Tiết lộ những bí mật từ vụ bắn rơi máy bay không người lái ở Iran

Cho mãi đến tuần này, các máy bay bay ở vĩ độ cao từ các khu căn cứ của Mỹ ở Afghanistan là một trong số các bí mật thu thập thông tin tình báo bí mật nhất của Mỹ chống lại Iran, về phía giới chức Mỹ đã từ chối thảo luận về vấn đề này. Nhưng việc rơi máy bay không người lái mới nhất mà theo các quan chức Iran thì nó đã rớt xuống tại một địa điểm nằm ở khoảng giữa biên giới Iran và Afghanistan hơn 140 dặm, đã làm hé lộ những bí mật chưa từng biết về chương trình giám sát tình báo của Mỹ ở nước ngoài.

Iran đã phục hồi thành công máy bay không người lái?

Theo lời một quan chức tình báo giấu tên thì chiếc máy bay bị rơi là một loại máy bay có đôi cánh dơi RQ-170 Sentinel, được chế tạo bởi "đại gia" hạng nặng Lockheed Martin và lần đầu tiên được nhìn thấy trên một sân bay ở Kandahar (Afghanistan) vào năm 2009, nó là một phần của chương trình thu thập thông tin tình báo có chiều hướng ngày càng tăng mà đích ngắm tới là Iran. Tính cấp thiết của nỗ lực đã được nhấn mạnh trong một cuộc tranh luận công khai gần đây ở Israel rằng thời gian nào để tiến hành một cuộc tấn công quân sự làm chậm lại tiến trình sản xuất vũ khí hạt nhân của Iran.

Trong một bài diễn văn mới đây, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Tom Donilon đã ám chỉ đến các nỗ lực bí mật của Mỹ là nhằm theo dõi sát sao chương trình hạt nhân của Iran. Tháng 11/2011 vừa qua tại Viện Brookings, ông Tom Donilon nói: "Chúng ta sẽ tiếp tục thận trọng và sẽ làm việc tích cực hơn nhằm phát hiện bất kỳ nỗ lực mới nào liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran. Chúng ta sẽ làm phát lộ các bí mật và đặt Iran chịu sự giám sát của các thanh sát viên quốc tế".

Về phía Iran, nhà chức trách nước này nói vào cuối tuần qua rằng họ đã phục hồi chiếc máy bay không người lái RQ-170, nó cùng loại với chiếc máy bay không người lái đã từng làm nhiệm vụ bên trên khu dinh thự của trùm khủng bố quốc tế Osama bin Laden trước khi hắn bị giết chết vào tháng 5/2011. Các quan chức tình báo cao cấp đã băn khoăn rằng máy bay không người lái đã được thảo luận công khai trong vụ đột kích khu nhà ở của Osama bin Laden, họ lấy làm e ngại vì nó đã được sử dụng đối với nhà nước Iran. Một thông cáo hôm Chủ nhật (4/12/2011) từ Lực lượng hỗ trợ an ninh quốc tế của Mỹ (ISAF) tại Afghanistan nói rằng Iran có thể đã phục hồi một "chiếc máy bay do thám không vũ trang" đã bị mất tích trong khi "đang thực thi nhiệm vụ bên trên bầu trời phía Tây Afghanistan".

Một bức ảnh không đề ngày đặc tả cảnh chiếc máy bay không người lái RQ-170 Sentinel tại khu căn cứ không quân Kandahar (Afghanistan). Nó là một trong hai chiếc vừa bị rơi ở Iran.

Nhưng một số chuyên gia lưu ý rằng công nghệ tàng hình của chiếc máy bay RQ-170 - làm giảm thấp việc máy bay không người lái có thể bị phát hiện bởi ra-đa - rất ít được ứng dụng ở miền Tây Afghanistan, bởi vì quân Taliban không có thiết bị ra-đa để phát hiện máy bay. Các quan chức Iran tuyên bố rằng chiếc máy bay RQ-170 được phát hiện gần thị trấn Kashmar, cách biên giới Afghanistan khoảng 140 dặm và nó bị bắn hạ hoặc bị rơi vì hệ thống kiểm soát đã bị phá hủy bởi quân đội Iran. Tuy nhiên giới chức Mỹ lại bĩu môi và nói rằng những lời phát ngôn của Iran là chuyện hết sức hão huyền và rằng chiếc máy bay trên đã bị rơi vì bị trục trặc gì đó.

Công nghệ đảo ngược & cảm biến máy bay: Vấn đề quan tâm hàng đầu của Nga và Trung Quốc

Dù Mỹ nói gì đi chăng nữa thì trung tâm của chương trình do thám tình báo nước ngoài của Mỹ đang nằm trong tay các lực lượng Iran, và công nghệ này có thể một số quốc gia thân với Iran cũng có thể nắm bắt được. Chắc chắn có những thiệt hại cho chiếc máy bay bị rơi, phía Iran không công bố diện mạo thảm hại của nó, mặc dù các quan chức nói rằng một đoạn video về chiếc máy bay không người lái sẽ sớm được phát trên đài truyền hình Iran.

