“Tazan” 80 năm sống trong hang đá

"Mắc nợ" với rừng

Ban đầu chúng tôi cũng chỉ định vào nhà bà Đinh Thị Sắng để hỏi thăm về “người rừng” Đinh Văn Ưởng, là bố đẻ của bà Sắng. Thế nhưng không ngờ khi vào đến nơi, người mà chúng tôi cần tìm lại đang nằm buồn thiu trên một cái giường nhỏ. Hỏi người cháu dâu của cụ Ưởng thì được chị cho biết, cụ mới về nhà để làm giỗ cho vợ được hai ngày nay. Thông thường cứ làm giỗ cho vợ xong thì cụ Ưởng lại lập tức trở về rừng. Thế nhưng lần này các con của cụ đã không đồng ý cho cụ quay trở lại đấy nữa.

Bởi ít gì năm nay cụ cũng đã 94 tuổi, và mới chỉ trước đó không lâu cụ Ưởng đã phải nhập viện cấp cứu vì bị đá đè vào người tưởng chết. Con trai của cụ đã giấu chìa khóa và bảo người canh gác cụ, không được để cụ bỏ trốn vào rừng. Thế nhưng cái sự thương cha của các con cụ Ưởng đã vấp phải sự phản đối kịch liệt của cụ. Mấy ngày qua cụ Ưởng nhất định bỏ ăn bỏ uống, không nói không rằng. Câu nói duy nhất mà cụ Ưởng nói với các con là: "Cho tao về lại quê hương tao đi. Tao nhớ quê hương lắm rồi".

Khi chúng tôi đến, cụ vẫn nằm y như cũ, không nhúc nhích cũng chả buồn trò chuyện. Thế nhưng khi nhắc đến rừng là mắt cụ sáng lên, tinh thần phấn chấn hơn hẳn. Cụ nói: "Đi đi, đi vào quê hương tao nhé. Ở trong đó thích lắm!". Nói rồi cụ bật dậy và một mực đòi quay trở về "quê hương". Bà Sắng nước mắt ngắn dài năm nỉ xin cha đừng đòi vào rừng nữa mà hãy ở lại đây để các con chăm sóc nhưng cụ không nghe. Sau rồi, bà Sắng phải nhượng bộ, đồng ý đưa cụ về thăm lại rừng. Nhưng yêu cầu cụ Ưởng phải hứa là chỉ vào thăm thôi, thăm xong nhất định phải quay về. Cụ Ưởng gật đầu.

Thật không thể tin được một ông cụ sống gần trọn một thế kỷ, đang nằm ọp ẹp là thế vậy mà chỉ cần nhắc đến rừng, đồng ý cho cụ trở lại rừng là lập tức bật dậy. Mò mẫm tìm cây gậy để ở cuối giường, rồi giục chúng tôi nhanh nhanh chóng chóng đi cho kịp.

Suốt dọc đoạn đường ngồi trên thuyền đến "quê hương" của cụ Ưởng, bất kể người lái đò nào khi gặp thuyền của chúng tôi cũng đều hỏi han. Người thì hỏi bà Sắng: "Sao nghe nói đợt này "bắt" cụ ở nhà cơ mà? Giờ lại cho cụ vào rừng à?". Người lại hỏi: "Thế không sợ vào đến đó rồi cụ cứ ở rịt trong đó thì làm sao?". Bà Sắng đáp nhời: "Không. Cụ hứa rồi. Cụ đồng ý chỉ vào thăm rồi về thôi".

Trời cuối hạ. Ngoài trời nắng như đổ lửa. Vậy mà ngồi trên thuyền cụ Ưởng không ngừng ngâm thơ rồi kể chuyện cuộc sống hoang dã nơi rừng sâu cho chúng tôi nghe. Hỏi cụ có mệt không thì cụ lắc đầu bảo rằng: "Không. Phấn khởi lắm. Vào "quê hương" ai lại mệt bao giờ".

Hang đá nơi cụ Ưởng sinh sống.

