Venezuela: Tìm lối thoát qua bàn đàm phán

• Con đường của Venezuela là đối thoại dựa trên Hiến pháp, hòa bình và dân chủ
• Chính phủ Venezuela không đạt thỏa thuận với phe đối lập tại hòa đàm Na Uy
• Tổng thống Venezuela cử đoàn đàm phán tới gặp mặt phe đối lập ở Na Uy

Các cuộc họp ở Na Uy diễn ra 2 tuần sau khi Guaidó kêu gọi quân đội loại bỏ Tổng thống Maduro, nhưng đã thất bại trong cuộc nổi dậy, và 17 tháng sau khi vòng đàm phán cuối cùng sụp đổ.

“Tôi hiểu những nghi ngờ tự nhiên đang dâng trào trong các bạn vì những thất vọng trong quá khứ với các cơ chế thất bại”, ông Guaidó, nói hôm 16-5 tại Caracas. “Nhưng đừng nhầm lẫn mục tiêu với các cơ chế. Chúng tôi đã nói rằng chúng tôi sẽ thử tất cả các tùy chọn. Đừng hoang mang. Chúng ta yêu Venezuela, không theo bất kỳ cơ chế nào”.

Quyết định nối lại các cuộc đàm phán, mặc dù có nghi ngờ về cơ hội thành công, đã nhấn mạnh áp lực của cả hai bên. Kể từ khi Guaidó trích dẫn Hiến pháp để tuyên bố mình là Tổng thống lâm thời Venezuela vào tháng 1, phe nổi dậy đã giành được sự ủng hộ của Mỹ và hơn 50 quốc gia khác, tràn ngập đường phố với hàng chục ngàn người biểu tình và lôi kéo được một số quan chức.

Guaidó nói các cuộc đàm phán chỉ nhằm giải quyết những thứ mà phe nổi dậy có liên quan, đó là mục tiêu duy nhất. “Chúng tôi sẽ không tham gia vào bất kỳ cuộc đàm phán sai lầm nào, không có gì dẫn đến việc chấm dứt sự nổi dậy, chính phủ chuyển tiếp và bầu cử tự do”, ông nói.

Để các cuộc đàm phán tiến tới thành công, họ phải vượt qua một số trở ngại. Tổng thống Maduro, người tuyên bố chiến thắng năm ngoái đã không sẵn lòng nới lỏng quyền lực của mình. Trong khi đó, phe nổi dậy phần lớn không sẵn lòng nhượng bộ cho bất cứ điều gì ít hơn. Đó là lý do những cuộc đàm phán trước đây đã tan vỡ nhanh chóng.

“Để đạt được thỏa thuận này, chúng tôi phải trao cho các Chavistas sự bảo đảm. Chavitas bao gồm các quan chức chính phủ sẵn sàng làm điều này với chúng tôi”, ông Keith Stalin González, Phó Chủ tịch Quốc hội, nói với tờ Washington Post. “Họ sẽ được bảo đảm không bị bức hại, và cũng đảm bảo rằng họ sẽ vẫn có thể có quyền lực chính trị trong nền dân chủ”.

Dimitris Pantoulas, một nhà tư vấn chính trị ở Caracas, cho biết có những chia rẽ và trở ngại. “Đến lượt, ông Maduro đang cảm thấy mạnh mẽ hơn và có thể sử dụng cuộc đàm phán để thêm thời gian hoặc kết thúc bằng việc chôn vùi phe nổi dậy”, ông nói.

Geoff Ramsey, trợ lý giám đốc tại Văn phòng Washington của Mỹ Latinh, cho biết các cuộc đàm phán cho thấy phe nổi dậy và chính phủ đều nhận ra rằng họ yếu hơn nhiều so với họ tưởng: “Sau ngày 30-4, không bên nào có công cụ để áp đặt chiến lược của họ cho bên kia, và điều đó dẫn bạn đến đâu? Đến bàn đàm phán”. Ông lưu ý rằng Na Uy có thành tích chuyên môn trong các cuộc đàm phán, đã đóng vai trò trong cuộc xung đột giữa Israel và Palestine và trong các cuộc xung đột ở Sri Lanka, Colombia và Sudan. Một trung gian hòa giải như vậy đã thiếu trong các cuộc đối thoại trước đây, chẳng hạn như các cuộc đàm phán tại Cộng hòa Dominican vào tháng 12-2017.

Ông Jorge Valero, Đại sứ Venezuela tại Liên Hợp Quốc, cho biết chính phủ sẽ nói chuyện với bộ phận dân chủ của phe nổi dậy, nhưng không nói với những người được Tổng thống Mỹ Donald Trump ủng hộ. “Có một phe nổi dậy có thể được phân loại là dân chủ nhưng có một phe khác chỉ là con rối của đế chế Mỹ”, ông nói với các phóng viên ở Geneva.

Chính phủ của Tổng thống Maduro đã gia tăng áp lực đối với phe nổi dậy kể từ khi cuộc nổi dậy thất bại. Cảnh sát đã bắt giữ một Phó Chủ tịch Quốc hội, quan chức nổi dậy cao cấp đầu tiên bị bắt giam kể từ khi nỗ lực thất bại trong việc kích động một cuộc nổi dậy của quân đội. Tòa án tối cao đã tước bỏ quyền miễn trừ của một số nhà lập pháp và cáo buộc họ tội nổi loạn, phản quốc và âm mưu. Một số người đã trú ẩn trong các đại sứ quán nước ngoài ở Caracas.

Các cuộc đàm phán ở Na Uy có thể chỉ ra rằng không bên nào nghĩ rằng họ có khả năng chiến thắng bế tắc.