Oficina de Envigado: Rắn nhiều đầu

Chủ Nhật, 23/06/2019, 16:51

Nhà chức trách ở Colombia gần đây đã bắt giữ 3 thủ lĩnh của Oficina de Envigado, một băng đảng mafia có từ thời Pablo Escobar và từ lâu đã kiểm soát thế giới ngầm của Medellín. Nhưng tác động của những vụ bắt giữ như vậy không giống như thường thấy.

John Eduard Barbosa, một cựu sĩ quan cảnh sát và lãnh đạo của Oficina, đã bị bắt vào ngày 8-8-2018 khi đang lái xe ở Sabaneta, ngoại ô Medellín. Gần đây y trở về từ Tây Ban Nha, nơi y đã lẩn trốn sau một nỗ lực truy sát của một kẻ tấn công.

Barbosa, người làm việc trong đơn vị điều tra đặc biệt của cảnh sát khi bắt đầu làm nội gián cho Oficina, bị treo một khoản tiền thưởng 50 triệu peso (khoảng 15.000 đô la) cho cái đầu của ông, nên đã tìm kiếm các bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ để biến đổi diện mạo.

Một tháng trước đó, Mauricio Zapata Orozco, bí danh “Chicho”, đã bị bắt tại nhà của cha mẹ ở quận El Poblado giàu có. Orozco đã đến để dẫn dắt La Terraza, một trong những nhóm nhỏ của Oficina, sau khi ra tù 2 năm trước. Một công tố viên tội phạm có tổ chức cho biết tại thời điểm bị bắt giữ, Orozco có lịch sử tội phạm hơn hai thập kỷ và bị nghi ngờ tham gia vào 18 vụ giết người.

Các nhà chức trách cũng bắt Iván Darío Suárez Muñoz, bí danh “Iván el Barbado”, trong cuộc đột kích ngày 23-3 tại một căn hộ cao cấp ở Piedecuesta, thị trấn thuộc vùng đông bắc của Santander.

Chính quyền Medellín cho rằng các vụ bắt giữ là bằng chứng cho thấy những nỗ lực hiệu quả của họ trong công cuộc chống lại các băng nhóm tội phạm.

Tập đoàn các nhóm tội phạm cấu thành Oficina de Envigado từ lâu có thể vận hành mà không cần một ông trùm cuối. Trái lại, nó có thể hoạt động với các lãnh đạo cấp thấp hơn, có thể thay thế được nhưng có phần kém mạnh mẽ hơn.

Bắt đầu với tư cách là một công ty đòi nợ cho Pablo Escobar, Oficina de Envigado đã phát triển thành một băng mafia hùng mạnh dưới thời lãnh đạo bán quân sự Diego Fernando Murillo, bí danh “Don Berna”. Trong thời dưới quyền Don Berna, Oficina đã lớn mạnh và kiểm soát gần như tất cả các tội phạm có tổ chức ở Medellín và các đô thị lân cận trong 30 năm.

Don Berna coi việc đổ máu là xấu cho kinh doanh, nên hạn chế việc giết người ở mức tối thiểu bằng cách đưa các băng đảng đường phố bạo lực, hay các "combos", vào trật tự bằng các "oficinas de cobro" (văn phòng đòi nợ). Các văn phòng đòi nợ này, mỗi văn phòng chỉ huy một số tổ hợp, lãnh thổ được kiểm soát, thiết lập các cấu trúc rửa tiền và thuê những kẻ giết thuê, còn gọi là các "sicarios".

Ông Juan Diego Restrepo, một nhà báo viết một cuốn sách về Oficina và giám đốc của Verdadabierta, một trang web tin tức điều tra ở Colombia, cho biết "Oficina được tạo ra như một cách giải quyết các xung đột của mafia".

Tuy nhiên, việc Don Berna bị dẫn độ vào năm 2008 đã để lại một khoảng trống quyền lực to lớn trong thành phố. Trong 4 năm tiếp theo, bạo lực ngự trị khi 2 trong số các cấp dưới chủ chốt của ông chiến đấu giành giật vị trí hàng đầu. Cuộc đấu tranh nội bộ khiến tổ chức bị chia rẽ và dễ bị tổn thương trước Urabeños, một nhóm buôn lậu ma túy đã dùng tiền mặt và súng mua chuộc các combos để kết hợp trong nỗ lực chiếm lấy thành phố bằng bạo lực.

Cuộc tàn sát chỉ kết thúc khi các nhà lãnh đạo của 5 phe phái Oficina đã cùng nhau tiến hành thỏa thuận với Urabeños tại một biệt thự sang trọng ở San Jerónimo. Một nhóm tội phạm cổ trắng hùng mạnh đã môi giới hiệp ước, đánh dấu một thời kỳ hòa bình mới và những thay đổi sâu sắc cho Oficina.

