Đồ chơi nguy hiểm hạt trương nở "tái xuất" tại Hà Nội

Thứ Tư, 31/08/2016, 08:10
Đã có nhiều vụ tai nạn thương tâm của trẻ em khi chơi hạt trương nở, cơ quan chức năng đã cấm lưu hành loại đồ chơi này một thời gian dài. Không hiểu vì lý do gì gần đây loại hạt thu hút trẻ em, nhất là lứa tuổi mẫu giáo và tiểu học lại được bày bán tràn lan tại rất nhiều cổng trường học.


Đồ chơi thu hút trẻ em

Ngâm nước vài phút, những hạt nhỏ li ti đủ các màu trương nở to lên gấp nhiều lần, một trò chơi rất thu hút các em học sinh mầm non và tiểu học. Cách đây không lâu, loại hạt trương nở (hạt nở) được sản xuất từ Trung Quốc đã gây ra nhiều vụ tai nạn thương tâm cho trẻ nhỏ. Chính vì những hậu quả khôn lường mà loại hạt này đã bị cơ quan chức năng cấm lưu hành trên thị trường.

Tuy nhiên, qua tìm hiểu của phóng viên, hạt nở nguy hiểm này lại bắt đầu xuất hiện trở lại, là món đồ chơi rất thịnh hành của các em nhỏ. Các bậc phụ huynh tỏ ra vô cùng lo lắng bởi nó là nỗi nguy hại khôn lường đe dọa sức khỏe, tính mạng của con em mình.

Tại một cửa hàng tạp hóa ở cổng trường Tiểu học Quang Tiến (huyện Sóc Sơn, Hà Nội), chúng tôi dễ dàng mua được loại hạt nở nguy hiểm này. Nhiều em học sinh tại đây được hỏi đều tỏ ra thích thú với hạt nở. Các em cho rằng loại hạt này khi ngâm vào nước sẽ nở to như viên bi và có màu sắc rất đẹp.

Em Trung Đức (lớp 2, trường Tiểu học Quang Tiến) hồn nhiên: "Cháu mua hạt này đơn giản, tất cả các cửa hàng gần trường cháu đều bán. Mỗi túi có 45 hạt, giá là 2.000 đồng/túi. Sau khi ngâm vào nước, hạt nở to dần, sờ tay vào mềm dẻo như thạch. Các bạn trong lớp cháu đứa nào cũng chơi loại hạt này. Bọn cháu đựng ở trong vỏ chai nước lavie, trà xanh. Có bạn thì bị bố mẹ cấm nhưng nhiều bạn không bị".

Theo một chủ cửa hàng chuyên bán đồ chơi trẻ em tại chợ Xuân Bách, hạt nở này là mặt hàng bán khá chạy, hầu hết trẻ em đều thích thú. Chị M.L (chủ cửa hàng) chia sẻ: "Thực sự chúng tôi cũng không có thông tin gì về thứ hạt nở này. Chỉ biết có xuất xứ từ Trung Quốc, cũng như bao nhiêu đồ chơi khác thôi. Thấy bán chạy nên chúng tôi nhập về bán, cũng không thấy ai nói cấm đoán gì. Để tăng độ hấp dẫn với trẻ nhỏ, các hạt nở hiện nay được ngâm sẽ nở lên và có rất nhiều hình thù đẹp như: bông hoa, con vật, ngôi sao… Nếu đúng là độc hại chúng tôi cũng sẵn sàng không bán nữa, cũng vì con em mình".

Tại một cửa hàng khác nằm ngay cạnh một trường mầm non thuộc xã Thanh Mai (Thanh Oai, Hà Nội) chúng tôi cũng bắt gặp mặt hàng này được bán khá nhiều. Chị Thanh chủ cửa hàng nói: "Thực ra bán cái này lãi lờ là bao, có 2.000 đồng/gói, gọi là bán cho vui thôi. Tôi cũng chẳng biết nó độc hại thế nào cả, nếu đúng là độc hại chúng tôi sẽ không bán, tiêu hủy ngay lập tức vài trăm gói này. Nhà ai chẳng có con nhỏ, hại cho các con là không được".

Để thử độ hấp dẫn của hạt nở, chúng tôi đã mua 1 gói với giá 2.000 đồng, sau đó ngâm vào nước. Ban đầu chúng là những hạt nhỏ li ti, cứng, nhiều màu sắc và được đóng gói nilon khá sơ sài. Trên bao bì có ghi dòng chữ tiếng Anh: seven color crytal ball, tạm dịch là túi bóng 7 màu. Phía sau túi có vài dòng tiếng Anh sai từ, sai ngữ pháp có thể hiểu nôm na: Thả các hạt trong túi vào khoảng 400ml nước, sau 4 giờ đồng hồ, chúng sẽ nở to, căng mọng và rất đẹp. Nó còn giúp ích cung cấp chất dinh dưỡng cho chậu hoa, cây cảnh… Trên bao bì sản phẩm không hề có bất cứ thông tin nào nói về thành phần bên trong hay những lưu ý về cách chơi cũng như độ tuổi được phép chơi loại hạt này.

Chơi hạt trương nở lâu, trẻ em có thể bị ngứa tay, đau bụng và nôn ọe.

