Lạc quan triển vọng kinh tế vĩ mô toàn cầu năm 2020

• Ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng
• Tăng cường củng cố kinh tế vĩ mô và vi mô
• Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát

Một năm trước, những tưởng nền kinh tế toàn cầu sẽ thuận buồm xuôi gió. Tuy nhiên, căng thẳng thương mại bất ngờ bùng phát mạnh, kéo giảm niềm tin của các công ty và chi tiêu vốn. Dù vậy, hướng đến năm 2020, những cơn gió có thể thay đổi, thiết lập nền kinh tế toàn cầu cho một sự phục hồi chu kỳ nhỏ thứ ba trong thập kỷ này.

Chetan Ahya, Chuyên gia kinh tế trưởng của Morgan Stanley, cho biết trong khi chu kỳ toàn cầu này đã kéo dài hơn một thập kỷ, sự gián đoạn liên tục cho đến nay đã tránh được một giai đoạn quá khích đe dọa đến tình trạng quá nóng. Những gián đoạn đó bao gồm cuộc khủng hoảng nợ châu Âu năm 2011, sự suy giảm của Trung Quốc vào năm 2014 và gần đây nhất là căng thẳng thương mại. "Hiện tại, với căng thẳng thương mại và chính sách tiền tệ nới lỏng, chúng tôi nghĩ rằng kinh tế vĩ mô có thể tiếp tục đạt được tiến bộ", Ahya nói.

Nhìn về tương lai

Trong Triển vọng vĩ mô toàn cầu năm 2020 của Morgan Stanley, Ahya và các đồng nghiệp dự báo sự phục hồi tăng trưởng GDP toàn cầu từ 2,9% trong Quý 4-2019 lên 3,4% trong Quý 4-2020 (trung bình tăng trưởng 3,2% GDP vào năm 2020). Họ cũng dự báo tăng trưởng 3,5% vào năm 2021, tăng từ mức ước tính 3% vào năm 2019. Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ các thị trường mới nổi và triển vọng cải thiện ở châu Âu. Nền kinh tế Mỹ tiếp tục có nền tảng ổn định, nhưng tốc độ tăng trưởng có thể chậm lại.

Tuy nhiên, có một chú ý với triển vọng này: Có nên ban hành thêm thuế quan, Morgan Stanley cho rằng tăng trưởng toàn cầu có thể giảm tốc hơn nữa. Ngoài ra, với lãi suất hiện đã ở mức thấp, các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới sẽ còn rất ít không gian để xoay xở trước bất kỳ cú sốc toàn cầu nào.

Giảm căng thẳng

Năm 2020, Morgan Stanley nói rằng việc giảm nhẹ đồng thời căng thẳng thương mại và chính sách tiền tệ sẽ là một chủ đề chính. Mặc dù căng thẳng thương mại Mỹ-Trung Quốc sẽ vẫn là một yếu tố trong năm 2020, tình hình hiện tại tương đối tích cực. Trong khi đó, 20 ngân hàng trung ương lớn trên thế giới đã nới lỏng chính sách tiền tệ trong 12 tháng qua và các nhà kinh tế của Morgan Stanley dự kiến họ sẽ nới lỏng hơn, với lãi suất chính sách trung bình toàn cầu có trọng số đạt mức thấp nhất 7 năm vào tháng 3-2020.

Trong suốt năm 2018, chính sách chặt chẽ hơn và căng thẳng thương mại leo thang đã đè nặng lên tăng trưởng, và mặc dù chính sách tiền tệ bắt đầu giảm bớt từ Quý 1-2019, nhưng nó đã được bù đắp bởi căng thẳng thương mại gia tăng, ông Ahya nói. Hiện nay, hai lực lượng này đang bù đắp lẫn nhau trong việc hỗ trợ nền kinh tế toàn cầu.

Ngoài sự hội tụ này, cải thiện tiêu dùng cũng có thể thúc đẩy sự phục hồi nhỏ. Hiện nay, người tiêu dùng nhìn chung có trạng thái tương đối tốt, với bảng cân đối hộ gia đình "khỏe mạnh", tỷ lệ thất nghiệp thấp ở các thị trường phát triển và tăng trưởng lương vừa phải. Trong số các mặt tích cực khác, khu vực doanh nghiệp đã đối phó với các mối đe dọa thuế quan bằng cách cắt giảm giờ làm việc thay vì sa thải nhân viên, tránh ảnh hưởng lan tỏa của người dùng từ thuế quan cho đến nay.

Mỹ ổn định nhưng tăng trưởng chậm

Mặc dù các nhà kinh tế dự báo một năm trung bình cho người tiêu dùng Mỹ, nhưng một thị trường việc làm mạnh mẽ cùng với lãi suất thấp vẫn giữ cho nền kinh tế Mỹ vững bước. Tăng trưởng GDP ở Mỹ trong hai quý gần nhất suýt soát 2%, tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp gần nửa thế kỷ 3,6%.

Dù tốc độ tăng trưởng của Mỹ đang chậm lại, nhưng điều này chỉ xảy đến sau nhiều năm mở rộng trên mức trung bình. Với sự phục hồi của thị trường tài chính trong 2 tháng qua, bao gồm độ dốc dương trong đường cong lợi suất, các nhà nghiên cứu của S&P Global Ratings đã hạ thấp xác suất suy thoái của Mỹ thêm 5 điểm phần trăm, xuống mức 25-30%.

