5 nghệ sĩ bị truy thu 1,3 tỉ đồng tiền thuế:

Nghịch lý cát-sê khủng, đóng thuế bèo!

Thứ Hai, 22/07/2013, 14:36

Mấy ngày nay dư luận thành phố nóng lên bởi thông tin Cục Thuế TP Hồ Chí Minh vừa tiến hành truy thu thêm khoảng 1,3 tỉ đồng tiền thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với năm ca sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng. Trong đó có một ca sĩ nam đình đám nhất hiện nay bị truy thu lên đến 683 triệu đồng. Tại sao phải truy thu và phải chăng những nghệ sĩ này đã cố tình "lờ đi", thậm chí "trốn" khoản thuế phải đóng?

Thu nhập tiền tỉ, đóng thuế tiền trăm!

Ngày 12/7, bà Lê Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP Hồ Chí Minh, xác nhận thông tin cơ quan này vừa truy thu thêm khoảng 1,3 tỉ đồng tiền TNCN đối với năm ca sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng. Những nghệ sĩ này trước đó đã kê khai thuế nhưng chưa đầy đủ và được Phòng thuế TNCN - Cục Thuế TP Hồ Chí Minh yêu cầu kê khai lại. Đặc biệt, đến thời điểm này vẫn còn nhiều nghệ sĩ chưa kê khai và nộp thuế TNCN, riêng với những nghệ sĩ đã kê khai thì số thuế phải nộp phổ biến từ vài triệu đến vài chục triệu đồng, thậm chí một nữ ca sĩ nổi tiếng chỉ kê khai số thuế phải nộp trong năm 2012 tại một chi cục thuế là 375.000 đồng!

Chắc chắn khi nghe số tiền nộp thuế chỉ hơn ba trăm ngàn của cô ca sĩ này, nhiều người sẽ bật ngửa bởi chỉ nhìn sơ qua những show diễn của cô đã thấy sự hoàn toàn không tương xứng với số tiền thu nhập thực tế. Trong một bài báo gần đây, bà Hương đã nói thẳng về trường hợp này chính là ca sĩ nổi tiếng H.H. Theo đó, cô này đã được cấp hai mã số thuế, một của Cục Thuế TP Hồ Chí Minh và một của Chi cục Thuế huyện Nhà Bè. Điều đáng ngạc nhiên là ngoài mức thuế tự kê khai năm 2012 chỉ 375.000 đồng thì năm 2011, ca sĩ này cũng từng kê khai mức thuế ở Cục Thuế TP Hồ Chí Minh là 8 triệu đồng… Quả thực đây là những con số hết sức vô lý khi cát-sê đi hát một show diễn của cô này lên tới hàng ngàn đô la. Đó là chưa kể đến những hợp đồng quảng cáo béo bở khác.

Trở lại với chuyện truy thu thuế, trong danh sách được mời làm việc với cơ quan thuế có bốn nghệ sĩ nổi tiếng và một danh hài hải ngoại. Đáng chú ý trong danh sách này là một nam ca sĩ đình đám đang có chân trong ban giám khảo của nhiều game show nổi tiếng. Theo số liệu của Cục Thuế TP Hồ Chí Minh, nam ca sĩ này bị truy thu 683 triệu đồng tiền thuế TNCN trong ba năm (năm 2010 - 2012). Nếu chỉ nhìn số tiền bị truy thu so với số tiền thuế tự kê khai của ca sĩ này nhiều người sẽ buồn cười. Theo đó, năm 2012, với vị thế một "ông hoàng nhạc Việt" ca sĩ này chỉ khai mức thuế phải nộp là 374 triệu đồng, thấp hơn mức 521 triệu đồng của năm 2011.

Bên cạnh nam ca sĩ này, trong danh sách còn có một nữ ca sĩ với số thuế truy thu 264 triệu đồng. Trước đó, nữ ca sĩ này kê khai số thuế phải nộp là 990 triệu đồng, nhưng dựa trên số liệu thu thập từ các đơn vị tổ chức biểu diễn, số lần xuất cảnh để biểu diễn ở nước ngoài, biểu diễn tại các phòng trà, cũng như mức cát-sê trên thị trường, cơ quan thuế đã yêu cầu nữ ca sĩ này kê khai bổ sung, từ đó tăng mức thuế phải nộp lên hơn 1,2 tỉ đồng.

