Hiệp sĩ cửa biển

Thân hình nhỏ thó của chị như lẫn vào sóng biển. Chiếc nón lá cũ không đủ che mát khuôn mặt sạm đen vì nắng gió. Chị ngẩng đầu cười xởi lởi rồi mời chào tha thiết: "Cô chú mua cá à? Mua đi, tôi bán cho. Chỗ này còn hơn 2 ký, tôi lấy 80 ngàn thôi". Tiếng rao khàn đặc của người đàn bà góa đã trở thành âm thanh mưu sinh quen trên bờ cát trắng, trước biển cả mênh mông.  

Hơn 10 năm rồi, chị Nguyễn Thị Sa (45 tuổi) lặng lẽ bám biển để sống. Nhà có 2 mẹ con, ăn chẳng bao nhiêu nhưng phải làm cho đỡ tủi thân. Ngày nào chị cũng dậy từ 3 giờ sáng kéo lưới bắt cá ven bờ. Cái nghề này cực lắm, huống hồ là phận nữ. Kiếm được đồng tiền chảy máu mắt, nhưng biết làm gì được khi không có nghề. "Nó đấy, giống thằng cha y đúc" - Chị chỉ tay về thằng con trai cũng đen nhẻm như mẹ nói đầy vẻ tự hào.

Bãi biển Long Cung trưa nắng cháy da đầu, ánh mắt của người đàn bà nhìn ra biển như ước vọng một điều gì đó xa xăm: "Tôi không phải quê ở đất này, nhưng sinh sống ở đây gần 20 năm rồi. Trước đây, ông nhà tôi cũng làm nghề đi biển, nhưng bây giờ thì chỉ có hai mẹ con thôi". Chị nhìn ra biển, nói như để cố giấu nỗi buồn thăm thẳm.

Năm 1995, cô gái Nguyễn Thị Sa theo anh trai vào Vũng Tàu lập nghiệp, tình cờ quen chàng trai Trần Văn Linh trong một lần Sa cùng nhóm bạn giầy da đi xem Hội nhà Lớn Long Sơn. Vốn là gái miền quê thật thà chất phác, lại có tóc dài tha thướt nên vô tình lọt vào mắt Linh, chàng trai con một chủ ghe giàu có ở Làng Nứa (xã Long Sơn, TP Vũng Tàu). Gốc là con nhà giàu có, ba làm chủ tàu, nên việc Linh cưới gái nhà nghèo lúc đó không đơn giản.

Chị Nguyễn Thị Sa bên chậu cá bán cho dân đi tắm biển.

Khi biết con trai không theo ý "cha mẹ đặt đâu con ngồi đó", ba mẹ Linh quyết ngăn cản. Ông tuyên bố thẳng thừng: "Lấy nó thì bỏ tao, mày chọn đường nào". Không thể bỏ người mình yêu thương, Linh chấp nhận từ biệt gia đình cùng người yêu đi tìm hạnh phúc. Tổ ấm của họ cạnh sườn núi Nứa Long Sơn. Ngày ngày Linh đi chặt nứa, đan mành, Sa gánh nước thuê cho chủ ghe tàu và những nhà giàu quanh xóm. Cuộc sống bần hàn càng làm tình yêu của họ bền chặt. 10 năm qua mau, cái nghèo vẫn đeo bám họ. Linh bàn với vợ sắm ghe ra khơi đánh cá.

Được bạn bè giúp vốn, họ tậu được chiếc ghe cào đánh bắt xa bờ. Chuyến đầu tiên đi biển thuận buồm xuôi gió. Có tiền, Linh trả nợ và sắm ngư cụ cho những chuyến biển sau. "Tôi không ngờ, chuyến đi biển thứ ba là lần chia tay mãi mãi. Lúc anh ấy đi, tôi còn mua thêm 2 gói thuốc rê và gói ruốc tôm phòng trừ ngày biển động lấy cái mà ăn. Anh còn hứa với tôi, lần này về mình sẽ sinh con. Ai ngờ, anh ấy chẳng trở về nữa".

