Nước Mỹ hồi hộp đón "bão" COVID-19

Thứ Sáu, 03/04/2020, 17:13

Nước Mỹ chuẩn bị tinh thần đối phó với số lượng người tử vong chưa từng xảy ra trong thời bình. Không giấu tâm trạng bất lực, Tổng thống Donald Trump cảnh báo: hai tuần lễ tới sẽ vô cùng khủng khiếp.

Động thái trên được thực hiện trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump và các cố vấn ngày 1/4 cảnh báo số người chết vì COVID-19 tại Mỹ có thể lên đến 240.000 người.

Mỹ hiện đã có hơn 213.000 ca nhiễm và gần 4.800 ca tử vong, tiếp tục là vùng dịch lớn nhất thế giới khi số ca tử vong vì COVID-19 đã vượt Trung Quốc.

Chuẩn bị cho tình huống tồi tệ nhất

Cơ quan Quản lý Tình trạng khẩn cấp Liên bang (FEMA) đã gửi yêu cầu cung cấp 100.000 túi đựng thi thể cho Bộ Quốc phòng Mỹ. Cơ quan Hậu cần Quốc phòng (DLA) đang làm việc với nhà thầu hiện tại để có nguồn cung bổ sung.

Số túi ban đầu sẽ được chuyển đi từ kho của DLA, trong khi các nhà thầu tiếp tục đẩy mạnh sản xuất. DLA chưa biết ngày giao hàng cụ thể theo yêu cầu từ FEMA, nhưng FEMA muốn nhận hàng sớm nhất có thể. Bloomberg trước đó đưa tin Lầu Năm Góc đang cân nhắc mua thêm túi đựng thi thể và trước mắt sẽ lấy ra từ kho dự trữ 50.000 túi.

Theo một phát ngôn viên FEMA, cơ quan này đang lên các phương án "thận trọng" cho nhu cầu sắp tới, bao gồm chuẩn bị đối phó với "những trường hợp tử vong" xảy ra ở các bang. Câu hỏi đặt ra là vì sao nước Mỹ lại lâm vào tình cảnh này?

Ngược dòng thời gian, theo báo Le Figaro (Pháp) chỉ mới đây thôi, ngày 28/2, số ca dương tính với COVID-19 trên toàn nước Mỹ chỉ mới ở con số 15. Trong số những người bị nhiễm, có 12 người vừa mới ở ổ dịch Vũ Hán về.

Người đầu tiên, một thanh niên khoảng 30 tuổi, được xác nhận dương tính hôm 21/1 tại bang Washington. Những người thân của anh này được đặt trong vòng giám sát, cũng như các bệnh nhân dương tính khác. Vào lúc đó, chỉ có ba trường hợp người tại chỗ bị lây nhiễm.

Nếu so với Italia, đã có đến 900 bệnh nhân và mười mấy thành phố bị cô lập, tình hình của Mỹ có vẻ không đáng lo ngại. Nhưng một nhà vi trùng học cảnh báo: con virus, lây từ người sang người và rất khó phát hiện nơi những người đã bị nhiễm nhưng không phát sinh triệu chứng, đang âm thầm tấn công. Diễn biến sau đó cho thấy họ có lý.

Chỉ một tháng sau, với 188.578 ca dương tính, nước Mỹ đã trở thành tâm dịch virus SARS-CoV-2 lớn nhất. Theo bác sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện quốc gia về các bệnh truyền nhiễm và dị ứng, đại dịch này có thể làm cho từ 100.000 đến 200.000 người chết.

Tổng thống Mỹ Donald Trump chào thủy thủ đoàn tàu quân y USNS Comfort tới New York để tham gia chống dịch COVID-19.

Nước Mỹ có bị bất ngờ?

Nếu nói rằng nước Mỹ bị bất ngờ thì không đúng. Ngay từ ngày 7/1, Trung tâm kiểm soát và phòng bệnh (CDC) đã lập ra một bộ phận để theo dõi sự tiến triển của COVID-19.

Mười ngày sau, các sân bay ở Los Angeles, New York và San Francisco được tăng cường kiểm soát. Mạng lưới này đóng góp vào việc phát hiện những trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên từ nước ngoài nhập vào.

