Na Ư 'bản chết' đã hồi sinh

Quá khứ nhuốm màu ma túy

Giữa cái nắng hanh hao hắt từ Phoong Sa Lỳ (Lào) qua Tây Trang tràn xuống các thung lũng, theo chân Trung tá Nguyễn Trọng Dư, cán bộ Đội Xây dựng phong trào và Phụ trách xã về ANTT, Công an huyện Điện Biên, chúng tôi có dịp trở lại Na Ư. Na Ư cách đây hơn 10 năm được mệnh danh là "bản chết".

Trung tá Dư bảo, nói là "bản chết" cũng bởi số đối tượng phạm tội mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy bị phát hiện xử lý luôn đứng ở "top" đầu trong các địa bàn trên tuyến Tây Bắc. Ngày trước, con đường độc đạo dẫn từ cửa khẩu Tây Trang vào trung tâm xã hiểm trở, khó đi. Ngày nắng đã vậy, ngày mưa đường càng trơn trượt, nhầy nhụa bùn đất. Địa hình hiểm trở nằm ở nơi phên dậu của Tổ quốc với 24km đường biên, tiếp giáp với Lào. Hệ thống đường tiểu ngạch chằng chịt, thế nên vào thời điểm bấy giờ, nhiều đối tượng đã lợi dụng địa bàn để trung chuyển trái phép chất ma túy.

Cán bộ Công an tỉnh Điện Biên thăm hỏi, vận động bà con Na Ư tham gia phong trào bảo vệ An ninh Tổ quốc.

Là một người con của bản làng Na Ư, anh Và Phái Tà, Trưởng Công an xã Na Ư mắt chợt buồn khi nhắc về những ngày tháng mà "cơn lốc" ma túy tràn qua xã. Ngày ấy, các bản làng Na Ư đâu đâu cũng có người buôn bán trái phép chất ma túy, đâu đâu cũng có người nghiện. Thanh niên trai tráng, thậm chí cả phụ nữ do không làm chủ được bản thân đã bị cuốn theo dòng xoáy mang tên "cái chết trắng" này. Việc đến trường là cái gì đó còn quá xa lạ đối với các em học sinh. Hàng trăm héc ta đất, hoa màu bị bỏ hoang. Nhiều gia đình cực chẳng đã phải bỏ nhà, bỏ ruộng tìm đến các vùng đất mới sinh sống.

"Ngày đó, có gia đình cả 3 thế hệ đều nghiện, bị truy nã và thi hành án về tội mua bán vận chuyển trái phép chất ma túy. Chúng tôi thấy thật day dứt…", anh Tà ngậm ngùi.

Trước sức hút của đồng tiền, các ông "trùm" ma túy đã tạo sự ảnh hưởng, lôi kéo một số cán bộ, người có uy tín nơi các bản làng Na Ư vào đường dây của mình, biến nơi đây thành một "bản chết", gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý tội phạm của lực lượng chức năng.

Theo Trung tá Dư, lúc bấy giờ, do các đối tượng rải các "mắt xích" khắp các bản làng, nên công tác vận động, đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy gặp nhiều khó khăn. Nhiều lần, chỉ cần đặt chân tới đầu bản là y như rằng, nhà nhà trong bản đã "cửa đóng, then cài", tỏ ý bất hợp tác. Chưa hết, có lần thấy lực lượng Công an tổ chức khám xét nhà đối tượng, các ông "trùm" đã kích động bà con bao vây, ngăn cản việc thực thi nhiệm vụ. Và Chá Cải, Lý Giống Minh, Lý A Va… là những cái tên được mệnh danh là ông "trùm" ma túy vùng biên đã khiến lực lượng chức năng phải mất khá nhiều công sức để đấu tranh triệt phá.

Theo đại diện Ban Công an xã Na Ư, số án tử hình về tội danh mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vào thời điểm đó lên đến 6 đối tượng. Đấy còn chưa kể đến hàng chục đối tượng phải lĩnh án tù chung thân và mang lệnh truy nã đặc biệt nguy hiểm.

