10 sự kiện nổi bật trên thế giới 2019

• 10 sự kiện nổi bật của thể thao Việt Nam trong năm 2019
• 10 sự kiện nổi bật của Tổng cục Hải Quan năm 2018
• Công bố 10 sự kiện nổi bật của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2018

1. Đàm phán hạt nhân Mỹ-Triều Tiên dậm chân tại chỗ

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm nên lịch sử vào ngày 30-6 khi trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên đặt chân lên lãnh thổ Triều Tiên. Tại cuộc gặp ngày 30-6, hai ông Donald Trump và Kim Jong-un đã đồng ý nối lại đàm phán hạt nhân. 

Các nhà đàm phán đã gặp nhau vào ngày 5-10, nhưng các cuộc đàm phán đã kết thúc sau 8 giờ mà không có thỏa thuận nào. Năm 2019 kết thúc mà không có tiến bộ nào. Triển vọng cho năm 2020 cũng không tốt hơn.

2. Brexit làm xáo trộn nền chính trị Anh

Vương quốc Anh kết thúc năm 2019 với triển vọng rõ hơn về Brexit, nhưng phải mất một hành trình đầy biến động để đến đó. Năm 2019 bắt đầu với việc nước này phải đối mặt thời hạn 29-3 để rời EU. Nhưng Thủ tướng Theresa May không thể thuyết phục được Hạ viện phê chuẩn thỏa thuận mà bà đã ký với EU, và sau đó phải từ chức. 

Ông Boris Johnson đã trở thành Thủ tướng vào ngày 24-7. Ông gia hạn thời hạn Brexit đến ngày 31-1-2020 và kêu gọi một cuộc bầu cử sớm. Đảng Bảo thủ đã giành chiến thắng lớn nhất trong hơn 3 thập kỷ, và vào ngày 20-12, Nghị viện đã bỏ phiếu áp đảo để rời khỏi EU vào ngày 31-1.

3. Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung tiếp diễn

Thương chiến Mỹ-Trung là câu chuyện rất phổ biến xuyên suốt năm 2019. Hai bên đã nhiều lần đe dọa và áp đặt thuế quan lẫn nhau. Vào tháng 8, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ áp dụng thuế quan đối với hàng hóa trị giá 300 tỷ đô la của Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 1-9. 

12 ngày sau đó, ông đã đảo ngược một phần, nói rằng sẽ trì hoãn một nửa mức thuế đó cho đến ngày 15-12. Vào ngày 23-8, Trung Quốc đã công bố mức thuế đối với hàng hóa trị giá 75 tỷ đô la Mỹ. 

Các nhà đàm phán tiếp tục gặp nhau, và vào ngày 11-10, họ đã đạt được thỏa thuận dự kiến về thỏa thuận Giai đoạn 1. 

Tuy nhiên, phải mất thêm 2 tháng nữa các chi tiết mới được thực hiện. Hai bên cùng tuyên bố chiến thắng, nhưng thỏa thuận không giải quyết được sự khác biệt lớn giữa hai siêu cường kinh tế, cho thấy năm 2020 có thể tiếp tục sóng gió trên mặt trận thương mại.

4. Cuộc di cư Trung Mỹ

Bức ảnh người cha và con gái từ El Salvador bị chết đuối khi cố vượt qua Rio Grande hồi tháng 4 tượng trưng cho khủng hoảng di dân vào Mỹ. Nhiều người xin tị nạn đang chạy trốn bạo lực và đói nghèo ở El Salvador, Guatemala và Honduras. 

Vào tháng 3, chính quyền Donald Trump đã thúc đẩy El Salvador, Guatemala và Honduras phải làm nhiều hơn để giữ người di cư ở nhà bằng cách đóng băng viện trợ của Mỹ cho cả 3 quốc gia, mặc dù một số viện trợ đó đã được khôi phục vào tháng 6. 

Mỹ cũng thúc ép các nước Mỹ Latinh ký các thỏa thuận của nước thứ ba an toàn trên đất liền, yêu cầu người di cư phải xin tị nạn tại các quốc gia mà họ quá cảnh thay vì ở Mỹ.

5. Căng thẳng bùng phát ở Vịnh Ba Tư

Chiến tranh ở Vịnh Ba Tư dường như sắp xảy ra tại một số điểm vào năm 2019. Vào tháng 5, bốn tàu thương mại đã bị tấn công trong khi neo đậu ngay bên ngoài eo biển Hormuz. Mỹ cáo buộc Iran là người chịu trách nhiệm trực tiếp về các cuộc tấn công. 

Vào ngày 6-6, phiến quân Houthi đã bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ ở Yemen với sự giúp đỡ từ Iran. Hai tuần sau, Iran bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ mà họ cho là đã vi phạm không phận Iran. 

Vào ngày 18-7, một tàu Hải quân Mỹ ở Eo biển Hormuz đã phá hủy một máy bay không người lái của Iran trong phạm vi 1.000 mét của con tàu. 

Sau đó vào ngày 14-9, máy bay không người lái đã tấn công hai nhà máy lọc dầu lớn của Saudi, làm giảm một nửa sản lượng dầu của nước này. Mỹ và các cường quốc châu Âu kết luận Iran phải chịu trách nhiệm.

6. Cháy rừng Amazon và ở nước Úc

80.000 đám cháy bùng phát vào năm 2019, nhiều nhất trong một thập kỷ, và chúng đã đốt cháy một khu vực có kích thước tương đương New Jersey. Các nhà phê bình đổ lỗi cho chính sách của Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro vì đã cho phép sự phá hủy bừa bãi rừng nhiệt đới. 

