Tội phạm do nguyên nhân xã hội - vì đâu nên nỗi?
Liên tiếp các vụ trọng án xảy ra, để lại nỗi đau khôn nguôi cho gia đình nạn nhân. Dư luận không hết ám ảnh, sợ hãi khi mà tội ác có thể nảy sinh bất cứ lúc nào trong xã hội. Tội phạm xuất phát từ những mâu thuẫn xã hội, thậm chí là giết người vì mâu thuẫn nhỏ nhặt không còn là sự cảnh báo mà đã trở thành một thực trạng xã hội đáng báo động.
Sẵn sàng đoạt mạng nhau chỉ vì mâu thuẫn xã hội
Nhiều năm trước, tại tỉnh Nam Định cũng từng xảy ra những vụ án mạng mà nguyên nhân xuất phát từ mâu thuẫn xã hội. Ví dụ như, va chạm xe trong lúc tan học thêm, nam sinh cầm gạch đập đầu bạn; Chỉ vì bị từ chối cho điếu thuốc, một nhóm 4 nam thanh niên thế hệ 9X đã xông vào đánh và đâm chết người...
 |
| Công an TP Nam Định kiểm tra tang vật của một vụ cố ý gây thương tích giữa 2 nhóm thanh thiếu niên. |
Năm 2018, dư luận cả nước từng rúng động khi nghe tin về vụ án mạng xảy ra giữa phố Ngô Gia Tự, phường Thống Nhất, TP Nam Định. Nạn nhân là một người bố trẻ đang đi xe đạp điện chở theo con gái nhỏ chưa đầy 3 tuổi. 2 bố con bị 4 thanh niên đeo khẩu trang che mặt, tay cầm đao, kiếm xông vào đâm, chém ngay giữa phố.
Em bé may mắn thoát nạn nhưng người bố trẻ bị đâm, chém nhiều nhát đã tử vong. Nguyên nhân được xác định do nạn nhân và hung thủ có mâu thuẫn trong chuyện đòi tiền nợ. Vào tháng 10/2018, Nam Định tiếp tục dậy sóng khi trai làng Ý Yên dùng gạch đập chết người chỉ vì cốc bia mời không uống cạn.
Trong 2 ngày 3 - 4/3/2019 đã liên tiếp xảy ra 2 vụ giết người tại TP Nam Định khiến dư luận hoảng hốt, hoang mang. Vụ thứ nhất xảy ra khoảng 12 giờ 30 phút ngày 3/3 tại ngõ 360 đường Nguyễn Bính, phường Trần Quang Khải, TP Nam Định. Nguyên nhân do ghen tuông tình ái giữa đối tượng và bị hại cùng yêu một cô gái. Hung thủ là Phạm Trọng Thái, 17 tuổi, trú tại xã Lộc An, TP Nam Định. Nạn nhân là Trần Văn Tiến, 20 tuổi, trú tại xã Mỹ Tân, huyện Mỹ Lộc.
Mới 17 tuổi, Phạm Trọng Thái đã bỏ học và chuyên đi chở gái dịch vụ đến các quán karaoke. Trong những lần chở gái dịch vụ, Thái quen và yêu một cô gái 20 tuổi, người Lai Châu hiện đang sinh sống tại một nhà trọ trong ngõ 360 đường Nguyễn Bính, phường Trần Quang Khải, TP Nam Định. Cô gái này đang làm gái dịch vụ tại các quán karaoke và có quan hệ yêu đương cùng lúc với Phạm Trọng Thái và Trần Văn Tiến. Một buổi tối, cô gái tan ca làm và được Thái đón về nhà trọ.
Phát hiện cô gái có nhắn tin tình cảm, xưng hô vợ chồng với Trần Văn Tiến, Phạm Trọng Thái nổi cơn ghen. Ý định phải trả thù kẻ thứ 3, Thái giả là cô gái nhắn tin hẹn Tiến đến ngõ 360 đường Nguyễn Bính rồi rút dao đâm nạn nhân trúng giữa ngực và lưng khiến nạn nhân gục chết sau khi bỏ chạy được một đoạn.