Một mình sống trong rừng sâu, cụ Ưởng đã "bao phen mon men vào cửa tử, nhưng rồi chưa tới số nên lại bị đuổi ra" - cụ hài hước nói vậy. Để minh chứng cho lời của cha mình, bà Sắng kể lại: "Số cụ nhà tôi lạ lắm. Hình như ông trời cho sống để đày thêm thì phải. Có những lần tưởng chết mười mươi rồi mà vẫn qua được. Lần gần đây nhất, cụ đi lên núi, bị hòn đá xanh to nó rơi vào chân không giãy ra được. Cụ phải nằm bất động ở đó đến mấy ngày mới có người đi rừng phát hiện ra. Đến khi người ta cứu được thì cụ đã ngất vì đói, còn phần chân bị đá đè đã thối và có giòi bò".

Một lần khác, cụ bị rơi từ trên vách núi xuống vực với độ cao đến ba, bốn mét. Khắp người nham nhở, trầy xước thế mà rồi cũng không làm sao. "Còn một lần tôi đi vần đá về xây "nhà", chẳng may vấp thế là tảng đá đó nó đè ngang ngực. Đá to lắm nên tôi không thể nào đẩy nó ra được. Sau này có một người làng vào xin hoa quả, họ mới phát hiện ra tôi nằm ở đó rồi hô hoán mọi người vào cứu tôi đấy. Lần đó tôi phải nằm viện mất 5 ngày".

Sống ở rừng, chết cũng muốn chết trong rừng

Cụ Ưởng có cả thảy 5 người con. Người sống ở quê, người sống trên phố nhưng ai nấy đều có nhà cửa đàng hoàng. Những người con của cụ đã biết bao lần họp bàn với nhau tìm cách đưa bố về chăm sóc nhưng bất thành. Thuyết phục thế nào cụ Ưởng cũng không nghe. Cụ bảo nếu không cho cụ vào rừng sống thì cụ thà chết đi còn hơn. Xót bố sống khổ sở và cô độc trong rừng sâu nhưng các con của cụ không còn biết làm gì khác là đành chiều lòng bố. Bởi có những lần các con của cụ kiên quyết thì cụ Ưởng còn kiên quyết hơn. Cụ nhất định tuyệt thực, đói lả ra cũng chịu. Thương bố, các con cụ lại phải để cụ vào rừng.

Đường về “nhà”.

Cái lần cụ bị đá chèn qua ngực phải nằm viện điều trị. Thế mà, vì nhớ rừng quay quắt cụ rút cả ống truyền dịch rồi len lén trốn con để "mò" về rừng. Cụ cười bảo: "Có làm sao đâu. Vào đến rừng là mọi bệnh tật tiêu tan hết. Đi trồng cây, đi bắt cá, hái quả là khỏe ngay mà".

Trời phú cho cụ có được sức khỏe diệu kỳ. 94 tuổi nhưng giọng hát vẫn ngân vang. Quãng đường khoảng 30 phút ngồi trên thuyền để trở về "quê hương", cụ Ưởng nói và ngâm thơ không ngừng nghỉ. Con gái cụ lắc đầu than thở: "Khổ thế đấy cô chú ạ. Ở nhà thì tuyệt nhiên không nói câu nào. Con cái hỏi cũng không buồn trả lời. Thế mà chỉ cần nói đến được về rừng cái là cụ phấn chấn thế này đây".

Đúng là lạ thật. Chỉ mới cách đó không lâu là một cụ Ưởng nằm bẹp, buồn thiu trên chiếc giường nhỏ. Từ lúc bước chân xuống thuyền lại là một cụ Ưởng hoàn toàn khác, mạnh mẽ và phấn chấn.

Lần này, để cho chắc ăn, bà Sắng đưa cha và chúng tôi vào thăm "quê hương" của cụ nhưng không cầm theo chìa khóa nhà. Bởi bà Sắng rất lo, chỉ cần cụ bước vào căn nhà đó thôi thì sẽ không ai có thể bẩy được cụ ra nữa.

Trưa muộn. Ngoài trời nắng vẫn gắt. Bà Sắng nói với cha là đã đến giờ về. Lần này cụ Ưởng không năn nỉ, cũng không có hành động "ngoan cố" nào. Cụ chống gậy theo con gái, đi bên cạnh chúng tôi. Chốc chốc cụ lại ngoái lại nhìn căn nhà nhỏ ấy, những cái hang ấy và bạt rừng ấy. Cứ như thể cụ đoán biết rằng, rất có thể đây sẽ lần cuối cùng cụ được trở về với "quê hương" của mình, được thăm lại cái nơi đã gắn bó với mình hơn 80 năm qua. Tôi nhìn thấy trong đôi mắt già, nhăn nheo ngân ngấn nước