Tổng thống Nam Phi bị cáo buộc tham nhũng?

Chi phí "hoang" trong thời khủng hoảng

Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma đang bị kêu gọi trả lại khoản tiền 12,9 triệu bảng "thuế của nhân dân" vì chi phí quá tay cho cái gọi là "biện pháp an ninh" tại nhà riêng của mình ở Nkandla, trên các ngọn đồi thuộc tỉnh KwaZulu-Natal. Chi tiết vụ việc bị rò rỉ từ một báo cáo mang tên "Opulence on a Grang Scale" do Thuli Madonsela thực hiện. Theo báo cáo này thì khu nhà ở của Tổng thống đã xây dựng thêm nhiều công trình mới, bao gồm một khu nhà dành cho khách, khu vật nuôi, sân bóng đá, sân bay trực thăng, phòng khám y tế cùng với sự mở rộng diện tích khu nhà.

Tờ báo Mail Online và The Guardian của Anh cho biết, bản báo cáo của Madonsela cáo buộc Tổng thống Zuma đã quá lãng phí trong việc chi tiêu cho cá nhân. 20 nhà bảo vệ dành cho cảnh sát, một phòng khám và hai bãi đậu trực thăng là quá nhiều và nếu những công trình này được xây dựng trong một thị trấn gần đó sẽ có lợi rất nhiều cho cộng đồng. Chỉ tính riêng chi phí cho những vấn đề an ninh này đã vào khoảng 20 triệu rand (khoảng 2 triệu bảng Anh). Tổng thống Zuma có kiến trúc sư riêng để thiết kế và giám sát công trình, mặc dù người kiến trúc sư này không phải là một chuyên gia trong lĩnh vực bảo mật.

Khu nhà được "nâng cấp với chi phí 12,9 triệu bảng".

Tờ Mail Online và Guardian cho biết, khoản chi 215 triệu rand cho khu nhà Tổng thống Zuma hoàn toàn trái ngược với tuyên bố chỉ chi tiền vào việc cải thiện an ninh của Tổng thống trước đó. FW de Klerk, Tổng thống da trắng cuối cùng của Nam Phi, người đã rời văn phòng vào năm 1994 chỉ nhận được 236 nghìn rand cho việc nâng cấp nhà ở và Tổng thống Nelson Mandela cũng chỉ nhận được 32 triệu rand cho việc làm tương tự.

Bên cạnh đó, tại kỳ họp Quốc hội năm ngoái, Tổng thống Zuma đã khẳng định rằng, tất cả những gì được xây dựng trong khuôn viên khu nhà đều lấy kinh phí từ gia đình ông chứ không phải là ngân sách Nhà nước. Những tiết lộ chi tiêu đã khiến người dân Nam Phi bức xúc và họ cho rằng, hành động của Tổng thống là tham nhũng thuế từ mồ hôi, công sức của họ. Nhiều người dân Nam Phi tức giận trước viễn cảnh về Tổng thống 70 tuổi, có ba khu nhà "hoành tráng" được nhà nước xây dựng. Gánh nặng tài chính dồn lên công quỹ khi Tổng thống có đến bốn bà vợ và trên 20 người con.

Chính phủ Nam Phi đang tìm cách "bưng bít" thông tin?

Và hiện có 10 triệu người dân Nam Phi phải sống trong những ngôi nhà tạm bợ thế này.

Phát ngôn viên của Tổng thống Zuma từ chối bình luận về vụ việc, trong khi văn phòng của Madonsela - người trực tiếp thực hiện cuộc điều tra cho biết, sự rò rỉ những thông tin trong báo cáo chưa được công bố là "phi đạo đức và bất hợp pháp". Đảng quốc đại (ANC) tin rằng, Tổng thống Zuma không làm gì sai.

Có nguồn tin cho hay, Chính phủ Nam Phi đang cố gắng ngăn chặn nhà hoạt động Madonsela công bố kết quả điều tra của mình. Chính phủ Nam Phi cho rằng, cơ quan này cần thêm thời gian để kiểm chứng tài liệu vì nó có thể gây nguy hiểm cho Tổng thống Zuma. Trong khi đó, Madonsela khẳng định, cô đã đi một quãng đường rất dài và sẽ làm tất cả để sự thật được phơi bày.

Hiện nay, các đảng đối lập đang nắm bắt thông tin này để "tấn công" Tổng thống Zuma. Zackie Achmat, một nhà hoạt động xã hội đưa ra bản kiến nghị trực tuyến đề nghị luận tội Tổng thống và Liên minh Dân chủ đối lập (DA) kêu gọi bỏ phiếu tín nhiệm lại Tổng thống tại Quốc hội.

Bất chấp lời cảnh báo của Chính phủ, hình ảnh nhà riêng Tổng thống vẫn tràn ngập trên các báo.

Phát biểu vào sáng thứ năm tuần trước tại một cuộc họp báo, Bộ trưởng An ninh Siyabonga Cwele trích dẫn một đạo luật ra đời trong thời kỳ phân biệt chủng tộc để khẳng định rằng, nhà riêng của Tổng thống Zuma là một "chìa khóa an ninh quốc gia" nên không được chụp ảnh vì lý do an ninh. Tuy nhiên, bất chấp cảnh báo của chính phủ, các phương tiện truyền thông Nam Phi đã đưa rất nhiều hình ảnh nhà riêng của Tổng thống Jacob Zuma lên mặt báo để minh chứng cho những lời cáo buộc, bên dưới mỗi hình ảnh được chú thích bằng những dòng chữ: "Vì vậy, trước khi bắt chúng tôi, hãy nhìn đi"