Vụ thứ 2, xảy ra tại nhà ông Bùi Sỹ Được, 79 tuổi, sống tại số nhà 9B ngõ 25 đường Hoàng Hoa Thám, phường Ngô Quyền, TP Nam Định. Hung thủ là Trịnh Viết Ba, 52 tuổi, làm nghề thày cúng, sống cô độc ở nhà số 8B (hàng xóm sát vách nhà số 9B). Trịnh Viết Ba nghi ngờ gia đình ông Được yểm bùa khiến gã bị ốm yếu nên thường sang nhà ông Được tranh cãi.
Đỉnh điểm của mâu thuẫn, vào 4 giờ sáng ngày 4/3/2019, Trịnh Viết Ba cầm theo 2 con dao, lầm lũi sang gọi cửa nhà ông Được để rồi sau đó vung dao đâm chết vợ và con dâu ông Được. Ông Được và con trai bị Trịnh Viết Ba đâm trọng thương. Truy sát xong gia đình hàng xóm, Trịnh Viết Ba về nhà chốt cửa, cứa cổ tự tử. Công an TP Nam Định đã phá cửa, đưa đối tượng đi cấp cứu. Sau vài ngày được cấp cứu tại Bệnh viện Việt Đức, Trịnh Viết Ba đã không thể vượt qua cửa tử để đón đợi sự trừng phạt của pháp luật.
Mới đây nhất, vào khoảng 21h30' ngày 12/3/2019, tại một tiệm cầm đồ ở Tổ dân phố 4A, thị trấn Ngô Đồng, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định đã xảy ra xô xát khiến một người chết. Chỉ vì những lời nói qua lại không hợp ý nhau đã dẫn tới xô xát, giằng co giữa Tiêu Văn Rưỡng và Bùi Quang Huy. Hậu quả, Tiêu Văn Rưỡng bị con dao inox gọt hoa quả dài khoảng 40cm đâm vào mạn sườn phải gây tử vong.
Không chỉ xảy ra tại tỉnh Nam Định, thời gian qua, hàng loạt những vụ án rúng động xảy ra liên tiếp trên toàn quốc mà nguyên nhân do mâu thuẫn xã hội cũng đã được báo chí phản ánh. Đơn cử như vụ trọng án xảy ra tại xã Lương Phú, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên.
Đang đêm, một người đàn ông bỗng vác dao đi tàn sát liên tiếp 2 nhà hàng xóm, khiến 3 người gục chết tại chỗ bởi những nhát dao oan nghiệt, 4 người bị thương. Tại cơ quan điều tra, nghi can cuồng sát bảy người khai nguyên nhân gây án do bản thân bị mất ngủ thường xuyên. Ngoài ra, các nạn nhân có xích mích với ông ta nên vác dao sang trả thù.
Cũng vì những xích mích nhỏ nhặt, tại Hà Nội, một người phụ nữ đang ngồi chơi tại phòng khách gia đình thì bị gã hàng xóm xông vào đoạt mạng bằng 2 nhát dao. Hay tại Kiên Giang, người mẹ trẻ 22 tuổi chỉ vì muốn bỏ nhà đi nhưng không nỡ để hai con ở lại mà đem theo thì sợ nuôi không nổi nên đã dùng gối đè lên mặt khiến 2 bé ngạt thở. Được biết, sau khi gây án xong người phụ nữ này đã bỏ đi lang thang và có dấu hiệu của bệnh tâm thần…
Vì đâu nên nỗi?
Chỉ vì một mâu thuẫn nhỏ không đáng có nhưng tính bốc đồng, nóng giận, nông nổi của những người trong cuộc đã dẫn tới xô xát, đánh đổi bằng tính mạng con người. Qua công tác điều tra, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các vụ án giết người, cố ý gây thương tích phần lớn xuất phát từ những mâu thuẫn bộc phát nhất thời.
