ với nhà chức trách.

Cảnh sát có tấm ảnh chụp 3 nghi phạm đi cùng nhau, trong đó 2 trong số 3 tên chỉ mang duy nhất một găng tay màu đen bên trái. Tờ La Libre cho rằng, có thể bên trong mỗi chiếc găng tay là thiết bị kích nổ bom bởi cả 2 tên đeo găng tay đều thiệt mạng.

Camera ghi nhận, 3 tên khủng bố cùng xuống taxi, chọn xe đẩy, xếp vali và tiến thẳng vào quầy check-in. Theo công tố viên Frederic van Leeuw, 3 kẻ tấn công đã tới sân bay bằng taxi từ khu vực Schaerbeek ở Brussels. Trong khi đó, cảnh sát phát hiện 15kg thuốc nổ TATP có sức công phá lớn, 150 lít acetone, kíp nổ, các túi chứa đầy đinh cùng các vật dụng khác dùng để chế tạo bom, một khẩu AK-47 và 1 lá cờ IS. Còn trong máy tính xách tay chứa "di chúc" do Ibrahim El Bakraoui viết (cảnh sát tìm thấy trong thùng rác tại nơi ẩn náu của chúng ở Schaerbeek) có đoạn "Tôi không biết phải làm gì. Tôi đang trên đường chạy trốn, họ đang truy lùng tôi khắp mọi nơi. Nếu ra đầu thú, tôi sẽ phải ngồi tù".

Bỉ đã cử hành quốc tang 3 ngày (từ 23-3) để tưởng nhớ các nạn nhân trong loạt vụ tấn công khủng bố hôm 22-3 tại Brussel. Và lần đầu tiên trong lịch sử, Bỉ nâng báo động khủng bố lên mức 4, mức cao nhất. Sân bay ở Brussels tiếp tục đóng cửa cho đến ít nhất ngày 26-3.

Lãnh đạo 28 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã gọi những vụ khủng bố tại Brussels (Bỉ) là "cuộc tấn công nhằm vào xã hội dân chủ mở của chúng ta". Đây là tuyên bố chung hiếm hoi của EU. Ủy ban châu Âu sẽ chủ trì một hội nghị gồm các chuyên gia an ninh hàng không của 28 nước EU vào ngày 31-3.

Các nước châu Âu tăng cường an ninh

Sau khi nhận trách nhiệm trong vụ khủng ở Bỉ hôm 22-3, IS đã đe dọa, sẽ tấn công nước Anh "thảm khốc hơn và tàn độc hơn". Trước đó, IS khẳng định, hơn 30 người đã chết và 270 người bị thương hôm 22-3 tại Bỉ là nhờ các thành viên bí mật của "Vương quốc Hồi giáo".

Thủ tướng Anh David Cameron đã họp khẩn với Ủy ban COBRA và khẳng định, London sẽ làm tất cả những gì có thể để ngăn chặn. Anh đã tăng cường an ninh bằng cách điều cảnh sát vũ trang đi tuần gần các địa điểm nổi tiếng như ga tàu điện ngầm và sân bay.

Lực lượng cảnh sát Anh được tăng cường khắp các địa danh nổi tiếng, sân bay và ga tàu điện ngầm.

An ninh tại sân bay Gatwick và Heathrow cũng được siết chặt. Bộ trưởng Nội vụ Anh Theresa May còn khẳng định, London không thay đổi cấp cảnh báo khủng bố hiện ở mức nghiêm trọng - mức cao thứ hai trong thang cảnh báo khủng bố của xứ sở sương mù.

Trong khi đó, Paris đã mở cuộc điều tra về loạt vụ đánh bom thảm khốc tại sân bay Zaventem và ga tàu điện ngầm Maelbeek ở thủ đô Brussels của Bỉ bởi có 10 công dân Pháp bị thương (trong đó 4 người ở tình trạng khá nguy kịch).

Cuộc điều tra do Cơ quan mật vụ Pháp (DGSI), Bộ chỉ huy chống khủng bố (SDAT) và Cơ quan chỉ huy cảnh sát liên khu vực của thành phố Lille tiến hành. Pháp cũng điều thêm 1.600 cảnh sát để đề phòng bị tấn công. Việc này diễn ra sau cuộc gặp giữa Bộ trưởng Nội vụ Bernard Cazeneuve với Tổng thống Francois Hollande.

Còn Bộ trưởng Nội vụ Italia Angelino Alfano đã áp dụng các biện pháp an ninh và nâng mức báo động lên tối đa. Theo đó, tất cả các sân bay lớn của Italia, trong đó có Fiumicino ở Rome và Malpensa ở Milan, đều được đặt trong tình trạng an ninh khẩn cấp - quân đội và cảnh sát canh tuần khắp nơi.