Với tình hình hiện tại, các chuyên gia cho rằng Mỹ dường như trong giai đoạn cuối chu kỳ phục hồi. Về mặt tích cực, ổn định tăng trưởng ở những nơi khác trên thế giới sẽ đẩy mạnh xuất khẩu và đầu tư kinh doanh, hiện đang ở mức rất thấp. Kết hợp những điều này với nhau, Morgan Stanley và S&P đều dự báo tăng trưởng GDP của Mỹ là 1,8% vào năm 2020, so với ước tính 2,3% vào năm 2019.

Bầu trời xanh ở châu Âu

Sự phát triển vĩ mô của Eurozone cũng được cải thiện gần đây, nhưng mong manh hơn so với Mỹ. Tuy nhiên, nhìn tổng thể khá tương tự. Chi tiêu tiêu dùng được hỗ trợ bởi thị trường lao động mạnh mẽ đang thúc đẩy tăng trưởng khi kỷ lục 160 triệu việc làm đã được thiết lập trong khu vực đồng euro vào tháng 11-2019. Pháp và Tây Ban Nha là những nước vượt trội về tăng trưởng, trong khi Đức và Ý tụt hậu. Quan trọng hơn, sự suy giảm trong sản xuất, vốn đã tác động mạnh đến Đức, đang chạm đáy, và sản xuất công nghiệp tại khu vực đồng euro nói chung đã tăng mạnh trong những tháng gần đây. Điều kiện tài chính cũng được cải thiện.

S&P dự báo tăng trưởng GDP Eurozone ở 1% cho cả khu vực trong cả năm tới, trong đó Đức chỉ tăng 0,5%. Về chính sách, S&P dự báo một đợt cắt giảm lãi suất khác của ECB vào đầu năm tới, nhưng chỉ là một chính sách tài khóa mở rộng nhẹ, mặc dù khoảng một nửa lợi tức của chính phủ là dưới 0. Với sự cởi mở tương đối của mình, châu Âu tiếp xúc nhiều hơn với sự phát triển thương mại toàn cầu so với Mỹ hoặc Trung Quốc.

Trung Quốc hãm tốc

Tăng trưởng vẫn chịu áp lực giảm, nhưng chủ yếu do nội tại. Theo thống kê chính thức, GDP đang mở rộng ở mức hơn 6%, với ngành sản xuất kéo giảm tăng trưởng. Sản lượng thép lớn nhờ đầu tư bất động sản đã ngăn chặn sự suy giảm sâu hơn. Khu vực dịch vụ, động lực của tăng trưởng việc làm, vẫn đứng vững dù có một sự suy giảm gần đây. Các nhà hoạch định chính sách Bắc Kinh hiện nay dường như chấp nhận cho tăng trưởng chậm lại để chú trọng hơn vào sự ổn định tài chính và giảm thiểu bất ổn, trong khi vẫn để mắt đến thị trường lao động.

S&P dự báo tăng trưởng GDP Trung Quốc đạt 5,7% trong năm tới với niềm tin các nhà chức trách của Trung Quốc sẽ áp dụng mục tiêu tăng trưởng linh hoạt hơn hoặc giảm mức tăng trưởng mục tiêu xuống 50 điểm phần trăm, xuống 5,5-6%. Những rủi ro căn bản vẫn còn, bao gồm sự leo thang của cuộc chiến thương mại công nghệ với sự truyền tải chính sách yếu kém của Mỹ. Trong khi đó, Morgan Stanley dự báo tăng trưởng GDP Trung Quốc ở mức 6%.

Các thị trường mới nổi khác

S&P dự báo tăng trưởng GDP ở hầu hết các nền kinh tế thị trường mới nổi chính khác sẽ cải thiện, nhưng không phải toàn bộ. Điều này chủ yếu do mức đầu tư thấp vì không chắc chắn về địa chính trị toàn cầu cũng như trong nước, bao gồm cả từ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung đang diễn ra. 

Sự kết hợp giữa tăng trưởng và lạm phát sẽ giữ lãi suất thấp trong năm tới sau các chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ đáng kể ở hầu hết các nền kinh tế thị trường mới nổi trong năm 2019, điều này sẽ giúp nhu cầu trong nước tăng vừa phải.

Tại các thị trường trọng điểm, Ấn Độ đang trải qua sự sụt giảm mạnh về tăng trưởng do sự yếu kém trong lĩnh vực thực tế và căng thẳng trong lĩnh vực tài chính; dự báo cho năm tài khóa 2020 (kết thúc vào tháng 3) giảm xuống 5,1%.

Tăng trưởng ở Nga sẽ tăng một nửa điểm phần trăm, lên 1,8%, được hỗ trợ bởi sự thúc đẩy đầu tư công. Nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đang phục hồi nhanh hơn dự đoán, được hỗ trợ bởi sự nới lỏng mạnh mẽ trong điều kiện tài chính và dự báo tăng trưởng khoảng 3% trong năm tới, từ mức gần 0 vào năm 2019. Nền kinh tế Nam Phi tiếp tục bị kìm hãm bởi cải cách hạn chế và tình trạng nợ tài chính suy yếu, dự báo tăng trưởng chậm lại ở 1,6% vào năm 2020.

Nền kinh tế Mexico dường như được thiết lập để mở rộng 1%, tăng từ 0,1% trong năm 2019, do sự chậm trễ trong đầu tư công điển hình của một chính quyền mới. Triển vọng kinh tế của Brazil đáng khích lệ hơn, với mức tăng trưởng lên tới 2%, từ 0,8% trong năm 2019, được hỗ trợ bởi một động lực cải cách đầy tham vọng bao gồm sự phê chuẩn gần đây của dự luật lương hưu được chờ đợi từ lâu.