Nhưng hàng ngày có đến 14.000 hành khách đến từ Trung Quốc, đây là một thử thách rất lớn. Thế nên vài ngày sau khi Trung Quốc phong tỏa thành phố Vũ Hán, Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định cấm các hành khách từ Vũ Hán đặt chân vào lãnh thổ nước Mỹ. Những công dân Mỹ từ tâm dịch về vẫn được nhập cảnh, nhưng phải bị cách ly nghiêm ngặt.

Trên đất Mỹ, các nỗ lực phát hiện COVID-19 gặp trắc trở. Nhờ con virus đã được giải Mỹ, CDC đã có thể xét nghiệm từ ngày 20/1, nhưng bộ kit giao cho các phòng thí nghiệm được xác định là bị lỗi. Về phía

Cơ quan quản lý dược phẩm (FDA) phản đối việc thương mại hóa bộ xét nghiệm do các bệnh viện hay công ty tư nhân đưa ra. Kết quả là hệ thống y tế bị quá tải, và cường quốc số một thế giới rốt cuộc cũng cùng số phận với Italia, Pháp, Tây Ban Nha, không thể theo dõi sát sự lan tràn của COVID-19. Bác sĩ Anthony Fauci sau đó nhìn nhận trước Quốc hội: "Hệ thống y tế không thực sự được trang bị cho nhu cầu hiện nay, đây là một thất bại".

Cho đến giữa tháng hai, chỉ có 460 người được xét nghiệm. Theo tính toán sau này của các nhà vi trùng học, lúc đó đã có khoảng mấy trăm người dương tính nhưng không có triệu chứng đang tự do di chuyển tại Mỹ. Nhưng phải đợi đến khi xảy ra những trường hợp tử vong đầu tiên, sự thật mới bắt đầu hiển hiện.

Benjamin Linas, giáo sư về bệnh truyền nhiễm ở Đại học Y Boston cho rằng: "Chúng ta đã mất đi một tháng, và lỡ mất dịp may quý giá để chặn không cho dịch bệnh lan tràn. Khi nghiên cứu về dịch bệnh sau này, phản ứng của CDC và FDA chỉ có thể mô tả là một trong những thất bại lớn nhất trong lịch sử y tế cộng đồng".

Ngày 28/2, tại Kirkland, ngoại ô Seattle, tin xấu đã xảy ra. Virus SARS-CoV-2 lan đến bang Washington một tháng trước đó, đã tấn công một phụ nữ 73 tuổi. Bệnh nhân này không hề đi Trung Quốc và cũng không có tiếp xúc nào với những người dương tính.

CDC gửi ngay một ê-kíp chuyên về bệnh nhiễm đến viện dưỡng lão, nơi bà cụ đang trú ngụ. Hai tuần sau, đã phát hiện được 167 ca bị lây nhiễm, trong đó có 101 người là cư dân tại chỗ. Tổng cộng có 34 người trong số này qua đời vì con virus độc hại. Đối với chính quyền địa phương, đây là dấu hiệu tỉnh thức.

Nhân viên các viện dưỡng lão từ nay phải khám bệnh toàn diện, và các cuộc thăm viếng tạm thời bị cấm. Những cuộc tụ họp bị hạn chế, trường học đóng cửa, số ca dương tính bị phát hiện giờ đây lên đến hàng ngàn.

Sau nhiều tuần lễ trên thực địa, CDC nay có thể thực hiện việc xét nghiệm ở quy mô lớn. Số lượng người bị phát hiện dương tính cứ mỗi hai ngày lại tăng gấp đôi, vòng ảnh hưởng của đại dịch nay hiện rõ.

Trên bản đồ được cập nhật sát sao của Trường Đại học John-Hopkins giờ đây chi chít những điểm đỏ, người Mỹ nhận ra rằng không tiểu bang nào thoát được COVID-19. Tổng thống Donald Trump ban đầu tỏ ra khinh suất, nay phải công nhận tình hình là nghiêm trọng. Nhưng ý thức được thì đã quá trễ.

Bệnh viện dã chiến chống dịch COVID-19 ở Công viên Central Park, New York, ngày 29/3.

Lễ hội Mardi gras ở Louisiana

Cuối tháng hai, hàng trăm ngàn người vô tư tập trung tại trung tâm thành phố New Orleans để mừng lễ hội Mardi gras. Với trên 3.300 ca dương tính và 151 người chết trong vòng ba tuần, Louisiana có tiến độ lây nhiễm kỷ lục.