Vào tháng 8, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phát biểu: Ngôi nhà của chúng ta đang cháy. Đầu tháng 9, Tổng thống Brazil Bolsonaro đã ký một hiệp ước với một số quốc gia Nam Mỹ khác để thiết lập giám sát vệ tinh rừng mưa nhiệt đới. 

Số vụ hỏa hoạn ở Amazon đã giảm trong tháng 10 nhưng đã tăng lên ở Cerrado Savanna, một trong những hệ sinh thái đa dạng sinh học nhất trên hành tinh. 

Năm 2019 kết thúc với việc các nhà khoa học cảnh báo nạn phá rừng ở Amazon đã có thể biến khu rừng này trở thành thảo nguyên, điều này sẽ giải phóng hàng tỷ tấn carbon vào khí quyển.

Không chỉ ở Amazon, cháy rừng cũng đặc biệt nghiêm trọng tại Úc trong năm 2019. Mùa cháy rừng ở Úc năm 2019 đã đốt cháy khoảng 10,7 triệu ha rừng, phá hủy hơn 5.900 tòa nhà và giết chết 28 người, nửa tỷ động vật hoang dã.

7. Ấn Độ ôm ấp chủ nghĩa dân tộc Hindu

Vào tháng 5, ông Narendra Modi đã giành được một chiến thắng tuyệt vời trong cuộc bầu cử Quốc hội ở Ấn Độ, khi đảng Bharatiya Janata (BJP) của ông tăng đa số trong bối cảnh cử tri đi bầu cao nhất trong lịch sử Ấn Độ. Quy mô của chiến thắng khiến mọi người suy đoán rằng Modi sẽ thúc đẩy một chương trình nghị sự dân tộc của Ấn Độ giáo hiếu chiến. 

Vào tháng 8, ông Modi đã bác bỏ quyền tự trị mà Kashmir đã được hưởng từ khi độc lập và đã được quy định trong Hiến pháp Ấn Độ. Động thái này đi kèm với lệnh giới nghiêm và cúp điện bắt buộc, và bắt giữ hơn 5.000 người ở khu vực đa số Hồi giáo. 

Hậu quả của khả năng Ấn Độ chuyển đổi từ một quốc gia thế tục sang đất nước theo đạo Hindu đang được tranh luận sôi nổi, đặc biệt khi người Hồi giáo chiếm 15% dân số của đất nước.

8. Mỹ chấm dứt hỗ trợ cho người Kurd Syria

Vào ngày 7-10, sau cuộc điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Trump tuyên bố rút Lực lượng đặc biệt Mỹ khỏi miền Bắc Syria. Thảm họa đã xảy ra 2 ngày sau đó khi Thổ Nhĩ Kỳ xâm chiếm Syria. Bị Mỹ bỏ rơi, người Kurd đã nghiêng rất nhiều về chính phủ Bashir al-Assad. 

Mặc dù vậy, vào cuối năm, quân đội Mỹ và người Kurd Syria đã kết thúc các hoạt động chống khủng bố chống lại lực lượng Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Trong khi đó, các chuyên gia tranh luận về hậu quả của một chính sách đối ngoại khó lường của Mỹ.

9. Hạ viện Mỹ luận tội Tổng thống Donald Trump

Ngày 24-9, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã tiến hành một cuộc thăm dò luận tội chính thức. Ngày 8-10, Nhà Trắng tuyên bố sẽ không hợp tác với những gì mà họ coi là thủ tục tố tụng bất hợp pháp của Hạ viện. 

Hạ viện đã bỏ phiếu vào ngày 31-10 để tổ chức các phiên điều trần công khai, diễn ra vào giữa tháng 11. Ngày 18-12, Hạ viện đã bỏ phiếu phê chuẩn hai điều khoản luận tội. 

Khi năm 2019 kết thúc, không rõ khi nào Pelosi sẽ gửi các báo cáo tới Thượng viện để tiếp tục quy trình luận tội.

10. Người biểu tình xuống đường

Năm tháng của những cuộc biểu tình có thể là bản tóm tắt hay nhất cho năm 2019. Hồng Kông đã thu hút được nhiều sự chú ý nhất. Điểm bộc phát là một dự luật dẫn độ mà các nhà phê bình cho rằng đã vi phạm cơ chế "một quốc gia, hai chế độ" của Trung Quốc. Các cuộc biểu tình đã phát triển thành một sự thúc đẩy cho sự cai trị dân chủ hơn.

Các cuộc biểu tình cũng làm náo loạn nhiều quốc gia khác. Người Algeria đã xuống đường vào tháng 2, cuối cùng buộc Tổng thống Abdelaziz Bouteflika phải từ chức. Vào tháng 4, những người biểu tình Sudan đã đẩy bật Tổng thống Omar Hassan al-Bashir. 

Tháng 10, người Chile ra đường để phản đối sự bất bình đẳng, trong khi một đề xuất thuế ở Liban trên WhatsApp đã giải phóng một cơn giận dữ. Các cuộc biểu tình làm rung chuyển Iraq bắt đầu vào tháng 10. 

Tháng 11, sự kết thúc của các khoản trợ cấp nhiên liệu đã đưa người Iran ra đường. Các cuộc biểu tình cũng làm rung chuyển Bolivia, Ấn Độ, Nicaragua và Nga.