Thủ tướng “quyết đấu” với Tổng thống
Ông Frank-Walter Steinmeier cũng yêu cầu Kiev phải đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng, không để công cuộc cải cách phải dừng lại giữa chừng. Ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault cũng hối thúc Chính phủ Ukraine thúc đẩy các biện pháp cải cách, đặc biệt là cuộc chiến chống tham nhũng, theo tinh thần của “cuộc nổi dậy Maidan”.
Chuyến công du của Ngoại trưởng Đức và Pháp tới Kiev diễn ra trong bối cảnh liên minh cầm quyền ở Ukraine đang bên bờ vực sụp đổ. Bởi tối 21-2, khoảng 1.000 người biểu tình đã tập trung ở Quảng trường Độc lập (còn gọi là Maidan) để kêu gọi Tổng thống Petro Poroshenko và Thủ tướng Arseny Yatsenyuk từ chức.
 |
| Tổng thống Petro Poroshenko và Thủ tướng Arseny Yatsenyuk. |
Ông Oleh Berezyuk, lãnh đạo đảng Tự lực (Samopomich) vừa tuyên bố, đã quyết định rời khỏi liên minh cầm quyền ở Ukraine, và đảng Tự lực đề cử Thống đốc Odessa Mikhail Saakashvili làm Thủ tướng, thay thế ông Arseny Yatsenyuk. Trước đó (17-2), đảng Tổ quốc của cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko cũng có quyết định tương tự khi cáo buộc “đây là liên minh giả tạo”.
Bởi theo bà Yulia Tymoshenko, ngày 16-2 đã xảy ra sự kiện bất thường trong Quốc hội khi mỗi nghị sỹ nhận 1 triệu USD để bỏ phiếu không miễn nhiệm nội các của Thủ tướng Arseny Yatsenyuk. Đồng thời lấy làm tiếc bởi Cơ quan Phòng chống tham nhũng không điều tra những chính khách này. Những động thái kể trên đang gia tăng sức ép đối với Thủ tướng Arseny Yatsenyuk phải tìm đồng minh mới nếu không sẽ phải đối mặt với nguy cơ ra đi.
Ngày 16-2, Quốc hội Ukraine đã không thông qua nghị quyết bất tín nhiệm đối với chính phủ của Thủ tướng Arseny Yatsenyuk do chỉ có 194 nghị sỹ bỏ phiếu ủng hộ Nghị quyết số 4080, trong khi số phiếu cần thiết là 226. Cuộc bỏ phiếu này được tổ chức chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Petro Poroshenko yêu cầu Thủ tướng Arseny Yatsenyuk từ chức.
Từng có tin nói rằng, Tổng thống Petro Poroshenko muốn cách chức Thủ tướng Arseny Yatsenyuk, nhưng chưa tìm được người thay thế. Và khoảng 10 ngày trước (16-2), Tổng thống Petro Poroshenko đã yêu cầu Thủ tướng Arseny Yatsenyuk từ chức để tái lập niềm tin trong chính phủ. Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk bị chỉ trích vì chậm tiến hành những cải cách ở Ukraine.
Theo số liệu của Bộ Phát triển Kinh tế Ukraine, GDP trong năm 2015 của nước này giảm 10% và nhiều khả năng sẽ giảm tiếp 17,2% trong quý I-2016.
Tuyên bố với tờ Zerkalo Nedeli hôm 12-2 của Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov được coi là “hành động cứu giá” khi ông này dọa tung những bằng chứng đánh sập chính quyền của Tổng thống Petro Poroshenko, nếu Thủ tướng Arseny Yatsenyuk bị phế truất.
Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov cũng nhắc lại sự kiện Bộ trưởng Phát triển Kinh tế & Thương mại Aivaras Abromavichus từ chức kèm theo cáo buộc chính phủ tham nhũng, khiến các nước châu Âu và Mỹ rúng động, và IMF dọa cắt toàn bộ chương trình tài trợ cho Ukraine.
Ông Arsen Avakov cho rằng, Thủ tướng Arseny Yatsenyukphải được tại vị, bất chấp những sai sót mà người đứng đầu chính phủ đã gây nên. Theo kết quả thăm dò hồi tháng 9-2015, chỉ có 7% người dân Ukraine nói thấy sự cải thiện trong công tác chống tham nhũng; 5% nói chính phủ đã giải quyết tệ nạn tham nhũng.
Ngày 19-2, người phát ngôn của Tổng thống Ukraine, ông Svyatoslav Segolko đã xác nhận đơn xin từ chức của Viện trưởng Kiểm sát tối cao Viktor Shokin. Ông Viktor Shokin quyết định từ chức sau khi muốn thực hiện những cải cách bị phản đối hàng chục năm qua tại Viện Kiểm sát tối cao, nhưng bị Chính phủ và Quốc hội bác bỏ.
Trong chuyến thăm Kiev hồi tháng 12-2015, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden từng kêu gọi các nghị sĩ Ukraine bài trừ tham nhũng. Chánh văn phòng Chính phủ Borys Lozhkin cũng thừa nhận, Viện Kiểm sát tối cao, cơ quan điều tra những vụ phạm pháp và làm thủ tục truy tố, lại là nơi tham nhũng nặng nhất!
Phe đối lập chỉ trích Viện trưởng Kiểm sát tối cao Viktor Shokin chậm chạp trong việc truy tố những vụ tham nhũng điểm, và chưa tích cực xử lý nạn tham nhũng trong chính cơ quan của mình. Đại sứ Mỹ Geoffrey Pyatt tại Ukraine cũng liên tục chỉ trích Viện Kiểm sát tối cao không tuân thủ bất kỳ cuộc cải tổ chống tham nhũng nào.
Tổng thống Petro Poroshenko đã yêu cầu Cục Phòng chống tham nhũng quốc gia Ukraine điều tra về những tuyên bố của Bộ trưởng Phát triển Kinh tế & Thương mại Aivaras Abromavicius. Trước đó, Bộ trưởng Tài nguyên thiên nhiên và Sinh thái Igor Shevchenko từng tuyên bố (khi trả lời phỏng vấn tờ Kyiv Post), Thủ tướng Arseny Yatsenyuk là lực cản và là trở ngại lớn nhất đối với tiến trình cải cách tại Ukraine.
Bởi ông Arseny Yatsenyuk đã bổ nhiệm 4 thành viên vào Cục Phòng chống tham nhũng quốc gia Ukraine. Và theo Bộ trưởng Tài nguyên thiên nhiên và Sinh thái Igor Shevchenko, Thủ tướng Arseny Yatsenyuk muốn kiểm soát cơ quan này bởi việc đưa hoặc bỏ ai trong diện điều tra sẽ làm thay đổi bản chất của cuộc chiến chống tham nhũng tại Ukraine.
