Vẫn tranh cãi về nguyên nhân cái chết của cố Tổng thống Lech Kaczynski
Theo đó, đây là một vụ ám sát, không phải tai nạn như tuyên bố trước đây. Trong thông báo hôm 9-8, Ủy ban này cho biết, có dấu vết chất nổ trên chiếc máy bay xấu số.
"Thiệt hại của cánh trái trên chiếc Tu 154M không đến từ việc va chạm với rừng cây bạch dương - nó bị phá hủy trước khi va vào cây. Và nhiều thiệt hại ở cánh trái của máy bay cho thấy, có dấu vết của một vụ nổ".
Đài phát thanh Ba Lan dẫn tuyên bố của đại diện Ủy ban khẳng định, cánh bên trái của chiếc máy bay TU 154M đã bị hư hỏng nặng trước khi va quệt với tán cây bạch dương.
Vụ tai nạn máy bay xảy ra hôm 10-4-2010, khiến Tổng thống Lech Kaczynski, vợ và hơn 90 quan chức cấp cao cùng phi hành đoàn thiệt mạng.
 |
| Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk. |
Hơn 10 ngày trước (3-8) Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk, cựu Thủ tướng Ba Lan phải tới Ba Lan để dự phiên điều trần điều tra nguyên nhân vụ máy bay rơi tại Smolensk (Nga).
Ông Donald Tusk tham dự phiên điều trần với tư cách nhân chứng bởi thời điểm đó ông là Thủ tướng và được cho đã yêu cầu các công tố viên không tham gia vào các cuộc khám nghiệm tử thi ở Moskva và Warsaw khi các thi thể vụ máy bay rơi được đưa về Ba Lan.
Thượng tuần tháng 8, Viện Công tố Ba Lan kết luận, gần một nửa trong tổng số các xét nghiệm giám định ADN cho thấy, nhiều bộ phận cơ thể, cả hài cốt của nạn nhân, đã bị xếp lẫn lộn trong quan tài của nhau. Thậm chí, các bộ phận cơ thể của 8 nạn nhân bị xếp chung trong một quan tài.
Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Antoni Macierewicz cáo buộc ông Donald Tusk là người phải chịu trách nhiệm về chính trị, luật pháp và đạo đức trong vụ tai nạn kể trên.
Gần 1 năm trước (tháng 11-2016), Ba Lan đã khai quật mộ của cố Tổng thống Lech Kaczynski để phục vụ cuộc điều tra vụ tai nạn máy bay.
Đây là lần thứ hai ông Donald Tusk phải có mặt tại Ba Lan để dự điều trần với tư cách nhân chứng. Bởi gần 4 tháng trước (19-4), ông Donald Tusk đã bị thẩm vấn và phát biểu sau hơn 9 giờ lấy lời khai, ông Donald Tusk tuy từ chối tiết lộ các thông tin liên quan, nhưng cho rằng "toàn bộ vụ việc này rõ ràng mang động cơ chính trị".
Ông Donald Tusk thậm chí còn cảnh báo, sẽ sử dụng quyền miễn trừ trong Liên minh châu Âu nếu nhận thấy cuộc điều tra cố tình gây khó dễ việc ông thực hiện cương vị Chủ tịch Hội đồng châu Âu.
Khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker đã yêu cầu Ba Lan phải tôn trọng Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk.
"Ông Juncker hoàn toàn tin tưởng Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk, người đã làm việc cùng trong nhiều năm", bà Mina Andreeva, người phát ngôn của ông Jean-Claude Juncker tuyên bố hôm 20-4.
Ông Donald Tusk bị triệu tập tới một văn phòng công tố ở thủ đô Warsaw với vai trò nhân chứng trong cuộc điều tra nhằm vào 2 cựu lãnh đạo Cơ quan chống phản gián quân đội Ba Lan bị cáo buộc lạm quyền.
Ba Lan từng kịch liệt phản đối việc ông Donald Tusk được bầu lại làm Chủ tịch Hội đồng châu Âu, đồng thời cho rằng Chủ tịch Hội đồng châu Âu đã can thiệp vào vấn đề chính trị trong nước.
Theo kết quả điều tra của Ba Lan lúc đó, vụ tai nạn một phần là do lỗi của phi công cố hạ cánh trong tình trạng sương mù dày đặc, và một phần do lỗi của nhân viên đài kiểm soát không lưu của Nga.
Còn Moskva cho rằng, sai lầm của phi công là nguyên nhân dẫn tới vụ tai nạn thảm khốc kể trên. Và Nga hiện vẫn từ chối cung cấp xác chiếc máy bay cho Ba Lan với lý do các cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành.
Gần 2 năm trước (tháng 10-2015), sau khi lên nắm quyền, chính phủ của Đảng Pháp luật và Công lý Ba Lan (PiS) đã tái điều tra và ông Waclaw Berczynski, đại diện của Ủy ban đặc biệt điều tra vụ tai nạn máy bay từng tuyên bố, có một vụ nổ xảy ra trên boong khiến chiếc Tupolev bị vỡ thành nhiều mảnh trên không trước khi phi công cố gắng tiếp đất. Đồng thời loại bỏ khả năng cánh máy bay va quệt với tán cây bạch dương, gây ra vụ tai nạn.
Ông Waclaw Berczynski cũng cho biết, các nhà điều tra đã dựa trên kết luận mới của một bản phân tích cuộc hội thoại giữa các phi công lái chiếc máy bay xấu số với nhân viên kiểm soát không lưu của Nga trên mặt đất.
Công tố viên Ba Lan Marek Kuczynski tuyên bố, không nghi ngờ gì khi một trong những nguyên nhân gây ra tai nạn là từ tháp điều khiển không lưu của Nga. Phó Tổng công tố Ba Lan Marek Pasionek còn thông báo, quyết định kể trên được đưa ra sau khi các công tố viên phân tích các bằng chứng liên quan đến vụ việc.