Giấu giọt nước mắt chực trào ra sau vành nón, chị Sa nhìn ra biển: "Cũng vì thương nhớ anh ấy nên tôi đã dọn ra bãi biển này sống. Mọi người nói tôi khùng, nhưng tôi cảm thấy ấm lòng khi sống ở đây. Mỗi lần nhìn thấy ghe, tàu, tôi luôn dõi theo, biết đâu chồng tôi trở về". Giờ chị Sa không còn người thân nào ngoài "giọt máu" của chồng kịp gửi lại trước ngày nằm lại ngoài khơi. Ba mẹ hai bên cũng mất cả. Không có nhà cửa, tất cả đều không.

Khi mọi người còn chìm trong giấc ngủ, là lúc chị Sa cùng những bà bạn cắp lưới ra biển. 3 giờ sáng, biển đêm mênh mông luôn rình rập những hiểm nguy bất cứ lúc nào. Nhưng dường như những người đàn bà này chẳng hề sợ. Miệng ngậm một đầu dây lưới, bơi ra xa cách bờ hơn trăm mét để thả lưới rồi bơi vào theo hình vòng cung.

Chị Sa cầm một đầu lưới, đầu kia được cố định buộc vào một cục đá to để trên bờ. Phải cố sức mới có thể kéo được hết lưới. "Công việc ấy tôi đã làm từ ngày ở quê rồi. Nếu sóng lặng kéo dễ hơn, nhưng cá ít. Nước chảy xiết là kéo mệt nhất, nhưng cá lại nhiều. Những ngày đầu, tôi kéo một mình, nay có thêm mấy bà bạn kéo chung đã đỡ phần vất vả", chị Sa tâm sự.

 Sau 3 giờ ngâm trong nước biển lạnh tê cóng, chị Sa đem cá, tôm bày bán luôn trên bãi biển cho những người đi tắm sáng. Do tôm cá còn sống, không ướp đá lạnh và hóa chất nên có bao nhiêu chị cũng bán hết. Chị Sa cho biết: "Bây giờ họ rành ăn lắm. Cá lưới tươi sống họ mua nhiều, chứ cá ướp lạnh họ ít ăn. Vì vậy mà tôi kéo được bao nhiêu cũng bán hết, không sợ ế".

Ngoài bán cá của mình, chị Sa còn mua lại cá, tôm của những người kéo lưới khác bán lại cho dân đi tắm biển buổi chiều kiếm lời. Chị bảo, cố làm mua cho thằng con cái xe máy cũ. Nó đã lớn, đi xe đạp lọc cọc mãi thấy thương.

"Bà Sa cứu nạn"

"Bà Sa cứu nạn" là biệt danh cư dân bãi tắm Long Cung thân thương gọi chị.  Bao nhiêu năm ở biển, chị đã cứu sống hàng chục đứa trẻ tắm biển bị đuối nước. Chị chẳng có chuyên môn gì, nhưng hễ ai hô hoán có trẻ đuối nước là chị lao ngay ra biển. Cứu người như một bản năng. Tuy ở bãi tắm Long Cung cạn, nhưng có chỗ xoáy thành vũng. Trẻ tắm chẳng may trượt xuống vũng sâu là đuối nước.

Ngày mùng 4 Tết Ất Mùi vừa qua, bốn đứa trẻ từ phường 10 đến tắm, thì hai đứa bị đuối nước. Chúng cố gắng bám chặt vào nhau nhưng càng lúc càng chìm sâu xuống vũng xoáy. Nghe tiếng kêu cứu thất thanh, chị văng cả miếng bánh chưng đang cắn dở ra khỏi miệng, ôm vội chiếc phao phi thẳng đến bãi tắm. Chỉ thấy hai cái đầu đen trồi lơ lửng trên biển, người đàn bà không kịp suy nghĩ lao ra, túm tóc hai đứa kéo vào bờ. Cả hai uống no nước, bụng phình ra, mắt trợn ngược. Chị phải đẩy ép lồng ngực, hô hấp nhân tạo tức thời rồi giao cho đội cứu hộ đưa về gia đình.

Nghề đi biển không chỉ dành cho cánh mày râu.