Tại Florida, Thống đốc bang không muốn cấm các cuộc tụ họp của sinh viên tại các bãi biển của tiểu bang này trong kỳ nghỉ mùa xuân, dù con virus đang lan tràn nhanh chóng, và tuổi trung bình của cư dân khá cao.

Carl Bergstrom, giáo sư sinh học của Trường Đại học Washington tiếc nuối: "Sự thay đổi ý kiến của Nhà Trắng và thái độ trống đánh xuôi kèn thổi ngược của nhiều cơ quan y tế đã khiến người dân nghi ngờ về hiệu quả của các biện pháp được đưa ra, làm ảnh hưởng đến các thống đốc. Họ do dự không muốn áp đặt các biện pháp hạn chế vì gây mất lòng dân".

Theo một cuộc thăm dò vào giữa tháng ba của đài phát thanh công NPR, có 76% cử tri đảng Dân Chủ coi con virus SARS-CoV-2 là mối đe dọa thực sự, tỉ lệ này đối với cử tri đảng Cộng Hòa chỉ có 40%.

Cũng theo giáo sư Bergstrom: "Đối với các chuyên gia từ nhiều năm qua đã chuẩn bị đối phó với một tình hình như thế, rất đáng tiếc là lời nói của các nhà khoa học không được tin tưởng, mà chỉ dựa vào niềm tin chính trị".

Do chậm trễ hành động, Washington đã để mặc cho các tiểu bang tranh nhau mua thiết bị y tế. Cho đến thứ hai đầu tuần, khoảng 20 thống đốc vẫn từ chối áp đặt phong tỏa.

Giáo sư Carl Bergstrom dự báo: "Đến một lúc nào đó, chúng ta có thể hy vọng rằng việc phong tỏa ở nhiều nơi có thể làm phẳng lại đường cong của dịch bệnh. Nhưng tình hình hiện nay rất đáng lo ngại tại New York, Florida và nhiều tiểu bang nông nghiệp, nơi có cơ sở hạ tầng yếu kém hơn".

Các xe động lạnh được sử dụng tạm làm nhà xác trong đại dịch COVID-19 tại Bệnh viện Bellevue, New York.

New York im lặng trước cơn bão

Tại New York, ổ dịch lớn nhất nước Mỹ, trong những ngày gần đây, các bệnh viện đã cật lực đối phó với đỉnh dịch. Rất nhiều giường bệnh đã được chuẩn bị tại các trung tâm hội nghị và địa điểm công cộng, nhưng cơ quan y tế lo ngại thiếu thuốc men, khẩu trang và máy thở.

AFP hôm 31/3 ghi nhận những chiếc lều y tế được dựng lên ở Central Park nổi tiếng. Công binh Mỹ sau tám ngày làm việc đã biến trung tâm hội nghị Javits Center ở Manhattan thành bệnh viện dã chiến 3.000 giường để giảm tải, giúp các bệnh viện khác tập trung chữa cho bệnh nhân COVID-19.

Cách đó vài con đường, nổi lên giữa các tòa nhà chọc trời là chiếc bóng màu trắng của tàu bệnh viện đồ sộ Comfort, vừa đến hôm thứ hai 30/3, có 1.000 giường bệnh. Một số địa điểm khác như trung tâm tennis Flushing Meadows ở khu Queens và các khách sạn dự trù tiếp nhận các bệnh nhân dương tính nhưng chưa đến nỗi trầm trọng.

Sau khi Tổng thống Donald Trump cảnh báo sẽ trải qua "hai tuần lễ đau đớn", Thống đốc New York kêu gọi người dân "không nên kỳ vọng quá nhiều để khỏi phải thất vọng mỗi buổi sáng khi thức dậy".

Tại đô thị chưa bao giờ vắng vẻ và yên tĩnh đến thế, mỗi tối lại nổ ra những tràng pháo tay cổ vũ nhân viên y tế, như đang diễn ra tại nhiều thành phố châu Âu. Khẩu trang hiện diện khắp nơi và các tòa nhà "chưa bao giờ được tẩy trùng kỹ như thế".

New York hồi hộp đón bão, trận bão lẽ ra sẽ không hoành hành được nếu nước Mỹ thức tỉnh sớm hơn.

Đức Quý (tổng hợp)