Bên cạnh những vụ án mạng do mâu thuẫn bộc phát nhất thời thì những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân âm ỉ không được giải quyết dứt điểm khiến ngày càng trầm trọng hơn, đến lúc không thể dung hòa được, có thể dẫn đến nhiều vụ việc gây hậu quả nghiêm trọng. Điển hình như vụ thày cúng Trịnh Viết Ba vung dao hạ sát cả gia đình hàng xóm đã được đề cập ở phần trên của bài viết.
 |
| Hung thủ Trịnh Viết Ba đâm chém cả gia đình hàng xóm chỉ vì mê tín, cho rằng gia đình hàng xóm yểm bùa. |
Thậm chí, có đối tượng gây án có dấu hiệu hoang tưởng nhưng trước đó không có tiền sử về bệnh tâm thần. Cũng có nhiều ý kiến cho rằng, đối với côn đồ hư hỏng, do tính anh chị, lợi ích kinh tế mà gây án; đối với thanh niên bột phát do đạo đức kém, gia đình buông lỏng quản lý, không có công ăn việc làm, đàn đúm; có trường hợp do tác động của phim ảnh bạo lực, văn hóa độc hại, thậm chí là do ma túy đá. Hiện nay, các trang mạng xã hội phát triển, các thói hư, tật xấu đang lan tràn.
Việc này dẫn đến tâm lý, lứa tuổi thanh thiếu niên bồng bột, dễ bị tiêm nhiễm, kích động, sa đà và dẫn đến vi phạm pháp luật. Cũng không loại trừ nguyên nhân do hung thủ bị stress, trầm cảm mà bản thân và gia đình không nhận biết được. Tích tụ theo thời gian, bệnh tiến triển nặng và khủng khiếp hơn là trong một lúc bộc phát, hậu quả mà căn bệnh này gây ra thật khó kiểm soát.
Từ các vụ án trên có thể thấy, chỉ xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ xong lại được giải quyết bằng bạo lực mà nhiều người đã dễ dàng tước đi mạng sống của người khác, bất chấp đạo đức xã hội và pháp luật. Hàng loạt những vụ án rúng động xảy ra liên tiếp khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi, liệu có những cảnh báo hay giải pháp nào để tội ác không tiếp tục bột phát?
Theo Công an TP Nam Định, đơn vị sẽ xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật để răn đe. Đối với những thanh thiếu niên hư đang trong đề án quản lý, giáo dục, lực lượng công an sẽ phối hợp các ban ngành, đoàn thể tăng cường tổ chức quản lý, giáo dục các cháu thực sự tiến bộ.
Những trường hợp có biểu hiện vi phạm pháp luật cần phải tập trung đấu tranh, xử lý đúng quy định của pháp luật; nhất là với những thanh thiếu niên hư tham gia các ổ nhóm côn đồ; trong đó xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu, côn đồ gây trọng án để giải quyết nhân tố gây án cũng như răn đe, giáo dục.
Ngành công an cũng đề nghị nhân dân tích cực phát hiện, thu lượm, giao nộp các loại vũ khí như dao thửa, kiếm, mã tấu... không để các loại vũ khí này có trong tay con em, trong tay thanh thiếu niên hư.
Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là phải kịp thời hóa giải những mâu thuẫn. Bởi nếu không được hóa giải kịp thời sẽ dẫn tới nhiều mâu thuẫn tích tụ, khi có điều kiện, môi trường thuận lợi, mâu thuẫn sẽ biến thành hành động mù quáng mà người trong cuộc không lường hết được hành vi của mình.
Do đó, cấp ủy chính quyền, các ban ngành đoàn thể rồi gia đình, người thân, hàng xóm cần phải đặc biệt chú ý, khi phát hiện đối tượng nào đó có dấu hiệu của stress, trầm cảm, hoang tưởng hay có mâu thuẫn tồn tại cần có phương hướng giải quyết ngay không để diễn biến phức tạp, dẫn đến án giết người, cố ý gây thương tích. Và vấn đề cuối cùng là cái gốc, vấn đề căn bản, đó là cần giáo dục đạo đức, luân lý, cư xử, ứng xử cho con người ngay từ lúc nhỏ...