Thủ tướng Matteo Renzi đã kêu gọi châu Âu cần có một lực lượng và chính sách an ninh chung để đảm bảo an ninh cho châu Âu trong tương lai. Thủ tướng Italia cũng cho rằng, tấn công vào Brussels cũng chính là tấn công vào trái tim châu Âu. Và cảnh sát Đức cho biết, sân bay Frankfurt am Main đang được kiểm soát chặt chẽ.

Trong cuộc điện đàm với Thủ tướng Bỉ Charles Michel, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tái khẳng định sự ủng hộ của Washington đối với Brussels. Đồng thời sẵn sàng cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ cần thiết nào để đưa những kẻ chịu trách nhiệm ra trước công lý. Và mặc dù chưa có mối đe dọa an ninh cụ thể, nhưng các thành phố lớn ở Mỹ như New York, Los Angeles, Chicago và Washington đều siết chặt an ninh. Lực lượng cảnh sát trang bị vũ khí được tăng cường tuần tra tại các sân bay và điểm trung chuyển giao thông, nơi tập trung đông người.

Nhiều câu hỏi bỏ ngỏ

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết, Ankara từng cảnh báo Brussels về Ibrahim El Bakraoui, kẻ bị chặn ở miền nam Thổ Nhĩ Kỳ gần biên giới Syria hồi tháng 5-2015. Giới chuyên môn cho rằng, những vụ tấn công vừa qua đang khiến dư luận đặt câu hỏi về tính hữu hiệu của cơ quan an ninh Bỉ.

Giới chuyên gia Mỹ cho rằng, vụ đánh bom ở sân bay Zaventem lẽ ra có thể được ngăn chặn nếu lực lượng an ninh, cảnh sát và người dân Bỉ có tinh thần cảnh giác cao hơn trước những dấu hiệu bất thường của bọn khủng bố. Nhiều chính trị gia ở Brussels cũng phản ứng gay gắt sau khi biết những vụ tấn công ở Paris đã được lên kế hoạch ở Molenbeek, nhưng cơ quan an ninh và cảnh sát Bỉ không hề hay biết.

Bởi hôm 20-3, Giám đốc An ninh quốc gia Bỉ Jaak Raes từng tuyên bố, thủ đô Brussels và cơ quan an ninh có thể thở phào nhẹ nhõm sau khi Salah Abdeslam bị bắt sống. Thiếu tướng Chip Chapman, cựu Giám đốc cơ quan chống khủng bố tại Bộ Quốc phòng Anh quy trách nhiệm cho giới trách Bỉ vì không nâng mức an ninh từ hôm 18-3. Và những vụ tấn công hôm 22-3 làm nổi bật những thách thức mà cơ quan tình báo, an ninh và cảnh sát Bỉ phải đối mặt.

Phát biểu trên kênh truyền hình quốc gia ARD của Đức ngày 23-3, ông Guido Steinberg, chuyên gia nghiên cứu về chủ nghĩa khủng bố thuộc Viện Khoa học-Chính trị Đức cho rằng, việc để xảy ra các vụ khủng bố ở Brussels cho thấy lực lượng an ninh của Bỉ có nhiều yếu kém, cũng như lỗ hổng nghiêm trọng trong việc hợp tác trao đổi thông tin giữa các cơ quan an ninh châu Âu.

Cao ủy phụ trách vấn đề nhập cư của châu Âu Dimitris Avramopoulos muốn triệu tập một cuộc họp khẩn với các Bộ trưởng Nội vụ của EU trong vài ngày tới để thảo luận về tình hình an ninh. Tờ Thời báo Tài chính (Anh) cho rằng, các vụ đánh bom ở Brussels đã bộc lộ hiểm họa của một thế hệ thánh chiến mới, được truyền cảm hứng từ IS.

Vụ tấn công tại sân bay Zaventem và ga tàu điện ngầm Maalbeek khiến dư luận đặt câu hỏi, liệu IS hay một phong trào thánh chiến có liên kết nào đó có dính líu và tuyển mộ các nguồn lực của chúng ở châu Âu một cách bài bản hơn những gì các cơ quan an ninh biết đến hay không.

Theo giới truyền thông Nga, giới chức Bỉ từng được Cơ quan An ninh liên bang Nga (FSB) cảnh báo về sự hiện diện của 3 kẻ khủng bố thuộc IS tại Bỉ khoảng 1 tuần trước. Được biết, anh em Ivan Dovbash và Alexey Dovbash từ Belarus và Marat Yunusov được cho đã tới Bỉ cuối tháng 2 để chuẩn bị tấn công khủng bố.