Bất thường vụ cháy kho lưu trữ tài liệu về hoạt động xe buýt ở TP HCM
Vụ cháy kho tài liệu rất bất thường
Ngày 6-5, Công an huyện Bình Chánh cho biết đang phối hợp với Phòng Cảnh sát PCCC thuộc Công an TP Hồ Chí Minh tiếp tục khám nghiệm hiện trường, điều tra, làm rõ nguyên nhân dẫn đến vụ cháy nhà kho rộng khoảng 240m2.
Trước đó, vụ cháy xảy ra vào lúc gần 22h tối 2-5, đúng lúc trời đang giông gió, mưa lớn. Dù Cảnh sát PCCC nhanh chóng đến hiện trường, nỗ lực dập lửa nhưng hầu hết giấy tờ, tài liệu xe buýt cháy thành tro, những tài liệu sót lại cũng cháy nham nhở, một phần nhà kho bị cháy biến dạng, sập đổ.
 |
| Hiện trường vụ cháy |
Theo Sở GTVT TP Hồ Chí Minh, vụ cháy xảy ra không gây thiệt hại về người. Thiệt hại về hồ sơ, tài liệu, theo ghi nhận ban đầu khoảng 2.937 thùng hồ sơ, tài liệu lưu trữ như: lệnh vận chuyển (từ năm 2006 đến năm 2017), hồ sơ xử lý vi phạm hợp đồng đặt hàng cung ứng dịch vụ vận tải hành khách công cộng của các đơn vị vận tải (từ năm 2012 đến năm 2016), văn bản đến và đi của Trung tâm QLGTCC (từ năm 1997 đến năm 2016), hồ sơ đề xuất về năng lực của các đơn vị vận tải tham gia cung ứng dịch vụ vận tải hành khách công cộng (từ năm 2009 đến năm 2016), sổ nhật trình chạy xe đối với các xe tham gia dịch vụ đưa rước học sinh, sinh viên và 218 bao vé tập xe buýt hay còn gọi là vé bán trước (từ năm 2013 đến năm 2018) và một số hồ sơ khác bị cháy hoàn toàn.
Trao đổi với báo chí, ông Trần Chí Trung, Giám đốc Trung tâm QLGTCC cho hay nhà kho này được Trung tâm ký hợp đồng thuê vào tháng 11-2018 để làm kho chứa tài liệu giấy tờ.
Liên quan đến số tài liệu bị cháy, ông Trần Chí Trung cho rằng hầu hết là tài liệu chi tiết, công văn đi - đến từ năm 1997 đến những năm 2015, riêng hồ sơ chính liên quan đến hoạt động xe buýt đều được Trung tâm lưu trữ trên hệ thống máy tính nên không đáng lo ngại. Hồ sơ về việc trợ giá xe buýt giai đoạn 2018 và 2019 được lưu trữ tại Phòng Kế toán, còn năm 2017 đã quyết toán xong.
Riêng giai đoạn 2011-2016 đã được đơn vị kiểm toán độc lập làm xong và đã có kết quả kiểm toán từ ngày 12-4-2019. Trung tâm QLGTCC vẫn còn tài liệu tổng hợp lưu trữ tại văn phòng ở quận 1. Còn ở dưới kho chủ yếu là lệnh vận chuyển.
Theo quy trình, lệnh vận chuyển thì trung tâm giữ một tờ, các hợp tác xã giữ một tờ. Khi cơ quan chức năng đối chiếu xác suất thế nào thì các đơn vị vận tải vẫn có lưu.
Có sự lơ là, buông lỏng trong bảo quản kho tài liệu?
Tuy nhiên vụ cháy này đang đặt ra nhiều nghi vấn trước đó, báo chí đã có nhiều bài phản ánh về việc hàng ngàn tỷ đồng trợ giá xe buýt (giai đoạn 2011-2016, mỗi năm trung bình khoảng 1 ngàn tỷ đồng) đã được sử dụng hết nhưng chưa được quyết toán đúng Luật Ngân sách. Theo quy định, hằng năm phải quyết toán để cơ quan Nhà nước xem xét việc sử dụng tiền trợ giá có hợp lý hay không.