Các thủ lĩnh của Oficina de Envigado lần lượt bị nhà chức trách Colombia bắt giữ.

Tổ chức này không còn hoạt động như một thực thể từ trên xuống mà thay vào đó là những phe phái khác nhau, những kẻ cầm đầu không phải là trùm ma túy trong khuôn khổ của Escobar hay chỉ huy bán quân sự như Don Berna, mà là những tên xã hội đen cứng rắn.

Các nhóm tạo nên Oficina hoạt động không giống như Medellín Cartel mạnh mẽ một thời mà giống như các mafia độc lập cung cấp dịch vụ tội phạm, như thu hồi nợ ma túy, giết người theo hợp đồng và bảo vệ lô hàng cocaine cho các băng đảng Mexico. Các băng mafia này được các nhà chức trách mệnh danh là các tổ chức tội phạm tích hợp với buôn bán ma túy (ODIN) với những cái tên như: La Unión, Robledo và Trianón… Những băng đảng này tiến hành nhiều hoạt động tội phạm trong lãnh địa của họ, như tống tiền, buôn bán ma túy, cướp, buôn bán tình dục, buôn lậu và thậm chí các hoạt động cho vay nặng lãi, được biết đến với tên gọi là “gota a gota” (thả từng giọt).

Chẳng hạn, Juan Carlos Mesa, bí danh “Tom”, là một thủ lĩnh băng đảng, người đã chỉ huy nhóm Los Chatas khi vươn lên trong cấu trúc Oficina vào năm 2012. Ông ta đã nắm quyền lực từ vai trò là người liên lạc chính giữa Oficina và Urabeños, nơi đã thành lập các cơ sở sản xuất cocaine ở vùng nông thôn Antioquia.

Mặc dù Tom là một người có tiếng nói mạnh mẽ trong tổ chức, nhưng ông có mối liên hệ với một "Oficina de cobro" lâu đời là La Terraza, hoạt động dưới quyền của một nhà lãnh đạo bị bỏ tù tên là Jose Muñoz Martínez, bí danh “Douglas”.

Nhà chức trách đã bắt giữ Tom vào tháng 12-2017 khi ông ta ăn mừng sinh nhật 50 tuổi của mình. Trong số những người tham dự có “Iván el Barbado” và Jhon Jairo Velásquez, bí danh “Popeye”, một trong những sát thủ hàng đầu của Escobar.

Một nhà báo điều tra yêu cầu giấu tên cho biết Iván là một kẻ buôn bán ma túy liên minh với Oficina, nhưng không phải là người có ảnh hưởng lớn trong thành phố. Ông nói rằng việc bắt giữ Iván sẽ không ảnh hưởng tới tổ chức này. Điều tương tự cũng xảy ra đối với vụ bắt giữ Orozco, lãnh đạo của La Terraza. Ngược lại, các vụ bắt giữ gần đây đã tạo ra một kết quả có thể nhìn thấy: những vụ giết người tăng đột biến.

Một lãnh đạo Oficina bị bắt sẽ trao quyền tự do cho các băng đảng đường phố, những người nhanh chóng muốn "lấy số" bằng các hành vi bạo lực trong thế giới ngầm. Năm 2018, Medellín đã có hơn 600 vụ giết người, nhiều nhất kể từ năm 2014. Đến giữa tháng 4 năm nay, số vụ giết người đã vượt qua 200. Tháng 4 khép lại với 71 vụ giết người - con số cao nhất một tháng trong 3 năm qua.

Hiện nay, Tom và Douglas, cả hai người đang bị Mỹ tìm cách dẫn độ, kiểm soát nhiều phe phái khác nhau từ nhà tù và tiếp tục chiến đấu trên đường phố thông qua các combos. Rất ít người có khả năng chịu trách nhiệm về Oficina, đặc biệt là sau chuỗi vụ bắt giữ.

Restrepo nói rằng các ông trùm kỳ cựu mới ra tù gần đây - chẳng hạn như Felix Isaza Sánchez, bí danh “Beto” và Alirio Rendón Hurtado, bí danh “Cebollero”, đều muốn hành động từ phía sau. Tuy nhiên, tổ chức sẽ tìm người ra mặt tiếp theo của họ.

Một nguồn chính quyền địa phương cho biết Oficina sẽ thay thế những người chịu trách nhiệm khi cần thiết. "Oficina có nhiều kinh nghiệm trong việc thay thế các nhà lãnh đạo của họ, các vụ bắt giữ không thể là một cú đánh nhạy cảm và có tính phá hủy cấu trúc đối với tổ chức", viên chức chính quyền nói. "Và khi các nhà chức trách bắt các lãnh đạo, những nhân vật cổ trắng mạnh mẽ tiếp tục ẩn nấp đằng sau để điều khiển".

Trọng Nhân