Hai quan chức Iran nói rằng Mỹ đang xem xét việc lấy lại chiếc máy bay không người lái bị rơi, hoặc hủy diệt nó như báo cáo ban đầu vào hôm thứ Tư được công bố bởi tờ Thời báo Phố Uôn, nhưng hoạt động lấy lại xem ra quá mạo hiểm. Nhiều câu hỏi dấy lên rằng liệu Iran có thể đảo ngược công nghệ cơ khí, mặc dù có thể họ sẽ bán nó sang Trung Quốc, Nga hoặc các quốc gia khác có sự quan tâm sâu sắc về nó.

"Các chuyến bay từ Moscow và Bắc Kinh chợt tăng lên trong vài ngày qua", dẫn lời hoài nghi của ông P. W. Singer, chuyên gia nghiên cứu về người máy quân sự tại Viện nghiên cứu Brookings (Washington D.C). Ông Singer nói rằng thứ công nghệ được quan tâm nhất về máy bay có lẽ là mảng cảm biến của nó, có thể bao gồm thiết bị rađa khá tinh vi và hoàn hảo hơn so với các thế hệ máy bay hiện đang sử dụng của Nga hay Trung Quốc.

Ông Dennis M. Gormley, chuyên gia về máy bay không người lái và tên lửa, công tác tại Đại học Pittsburgh, nói rằng công nghệ đảo ngược máy bay là một lĩnh vực vô cùng khó khăn cho dù có lực lượng quân đội tinh nhuệ đến thế nào đi chăng nữa vẫn không ăn thua. Dennis quả quyết nói: "Trừ phi là có ai đó đặt các bản vẽ công nghệ này lên các máy bay không người lái (U.A.V), nó là vấn đề không hề đơn giản. Trong bất kỳ phần phức tạp nào của các thiết bị hàng không, bạn cần phải tái tạo lại các dung sai chính xác". Ở Abbottabad (Pakistan), chiếc máy bay không người lái RQ-170 được sử dụng để do thám cơ cấu của khu dinh thự Osama bin Laden.

Ở Iran, RQ-170 được sử dụng để thiết lập bản đồ các hầm ngầm, các cơ sở ngầm hoặc các khu vực khác nơi Iran có thể xây dựng các bộ phận máy ly tâm hoặc các cơ sở làm giàu Uranium. Ví dụ tại địa chỉ Qum vừa được chính quyền Obama và các nhà lãnh đạo Pháp và Anh khám phá ra vào năm 2009, nhưng chính chính quyền Israel đóng vai trò "nòng cốt" trong việc phát hiện ra nơi này. Một quan chức Mỹ tỏ ý sốt sắng: "Chúng tôi chưa biết gì nhiều về quy mô song không hề nản vì rằng sứ mạng tìm kiếm đang được tăng tốc mỗi ngày".

Chương trình giám sát bằng máy bay RQ-170 của Mỹ đã thất bại

Thực ra chương trình mà Mỹ đang giám sát Iran không có gì mới mẻ: Các vệ tinh Mỹ đang bám sát bên trên các nhà máy hạt nhân, các căn cứ tên lửa và quốc phòng của Mỹ cũng đang chĩa vào Iran trong nhiều năm qua. Nhưng chiếc máy bay RQ-170 Sentinel có thể bay ở độ cao 15,2km, đủ cao để giám sát mọi thứ.

Trong khi một vệ tinh giám sát có thể quan sát một vị trí trong vòng vài phút tại một thời điểm thì chiếc máy bay không người lái có thể lang thang trong nhiều giờ, gửi đi hàng loạt video dữ liệu về địa điểm khả nghi. Nó có thể phát hiện ra manh mối các hoạt động bên dưới, các thiết bị được sử dụng và tính chất của công việc đang được thực hiện. "Nó (máy bay không người lái) hoạt động giống như một nghiệp đoàn mafia. Nếu tôi muốn nhìn thấy các mục tiêu bằng vôi vữa, vệ tinh làm dễ ợt. Song nếu tôi muốn nhìn thấy người ta làm ngày làm đêm thì U.A.V giám sát hiệu quả hơn nhiều", dẫn lời của ông John Pike, chuyên gia theo dõi công nghệ quân sự, chủ nhân của trang web: GlobalSecurity.org.

Ngoài chức năng quay video, các chuyên gia độc lập nói rằng U.A.V có thể mang theo các thiết bị đánh chặn thông tin liên lạc và các máy cảm biến có thể phát hiện một lượng nhỏ các đồng vị phóng xạ và các chất hoá học khác phát ra từ các cơ sở nghiên cứu hạt nhân. Các báo cáo tin tức tình báo vào năm 2009 ở Triều Tiên đã nói rằng Mỹ đã lên kế hoạch dùng máy bay RQ-170 để thực hiện các sứ mạng giám sát bên trên lãnh thổ Triều Tiên, trong đó các chương trình hạt nhân và tên lửa bao giờ cũng là mục tiêu tình báo hàng đầu của Mỹ