Hàng trăm hộ dân có nguy cơ sập nhà

Đến xã Tứ Dân vào những ngày rét đỉnh điểm nhưng không khí ở đây thì lại rất "nóng". Hơn một năm nay hàng trăm hộ dân xã Năm Mẫu đứng ngồi không yên. Họ lo lắng, sợ hãi, bất lực nhìn những thửa đất trồng màu của mình bị "Hà bá" cướp đi. Rồi chính ngôi nhà họ đang ở cũng đang nứt toác, xuống cấp trầm trọng. Cụ Ngô Thị Nhượng (vợ liệt sĩ, 82 tuổi) vừa nói vừa khóc: "Chúng tôi lên Ủy ban xã kêu chứ không có ý gì. Chúng tôi chịu gió rét mấy ngày ăn nằm ở đây cũng chỉ mong cấp trên cứu lấy bà con thôi. Cụ Mông cũng nằm đây để tha thiết mong giải quyết vừa mất, có lẽ vì lạnh quá".

Bà Ngô Thị Vinh nói như khóc: "Ngôi nhà của tôi mới xây được 4 năm, vợ chồng con cái làm ăn tích cóp rồi đi vay họ hàng mấy trăm triệu, vậy mà đã bị nứt hết. Nợ còn chưa trả hết đây này, không biết nó sập lúc nào nữa". Hiện tượng nứt nhà đã được gia đình bà Vinh báo cáo lên UBND xã Tứ Dân, tuy nhiên chính quyền mới chỉ dừng lại ở mức độ thực tế.

Theo phản ánh của bà con thôn Năm Mẫu ở đây có đến ¼ các ngôi nhà bị nứt do ảnh hưởng sụt lún cát tại bờ sông. Điển hình như gia đình ông Trần Ngọc Thổ cũng đang có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng. Khắp khu vực công trình phụ đã nứt, nước chảy lênh láng nhiều ngày. Ngôi nhà chính 2 tầng nứt cổ trần, tường nhà bắt đầu xuất hiện nhiều vết nứt, nước mưa từ phía ngoài thấm khiến cả ngôi nhà luôn trong tình trạng ẩm mốc.

Không chỉ có các nhà dân bị ảnh hưởng, nhà văn hóa của thôn vừa xây dựng cũng bị ảnh hưởng khá nặng nề. Dù được xây ở tận giữa làng lại chỉ là nhà dạng cấp bốn, lợp tôn nhưng phía tường bên trái cũng đang nứt khá nghiêm trọng. Nhiều chỗ còn đút vừa ngón tay người. Ông Trần Văn Thơm cho biết: "Đây là nơi chúng tôi thường xuyên hội họp nếu không may xảy ra chuyện gì thì không biết hậu quả ra sao. Từ khi bắt đầu có hiện tượng nứt tường, chúng tôi thấy mỗi ngày vết nứt một to. Chúng tôi rất lo lắng trước hiện tượng này".

Người dân tụ tập rất đông tại bờ sông bất lực nhìn những chiếc tàu lớn ngày đêm hút cát.

Chứng kiến khu vực bãi trồng màu của thôn Năm Mẫu, chúng tôi không khỏi rùng mình. Do khai thác cát, bãi đất bị sụt lở nghiêm trọng, hàng trăm hố sâu do tụt cát, bờ sông cách nhà dân vỏn vẹn chưa đầy 100 mét. Bà Đặng Thị Ngát bức xúc: "Tổng thôn tôi có 1557 nhân khẩu, đất chưa đến 38 héc ta, họ khai thác trong phạm vi 34 héc ta. Vô lý quá, cứ thế này sụt lún mất hết đất, bà con tôi biết sống ở đâu? Chúng tôi lên kêu chính quyền nhưng chẳng ai trả lời được".

Theo phản ánh của người dân thôn Năm Mẫu, hiện tượng hút cát trái phép đã từng diễn ra và được cơ quan chức năng xử lý. Tuy nhiên, hơn một năm trở lại đây hàng loạt tàìu cuốc của Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Phố Hiến trở lại khai thác. Việc khai thác rất rầm rộ, không kể ngày đêm. Điều đặc biệt, việc khai thác cát của công ty này đều có giấy phép của UBND tỉnh Hưng Yên. Theo như bà con thôn Năm Mẫu, việc cấp phép này là thiếu thực tế và không được kiểm tra cụ thể tại địa bàn. Rõ ràng đây là địa bàn hết sức nhạy cảm, có nguy cơ sạt lở cao. Ông Thơm cho biết: "Trong giấy phép khai thác cát mà UBND tỉnh cấp cho công ty Phố Hiến nói rất chung chung. Phạm vi khai thác không rõ ràng. Họ không xác định mỏ cát xã Tứ Dân nằm ở đoạn nào? Đó là loại khoáng sản gì? Họ chỉ nói rằng mỏ này nằm giáp với Phương Trù, Thanh Trì, Hà Nội, phía Đông giáp đất canh tác không nói rõ là làng Năm Mẫu".