Trước đó, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh đã lập danh sách hơn 200 ca sĩ, nghệ sĩ để gửi thư mời lên cơ quan thuế làm việc, trong đó chọn khoảng 20 ca sĩ, nghệ sĩ có thu nhập cao để thực hiện đối chiếu các thông tin về thu nhập của họ tại các đơn vị tổ chức biểu diễn.

Một số ca sĩ lý giải, nhiều show diễn họ đã thỏa thuận từ đầu thuế TNCN sẽ do nhà tổ chức lo liệu nên họ đã không kê khai vào danh sách phải đóng thuế của mình. Tuy nhiên, theo lý giải của bà Lê Thị Thu Hương, nhiều đơn vị tổ chức đồng ý trả tiền thuế 10% cho nghệ sĩ nhưng phần tiền thuế này chỉ mới là tạm thu. Vì với những nghệ sĩ có thu nhập cao trong cả năm có thể sẽ phải chịu thuế suất cao hơn mức 10% (thuế suất theo biểu thuế lũy tiến từ 5% - 35%) nên phải đóng thêm tiền. Ngược lại nếu nộp thừa sẽ được hoàn lại. Vì thế, các nghệ sĩ cần giữ lại hóa đơn chứng từ nếu đơn vị chi trả thu nhập đóng thay phần thuế 10% để thực hiện quyết toán sau này…

Những chiêu trò "lách" thuế!

Để có cơ sở truy thu thuế với các nghệ sĩ, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh đã thu thập hàng loạt dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau như Sở Văn hóa - Thể thao & Du lịch (lấy giấy phép biểu diễn), Sở Công thương (cấp phép quảng cáo), Công an TP Hồ Chí Minh (về các chương trình biểu diễn ở nước ngoài của văn nghệ sĩ)... Cơ sở dữ liệu này là căn cứ để cơ quan thuế yêu cầu các nghệ sĩ kê khai thêm. Bên cạnh đó, cơ quan thuế cũng lập danh sách các đơn vị chi trả thu nhập như các công ty tổ chức biểu diễn, phòng trà... để làm việc, yêu cầu các đơn vị này hàng tháng kê khai số thuế vãng lai của các nghệ sĩ. Chính việc áp dụng phương thức này, cơ quan thuế đã phát hiện những khoản thuế chưa được kê khai (hoặc cố tình không kê khai) của những nghệ sĩ đình đám.

Những ca sĩ được xem có cát-sê "khủng" nhất hiện nay. (Hình mang tính chất minh họa).

Theo một chuyên gia thuế, bên cạnh việc "quên" kê khai hoặc cố tình giấu giếm thu nhập với cơ quan thuế, nhiều nghệ sĩ đã sử dụng các chiêu trò để làm giảm thu nhập chịu thuế. Trong đó, có thể kể đến việc nghệ sĩ chủ động lập ra các công ty riêng và mọi giao dịch liên quan đến tiền bạc của các nghệ sĩ đều thông qua công ty này mà đại diện là người quản lý.

Thực chất người quản lý này cũng là do nghệ sĩ "dựng lên". Khi đó, nguồn thu nhập của nghệ sĩ được hạch toán vào doanh thu của công ty, kê khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế GTGT. Trong trường hợp này, nếu công ty làm ăn thua lỗ hoặc "cố tình" khai lỗ, thì cơ quan thuế cũng khó thu được thuế. Đồng thời, khi đã có công ty riêng, mỗi lần ký hợp đồng biểu diễn, nghệ sĩ sẽ ký trực tiếp với công ty của mình với số tiền cát-sê thấp hơn nhiều so với thực tế, tiền chênh lệch sẽ đưa vào chi phí hoạt động công ty, bởi công ty sẽ được giảm trừ các chi phí hợp lý, như vậy nghệ sĩ vẫn hưởng lợi từ cát-sê của mình mà không phải chịu thuế, đương nhiên thu nhập chịu thuế của những ca sĩ này cũng được giảm xuống đáng kể.

Tuy nhiên, theo một số nghệ sĩ, một trong những nguyên nhân khiến họ tìm cách "lách" thuế như đề cập bên trên là theo quy định của Luật Thuế TNCN hiện hành, giới nghệ sĩ không còn được khấu trừ 25% thu nhập dành cho chi phí đạo cụ, trang phục biểu diễn… như trước. Vì thế, câu chuyện cát-sê thực tế được nhận và số tiền trong hợp đồng khác hẳn nhau là điều gần như đương nhiên! Nhưng cũng có nghệ sĩ lý giải rằng số tiền cát-sê "khủng" như nhiều thông tin đưa ra, họ không được nhận trọn vẹn số tiền đó vì nghệ sĩ còn phải chi trả tiền công cho người quản lý, cho các vũ đoàn múa phụ họa, cho người làm quảng bá, tiếp thị cho buổi biểu diễn và một số chi phí khác để đêm diễn thành công. 