UBND TP Hồ Chí Minh đã từng kết luận thanh tra tiền trợ giá xe buýt giai đoạn 2011-2014, trong đó nêu có hiện tượng một số doanh nghiệp khai khống số lượng, giả mạo hồ sơ hoặc không trợ giá vẫn được chi trả. Sau đó là hàng loạt kết luận của Thanh tra Sở GTVT, Thanh tra Thành phố liên quan việc nâng khống này. Đặc biệt, năm 2014, báo chí có phản ánh tình trạng lưu hành vé tập xe buýt giả.
Vụ việc được cơ quan chức năng vào cuộc nhưng vẫn không xác định được số lượng vé tập giả nên Trung tâm không đủ cơ sở củng cố hồ sơ quyết toán. Sự chậm trễ quyết toán trợ giá xe buýt khiến các đơn vị thẩm định khó biết tiền ngân sách thành phố giao Sở GTVT TP Hồ Chí Minh phân bổ cho xe buýt được sử dụng ra sao.
Năm 2018, Sở GTVT TP Hồ Chí Minh từng đốc thúc Trung tâm QLGTCC khẩn trương nộp hồ sơ quyết toán hàng ngàn tỷ đồng tiền trợ giá xe buýt đã tồn đọng từ năm 2012-2016. Riêng hồ sơ quyết toán năm 2011, tại thời điểm đó, Sở GTVT đã yêu cầu Trung tâm phải giải trình rõ lại một số nội dung.
Việc chậm quyết toán trợ giá đã kéo theo toàn bộ kinh phí mà TP Hồ Chí Minh giao cho Sở GTVT TP Hồ Chí Minh nhiều năm qua chưa được lập báo cáo quyết toán đúng quy định. Hiện chưa rõ các hồ sơ quyết toán này có bị cháy hết trong vụ cháy ở trên hay không.
Đáng nói, có ý kiến cho rằng việc Trung tâm QLGTCC thuê kiểm toán độc lập chỉ có giá trị tham khảo, không có giá trị pháp lý đối với Nhà nước. Bởi hồ sơ kiểm toán độc lập chỉ là bước đầu, còn quá trình quyết toán phải được các sở ngành xem xét. Dù đã quyết toán xong, hồ sơ cũng phải được lưu trữ nhiều năm và muốn tiêu hủy tài liệu phải do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định.
Riêng vấn đề về việc lãnh đạo Trung tâm Quản lý giao thông công cộng nói sẽ xin lại các hồ sơ trợ giá, chứng từ để phục hồi hồ sơ trợ giá bị cháy, một số lãnh đạo đơn vị vận tải cho biết việc này sẽ không dễ thực hiện bởi nhiều hợp tác xã vận tải xe buýt đã giải tán rồi sáp nhập, không rõ quá trình chuyển đổi các đơn vị còn lưu trữ đầy đủ không.
Nếu các đơn vị vận tải không lưu trữ tài liệu đầy đủ thì sự việc sẽ rất rắc rối do các tài liệu như lệnh vận chuyển, số tiền quyết toán trợ giá với doanh nghiệp, sản lượng... là căn cứ khi cơ quan chức năng kiểm tra, đối chiếu việc sử dụng phân bổ tiền ngân sách trợ giá xe buýt hằng năm có đúng quy định không.
Ngoài ra, việc thuê một nhà kho ở ngoại thành với điều kiện bảo quản có vẻ khá sơ sài và nhà kho lại không có cán bộ Trung tâm trông nom như vậy, cho thấy sự lơ là và không chú trọng đến tính quan trọng của các tài liệu, hồ sơ được lưu trữ tại đây…