 Chính vì thiếu thực tế thăm dò cụ thể trước nên cơ quan có thẩm quyền không thông báo rõ cho nhân dân thôn Năm Mẫu di dời và nếu di dời sẽ đi đến đâu. Đặc biệt hơn cả, cơ quan chức năng vẫn không lường trước được hậu quả khi thực hiện khai thác cát. Hàng trăm hộ dân bị mất đất trồng màu, nhà cửa bị phá hủy cũng không có quy định mức đền bù. Điều quan trọng nữa trong giấy phép cho khai thác mỏ lộ thiên, nhưng năm 2012 và đầu năm 2013 các tàu đến khai thác cát đê quai bao bọc quanh làng Năm Mẫu. Việc này khiến dư luận thôn Năm Mẫu bức xúc.

Nhận thấy được khúc sông thuộc địa bàn thôn Năm Mẫu hết sức phức tạp, Chi cụ Quản lý đê điều và Phòng chống bão lụt tỉnh Hưng Yên đã có công văn gửi UBND tỉnh Hưng Yên, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hưng Yên và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hưng Yên có nội dung: Dự án khai thác mỏ cát tại các xã Tứ Dân, Tân Châu huyện Khoái Châu do Công ty cổ phần đầu tư phát triển Phố Hiến theo quan điểm của Chi cục Quản lý đề điều và Phòng chống lụt bão là không thực hiện được.

Bà Ngô Thị Vinh lo lắng trước những vết nứt tại ngôi nhà mình vừa xây.

Với lý do: Do địa bàn xã nằm sát mép bờ sông, trước kia lại có hàng trăm lò gạch khai thác đất sâu bình quân từ 6 - 8 mét. Địa chất khu vực này là rất yếu, có nhiều đoạn cách chân đê chỉ 100 mét. Nếu tiếp tục cho khai thác cát sẽ dẫn đến sạt lở mất đất trồng màu và uy hiếp đến an toàn của tuyến đê bối Tứ Dân. Làm thay đổi dòng chảy và có thể gây sạt lở phía hạ lưu.

Theo phản ánh của người dân ngày 10/7/2013; 11/7/2014 và ngày 19/12/2014, hàng chục tàu hút cát cỡ lớn trở lại xã Tứ Dân khai thác dưới lòng sông. Trước tình trạng hút cát rầm rộ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đê bao và đất trồng màu, rất nhiều bà con phản đối bằng biện pháp xua đuổi, đánh  trống thúc. Tuy nhiên mọi nỗ lực đều vô ích. Ông Trần Văn Thơm nói: "Chúng tôi đứng trên bờ xua đuổi không những không được mà còn bị xã hội đen đến đe dọa. Họ đã bắn 5 phát súng hoa cải thị uy. Có tới gần 60 người trên các tàu hút cát có trang bị áo phao, gậy gộc và đá để tấn công nếu như dân đến gần tàu khai thác".

Ông Vấn rớt nước mắt nhìn đất của bà con thôn Năm Mẫu bị "Hà bá" nuốt dần

Hậu quả nhãn tiền là hàng trăm ngôi nhà dân bị sụt lún, một phần tư đất hoa màu của người dân thôn Năm Mẫu đã bị "nuốt trôi". Sự việc đã lên tới đỉnh điểm khi hàng nửa tháng nay bà con thôn Năm Mẫu đã bỏ bê mọi việc để kéo nhau lên UBND xã đòi dừng việc khai thác cát. Thế nhưng cũng từ thời điểm đó, UBND xã Tứ Dân đóng cửa tất cả các phòng ban. Bà Ngô Thị Nhượng, 82 tuổi là vợ liệt sĩ bức xúc nói: "Chúng tôi lên đây, cháu chắt cũng không ai cơm nước, chuối chín đầy ruộng cũng chẳng ai buồn thu hoạch. Tôi nghĩ thấy khổ lắm".