Al Qaeda xuất khẩu chủ nghĩa cực đoan từ Yemen đến Paris

Những "lò" đào tạo chiến binh thánh chiến

Tình báo Pháp và Mỹ đã khẳng định rằng, Kouachi được đào tạo tại một trại khủng bố ở Yemen, nhưng không xác định được Kouachi có duy trì liên lạc thường xuyên với AQAP hay không. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là, Stephane Charbonnier, Tổng biên tập của tạp chí Charlie Hebdo đã xuất hiện trong danh sách "đen" được đăng tải trên tạp chí "Inspire" của Al Qaeda vào tháng 3/2013. "Inspire" được biết đến là một ấn phẩm bằng tiếng Anh do AQAP xuất bản. Phần lớn, các bài báo được đăng tải trên "Inspire" hướng dẫn về cách chế tạo bom và thực hiện tấn công khủng bố.

Trong thời kỳ công nghệ số, những người phụ trách công tác tuyển mộ phần tử khủng bố triệt để khai thác Internet để hoạt động. Với AQAP, nhà thuyết giáo cực đoan Anwar Al-Awlaki là một nhân vật khá nổi tiếng. Sinh ra tại tiểu bang New Mexico, Al-Awlaki là một công dân Mỹ gốc Yemen. Công việc chính của Al-Awlaki là tuyển dụng thanh niên Hồi giáo cho Al Qaeda. Al-Awlaki có blog, tài khoản mạng xã hội và thường xuyên đăng tải video lên Internet. Năm 2004, Al-Awlaki cùng gia đình chuyển đến Yemen sinh sống. Ông kêu gọi cuộc "thánh chiến" chống Mỹ vào tháng 3/2010. Tháng 9/2011, Al-Awlaki bị giết chết trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của CIA.

Các chuyên gia cho hay, Al Qaeda ở Yemen đã thay đổi chiến thuật tấn công của mình. Các phần tử khủng bố hướng đến thực hiện các cuộc tấn công quy mô nhỏ, mang tính đơn lẻ. Bài viết trên số mới nhất của "Inspire" khuyến khích độc giả thực hiện các cuộc tấn công vào mục tiêu phương Tây, đặc biệt là tại Mỹ, sau đó là Anh và Pháp. Vụ các tay súng bịt mặt tấn công khủng bố vào Tòa báo Charlie Hebdo đã chứng minh cho chiến thuật khủng bố mới của Al Qaeda.

Nhóm khủng bố Al-Shabab ở Somalia "tăng cường quân" cho Al Qaeda ở Yemen.

Yemen - nơi trú ẩn an toàn của chủ nghĩa khủng bố

AQAP được thành lập vào năm 2009 sau khi sáp nhập giữa Al Qaeda chi nhánh Saudi Arabia và Yemen. Tổ chức al Qaeda ở Yemen được biết đến với nhiều vụ khủng bố lớn như vụ đánh bom trên tàu khu trục của Mỹ USS Cole tại cảng Aden vào năm 2000 làm 17 thủy thủ thiệt mạng; vụ tấn công Đại sứ quán Mỹ ở Sanaa làm chết 16 người, hay âm mưu đánh bom trên chuyến bay Northwest Airlines Flight 253 vào tháng 12/2009.

Các chuyên gia an ninh nhận định rằng, Yemen đang trở thành nơi trú ẩn an toàn cho khủng bố. Đây là một trong những quốc gia nghèo nhất Arab với tình trạng thất nghiệp và thiếu nước trầm trọng. Khoảng 40% trong số dân 23 triệu người coi là bị suy dinh dưỡng. Tham nhũng, bất ổn chính trị giữa phía Bắc và phía Nam của đất nước chưa được giải quyết triệt để. Chính phủ thất bại trong việc thực thi quyền lực. AQAP đã tìm thấy nơi trú ẩn an toàn không thể có được ở bất kỳ nơi nào ngoài Yemen.

Nguy cơ gia tăng thành phần cực đoan từ những cuộc tấn công bằng máy bay không người lái?

Chính phủ Yemen đã nhận được sự hỗ trợ quân sự của Mỹ - chủ yếu là việc tấn công bằng máy bay không người lái nhằm ngăn chặn sự phát triển của Al Qaeda. Theo thống kê, có khoảng 80 cuộc tấn công bằng máy bay không người lái được thực hiện từ năm 2002 - 2014. Đã có 541 người đã thiệt mạng, trong số đó có ít nhất là 83 thường dân và 7 trẻ em. Tuy nhiên, một vài nguồn tin cho rằng, đã có đến 900 người chết, trong đó hơn 100 thường dân thiệt mạng trong những vụ tấn công bằng máy bay không người lái.

Nasr al-Ansi, chỉ huy của Al Qaeda ở bán đảo Ả Rập lên tiếng chịu trách nhiệm về những vụ tấn công khủng bố ở Paris tuần trước.

Các cuộc tấn công đã hạn chế phần nào hoạt động của AQAP nhưng nhiều người lo ngại rằng, cái chết của nhiều dân thường có thể làm nảy sinh tư tưởng cực đoan, đẩy người Yemen bất mãn vào vòng tay của AQAP. Cơ quan tị nạn Liên hiệp quốc ước tính, khoảng 365.000 người dân Yemen đã phải di cư vì nhiều lý do khác nhau và Al Qaeda có thể tuyển dụng tân binh từ nhóm người này. Bên cạnh đó, Al Qaeda cũng đang có mối liên kết với nhóm chiến binh al-Shabab ở Somalia.