Lúc này, chị sực nhớ lúc đi không kịp tắt lửa nồi cơm, chị tức tốc chạy về cũng là lúc nồi cơm cháy đen trên bếp gas. Tuần sau, ông Nguyễn Hữu Hà, bố của em Nguyễn Hữu Dũng được chị cứu sống đã đem đến tặng chị cái nồi cơm điện, coi như thay lời cảm ơn.  6 lần phi mình ra biển, chị Sa cứu được tổng cộng 8 đứa trẻ, trong đó một lần cứu hai đứa. Thật ra, bọn trẻ ở làng biển này đều có khả năng bơi. Chúng đi lấy củi khô trên đồi thông, rồi xuống tắm, do sa vào vũng xoáy cát nên hẫng chân.

Nếu lúc đó không có người cứu thì chúng cũng chết đuối. Mỗi năm vài vụ đuối nước, gặp được chị là sống. Cũng có trường hợp đuối nước lâu quá, chị ra đến nơi thì không kịp nữa. Chỉ biết khóc thương thôi. Rồi có đứa trẻ giận cha mẹ, đêm đến lầm lũi ra biển quyên sinh, sáng đi kéo lưới, chị thảng thốt phát hiện thi thể trôi bồng bềnh theo sóng đánh vào bờ. Thế là cả buổi hôm ấy, tâm trí chị bần thần.

Ở bãi biển Long Cung, nhiều phụ nữ khác cũng có hoàn cảnh như chị Sa.

Như thói quen, mỗi lần có trẻ xuống tắm, chị vẫn lặng lẽ ngóng ra biển theo dõi chúng. Biết là chẳng để làm gì, nhưng nhỡ nó đuối nước thì chị lao ra cứu coi như làm phúc. Chị Sa móc trong túi quần đưa ra chiếc điện thoại cũ nói đầy vẻ tự hào: "Chiếc điện thoại này của một chú tặng tôi đấy. Cứ cuối tuần chú lại đem con ra đây tắm và nhờ tôi dạy bơi. Khi nó biết bơi rồi, chiều nào nó cũng đi tắm. Sau này tôi biết, nó bị bệnh chàm khô nên phải tắm biển suốt thời gian trị bệnh".

Chị Sa dẫn chúng tôi vào "tổ ấm", nơi mà hơn 10 năm qua chị gắn bó với nó. Là một cái giường sắt cũ, mấy cái lọ chỏng chơ, cái bếp gas cá nhân, mấy bộ quần áo treo sát vách tường. "Chỗ tôi ngủ đấy. Một mình nằm đâu cũng được. Thằng con thì có ngày ngủ luôn ngoài biển với bạn nó. Ngày ăn một bữa cơm, 2 bữa mì tôm là no rồi. 3 Giờ sáng xuống biển, 6 giờ sáng lên bờ. Nghề chài lưới lấy bãi biển làm nhà, thuyền mủng làm cần câu cơm", chị Sa chia sẻ.

 "Sao chị không đi bước nữa cho có người mà nương tựa lúc ốm đau"? Chị định quay đi nhưng nghĩ thế nào quay lại, trả lời: "Nói thật với cô chú, cũng có người đồng hương làm ăn trong này dạm hỏi nhưng tôi không đồng ý. Tôi chấp nhận ở góa. Vẫn biết lúc ốm đau, già yếu cần một người bên cạnh, nhưng hơn chục năm rồi, tôi chưa thể quên được anh ấy".

Cái lạnh thấu xương nửa đêm về sáng hơn chục năm kéo lưới mưu sinh, không sợ bằng cái lạnh cô đơn một mình trong căn chòi trống vắng. Biết vậy, nhưng niềm vui bây giờ của chị Sa là kéo lưới. Bạn của chị, là biển và những người cùng cảnh ngộ như chị.

Nói rồi, chị Sa thoăn thoắt rũ lưới để chuẩn bị cho buổi kéo. Đêm nay, chị Sa và những "bóng hồng" khác lại bì bõm ngâm mình dưới biển lạnh. Ngoài biển sóng vẫn vỗ ầm ầm bất tận, nhưng cũng không dâng cao bằng sóng tình yêu chung thủy chị dành cho chồng mãi mãi sắt son.