Chúng tôi đã cho những hạt li ti ấy ngâm với nước và theo dõi. Khoảng 30 phút sau đó chúng phình to gấp 20 lần so với kích cỡ ban đầu, long lanh, màu sắc rất hấp dẫn như viên bi. Ngâm tiếp khoảng 24 tiếng, những hạt này lại nở to hơn rất nhiều, nếu va chạm mạnh có thể vỡ đôi và bắn ra 1 loại dung dịch lạ. Để lâu những hạt này chuyển sang màu trắng đục, nhỏ dần sau đó tan ra. Tiếp xúc lâu với loại hạt khi trương nở hết cỡ, chúng tôi bắt đầu có dấu hiệu ngứa da tay đồng thời mùi hắc của những hạt bị vỡ ra khiến hoa mắt, chóng mặt, thậm chí buồn nôn.

Sau khi tìm hiểu, hạt nở mà các em học sinh đang chơi giống tới 99% hạt tinh thể trồng cây hay còn gọi là hạt trân châu trồng cây đang được bán nhan nhản trên mạng. Chị Nguyễn Thị Hòa chia sẻ: "Tôi tuyệt đối không cho con chơi hạt đó, không biết nó có độc hại hay không nhưng nếu trẻ cho vào miệng rất dễ lọt vào đường hô hấp, gặp nước chúng nở ra khiến trẻ tắc khí quản hoặc vào đường tiêu hóa có thể gây tắc ruột. Màu sắc của chúng rất hấp dẫn nên trẻ nhỏ rất dễ nhầm lẫn là viên kẹo và bỏ vào miệng nhau. Đúng là hiểm họa khôn lường. Các bà mẹ cũng nên chú ý điều này, tuyệt đối không cho con mình chơi hạt nở".

Nguy hại đến sức khỏe

Thực tế đồ chơi nguy hiểm này đã gây ra nhiều tai nạn thương tâm cho trẻ em. Vụ nghiêm trọng nhất vào năm 2007, tại trường THCS Quảng Phong (huyện Quảng Xương, Thanh Hóa) có tới 24 học sinh hít phải khí lạ có mùi hắc từ hạt nhựa nở bị vỡ phải nhập viện, trong đó có tới 7 em phải nhập viện lần 2. Vài năm sau, một bé trai ở Thừa Thiên - Huế đã tử vong do hạt nở lọt vào đường hô hấp gây tắc khí quản.

Năm 2014, 3 học sinh ở Tây Ninh cũng phải nhập viên cấp cứu với triệu trứng tê cứng tay, ngứa da, đau bụng và nôn ói. Các bác sĩ kết luận là do các em đã cầm nắm vào chơi các hạt nhựa nở phình to do lầm tưởng là hạt trân châu. Những tai nạn đáng tiếc từ loại hạt nở này xảy ra liên tiếp, vì thế nó đã bị cấm lưu hành trên thị trường. Tuy nhiên không hiểu vì lý do gì gần đây hạt nở lại được bán tràn lan trên các sạp hàng đồ chơi trẻ em, đặc biệt là cổng các trường tiểu học trên địa bàn Hà Nội.

Đặc tính hạt trương nở là có thể thay đổi kích cỡ khiến nhiều em nhỏ thích thú.

PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm - Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, những túi đồ chơi hạt nở thường được sản xuất dựa trên nguyên lý giải phóng khí. Khi những hạt có chứa dung dịch trên được ngâm nước, chúng sẽ nở to và phát nổ để giải phóng khí. Có nhiều chất hóa học để sản xuất theo cơ chế sinh khí trên.

Theo tôi, những hạt bán trên thị trường cho trẻ em chơi, khả năng cao có thể sản xuất sử dụng muối bicarbonnat. Những quả bóng nổ, khí CO2 vẫn tiếp tục được giải phóng nên nếu bị bắn vào người chúng ta sẽ có cảm giác khó chịu. Tuy nhiên, dung dịch trong bóng khí nổ sẽ trở thành dạng muối. Muối bicarbonate có tính chất tương tự thuốc muối song tùy trường hợp, chúng cũng gây bỏng rộp và ngứa ngáy nếu bắn trực tiếp lên cơ thể người, gây nguy hiểm.

Mới đây, theo kết quả nghiên cứu từ những chuyên gia phòng kiểm nghiệm nhựa công nghiệp của Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam: Các hạt nhựa màu của Trung Quốc thực chất là hạt trương nở, khi hút no nước, thể tích của nó có thể tăng tới 300- 400 lần. Loại hạt này sử dụng polyacryamit rất độc hại, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và có khả năng gây ung thư.

Hạt trương nở (tiếng Anh là Bindeez) là một loại đồ chơi trẻ em đã được trao danh hiệu "Đồ chơi của năm" của Úc năm 2007. Loại đồ chơi này được sản xuất ở Trung Quốc do công ty Úc Moose Enterprise P/L và được phân phối ở Bắc Mỹ. Hạt trương nở được bán rộng rãi tại 40 quốc gia với 12 triệu gói chứa 8 tỷ hạt đã được bán trên toàn thế giới.

Tại Việt Nam, loại hạt này được bán rất chạy. Hạt trương nở đã là đối tượng của một cuộc thu hồi sản phẩm đa quốc gia sau khi người ta phát hiện nhà máy sản xuất loại hạt này ở Thâm Quyến (Trung Quốc) đã sử dụng một hóa chất rẻ tiền có độc tính thay cho chất được quy định, gây ra hậu quả là một số trẻ em nuốt loại hạt này đã bị ngộ độc và phải nằm viện. Hạt trương nở đáng ra cần chứa chất không độc 1,5 -pentanediol (một chất lỏng dạng dầu dẻo được dùng làm chất dẻo), nhưng lại chứa 1,4 -butanediol, chất được chuyển hóa vào loại chất kích thích gamma-Hydroxybutyric acid (GHB, một chất gây mê được dùng làm chất kích thích để giải trí).
Phong Anh
.
.
.