Vẫn biết rằng nghệ sĩ có thu nhập cao cũng phải đổ mồ hôi, nước mắt và chi phí họ bỏ ra không ít, và dư luận cũng cần nhìn nhận vấn đề thu nhập của nghệ sĩ một cách công bằng. Tuy vậy với nguồn thu nhập hàng năm rất "khủng" thì khoản thuế TNCN của nghệ sĩ thực tế như vừa qua rõ ràng chưa tương xứng, thậm chí có người đã tìm cách lách luật để trốn thuế hay dây dưa, chây ỳ không chịu đóng thuế.

Đây chính là nguyên nhân khiến dư luận bức xúc. Song với kết quả bước đầu số tiền truy thu của Cục Thuế TP Hồ Chí Minh như đã nói cho thấy khá khả quan, với sự cố gắng và bằng nghiệp vụ của mình, cơ quan thuế sẽ tiếp tục thực hiện quyết liệt việc truy thu, khi đó số thuế thu được sẽ chắc chắn còn tăng thêm nữa. Tuy nhiên, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh sẽ tiến hành nhiều bước: Nghệ sĩ tự kê khai, đối chiếu với bảng dữ liệu của cơ quan thuế để tiếp tục yêu cầu kê khai lần hai, lần ba… Nếu nghệ sĩ vẫn kê khai chưa đúng, chưa đủ nhiều lần, cơ quan thuế sẽ có biện pháp xử phạt cụ thể. Chẳng hạn, trường hợp nộp chậm sẽ phạt 10% số thuế kê khai sai, còn nếu có dấu hiệu trốn thuế, cơ quan thuế sẽ phạt từ một đến ba lần số thuế kê khai sai…

Liên lạc qua điện thoại, ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng khá thoải mái khi chia sẻ ngắn gọn với phóng viên chuyện bị truy thu thuế. "Nếu cơ quan thuế thấy còn khoản nào tôi chưa đóng hoặc tôi kê khai chưa đầy đủ thì tôi sẽ chấp hành đóng thuế thôi chứ không có chuyện gì cả. Việc chưa kê khai đủ theo tôi nghĩ có thể do có những giấy tờ, hợp đồng biểu diễn bị thất lạc hoặc đơn vị tổ chức có thông báo nhưng vì lu bu công việc nên tôi không nhớ để kê khai… Bây giờ, nếu còn khoản thuế nào tôi chưa đóng thì sẽ đóng đầy đủ, vậy thôi".

Ông Nguyễn Thái Sơn, nguyên Trưởng phòng Thuế thu nhập cá nhân, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh, cho biết:

Việc truy thu thuế với các nghệ sĩ là hợp lý vì theo Luật thuế thu nhập cá nhân và các luật thuế khác có liên quan thì cơ quan thuế phát hiện khoản thuế nào chưa thu thì sẽ truy thu khoản thuế đó, có thể nói bất kể thời gian nào cũng có thể truy thu nếu phát hiện khoản thuế chưa thu. Theo quy định mới, kể từ 1/7/2013 cơ quan thuế sẽ truy thu thuế trong vòng 20 năm.

Đề cập đến việc các nghệ sĩ thành lập công ty riêng để "lách luật", ông Sơn nhấn mạnh, chính vì việc không cho khấu trừ 25% tiền trang phục, đạo cụ… nên bắt buộc nghệ sĩ phải đẻ ra công ty riêng để đưa những chi phí đó vào công ty, và tiền thuế TNCN với nghệ sĩ chỉ tính trên phần biểu diễn của nghệ sĩ, đây chính là giải pháp "thức thời" của các nghệ sĩ để thoát được việc khấu trừ này!

Việc cơ quan thuế hiện chưa nêu đích danh nghệ sĩ là để giúp họ tự giác thực hiện nghĩa vụ của mình, nhưng những trường hợp lâu ngày không đóng và cố ý trây ỳ không nộp thuế thì cần nêu đích danh tên tuổi trên các phương tiện báo chí, truyền thông để răn đe.

Phú Lữ
.
.
.