Đi trên con đường liên bản Na Ư vào những ngày này, chúng tôi vẫn thấy những tàn tích một thời của "bản chết" ma túy Na Ư. Đó là vô số đường mòn, lối tắt mở dọc trên những vạt rừng nơi đây. Trước kia, hệ thống lối mòn này đã diễn ra hàng trăm trận đánh sinh tử giữa lực lượng phòng chống ma túy với các "vòi bạch tuộc" cung cấp "cái chết trắng".

Sự hồi sinh nơi phên dậu Tổ quốc

Trước đây, để đến Na Ư, từ trung tâm huyện Điện Biên phải mất hàng tiếng đồng hồ. Đường đi lại khó khăn, hiểm trở. Công tác vận động quần chúng đấu tranh phòng, chống tội phạm gặp nhiều trở ngại. Quá khứ là vậy, còn thực tế giờ đã có những bước chuyển đáng kể. Từ Đồn biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Tây Trang đi trên con đường trải thảm nhựa phẳng lỳ dẫn vào Na Ư, chúng tôi không còn thấy "ổ trâu", "ổ voi", đường trơn trượt như thuở nào. Thay vào đó là hệ thống giao thông tiện lợi. Nó đã đem lại niềm tin về một Na Ư hồi sinh sau "cơn lốc" ma túy, về một Na Ư gần với trung tâm tỉnh Điện Biên hơn.

Đứng trên đỉnh đèo Sam Mứn (huyện Điện Biên), phóng tầm mắt về phía xa, Na Ư hiện lên tựa bức tranh thủy mặc. Sắc xanh rì của những cánh đồng lúa vụ, những nương ngô bất giác khiến chúng tôi có một cảm giác bồi hồi trước sự đổi thay từng ngày ở đây. Bản làng Na Ư hiện ra trước mắt. Không còn vẻ đìu hiu, vắng lặng như tờ, thay vào đó là sự hối hả với công việc đồng áng của bà con trong bản.

Na Ư nhìn từ đỉnh đèo Sam Mứn.

Hôm nay, chị Lý Thị Cở, ở bản Na Ư trở dậy từ sớm. Bên chiếc máy cày, chị Cở cho biết, hiện nhà có 7 ngàn mét vuông trồng lúa 2 vụ (vụ mùa và vụ chiêm). Để tăng năng suất, gia đình chị đã mua chiếc máy này với giá 32 triệu đồng. Nhờ có sự hỗ trợ của chiếc máy, bình quân một năm, gia đình chị cũng thu về trên 6,5 tấn thóc. Ngoài việc tự cung, tự cấp lương thực, gia đình chị cũng đã cải thiện thêm chất lượng cuộc sống nhờ việc bán thóc, gạo cho người dân dưới huyện.

Có đến và trực tiếp tiếp xúc với bà con nơi "rốn" ma túy Na Ư một thời mới thêm thấy sự đổi thay đến ngạc nhiên ở đây. Các hộ gia đình, nhà nào, nhà nấy đều được các cấp chính quyền "đánh" số nhà. Nếu không được giới thiệu từ trước, nhiều người sẽ lầm tưởng nơi đây là khu dân cư ở các tỉnh đồng bằng, dưới xuôi vậy.

Chị Mùa Thị Đớ, Phó Chủ tịch UBND xã Na Ư chia sẻ, Na Ư là một xã biên giới cách trung tâm huyện 36km. Toàn xã có 6 bản với 100% bà con dân tộc Mông sinh sống. Được sự quan tâm của các cấp chính quyền, thời gian qua tội phạm hình sự, đặc biệt là tội phạm, tệ nạn ma túy đã được đẩy lùi. Vì đã hiểu tác hại của ma túy, nên giờ đông đảo bà con Na Ư đã "quay mặt" lại với nó, coi ma túy chính là kẻ thù của bản thân và gia đình. Chuyện tố giác, tích cực tham gia phong trào quần chúng đấu tranh, phòng chống tội phạm giờ đã không còn là gì quá xa lạ. 100% các em học sinh đến tuổi được đến trường.

Toàn xã hiện có 3 cấp học (mầm non, tiểu học và trung học cơ sở) với 528 em học sinh theo học. Hoạt động trung tâm học tập cộng đồng tại xã tiếp tục được duy trì. Đáng chú ý, với sự hăng hái lao động, sản xuất, chỉ tính riêng vụ lúa mùa vừa qua, tổng diện tích gieo trồng của toàn xã đạt 375 héc ta, lúa nương: 115 héc ta, cây công nghiệp dài ngày: 6 héc ta v.v..Na Ư bây giờ không còn là địa bàn tập trung những "ông trùm" mua bán vận chuyển trái phép chất ma túy với số lượng lớn như trước đây nữa. Cuộc sống của bà con đang từng ngày đổi thay đáng kể.

Bài học kinh nghiệm hạ nhiệt điểm "nóng"

Na Ư hôm nay trời trong và xanh. Nơi đây không còn khoác lên mình cái vẻ bất ổn luôn ngập chìm trong "cái chết trắng" như những năm trước đây. Chuyện bất hợp tác, "đẩy đuổi" cán bộ Công an, Bộ đội biên phòng khi về bản xác minh, vây bắt tội phạm ma túy giờ chỉ còn là quá khứ. Các tổ công tác của Công an, Bộ đội Biên phòng giờ được đặt ngay tại xã. Mọi công việc liên quan đến tình hình ANTT đều được bà con ủng hộ, hỗ trợ giải quyết nhanh chóng.

Trung tá Nguyễn Trọng Dư, cán bộ có thâm niên "cắm bản" Na Ư tâm sự, nhờ có sự phối hợp tích cực của bà con mà nhiều vụ việc liên quan đến ma túy thời gian qua đã được xử lý một cách kịp thời. Điển hình như ngày 23/4/2015, dưới sự hỗ trợ thông tin của bà con nhân dân, lực lượng Cảnh sát phòng chống tội phạm về ma túy đã bắt giữ đối tượng Vừ Thị Hoa, SN 1982 ở bản Na Ư, xã Na Ư về hành vi tàng trữ vận chuyển trái phép chất ma túy.

Lấy lời khai đối tượng mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy trong một vụ án.

Để ngăn chặn, giảm thiểu "cái chết trắng", chính quyền địa phương đã cho dựng các tấm biển, pa nô tuyên truyền với các nội dung khác nhau như: "Hãy nói không với ma túy", "Chung tay đẩy lùi ma túy", "Không…HIV", "Hãy dừng lại khi chưa muộn" v.v…

Trao đổi với PV chuyên đề CSTC (Báo CAND), Đại tá Nguyễn Đình Du, Trưởng Công an huyện Điện Biên cho biết, trước sự phức tạp về tội phạm ma túy trên địa bàn, năm 2010, Công an tỉnh Điện Biên đã mở cuộc vận động bảo đảm ANTT tại xã Na Ư. Theo đó huy động các ban, ngành phối hợp cùng lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng cử các tổ công tác "cắm bản" tăng cường tuyên truyền, vận động bà con tích cực tham gia phòng trào đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ ANTQ; xác định đối tượng cộm cán, sàng lọc, lập hồ sơ quản lý đối tượng. Công tác phối hợp, trao đổi thông tin giữa lực lượng Công an và Bộ đội Biên phòng thường xuyên được đẩy mạnh, qua đó góp phần đấu tranh hiệu quả đối với tội phạm ma túy.

Chia tay Na Ư, lên xe trở về xuôi. Dưới thung lũng Na Ư thấp thoáng bóng bà con người Mông đang cần mẫn chăm sóc lúa vụ. Dẫu phía trước còn nhiều khó khăn, song với sự quyết tâm, nỗ lực không ngừng, Na Ư đã, đang và sẽ gượng dậy sau "cơn lốc" ma túy.