Trumponomics là một thất bại?

• Tuyên bố áp thuế 300 tỷ USD hàng Trung Quốc và dự báo kinh tế Mỹ
• Nhà trắng tin tưởng sẽ giúp kinh tế Mỹ tăng trưởng 3% trong cả thập kỷ
• Vì sao đối thoại kinh tế Mỹ - Trung Quốc bế tắc?

Sự thúc đẩy kinh tế từ việc cắt giảm thuế của Tổng thống Trump có thể đã không còn nữa. Theo phân tích của Howard Gleckman và Aravind Boddupalli thuộc Trung tâm Chính sách thuế, cắt giảm thuế cộng với chi tiêu chính phủ bùng nổ đã tạo ra một giai đoạn tăng trưởng mạnh trong hơn một năm rưỡi qua cho nước Mỹ, nhưng sự bùng nổ của hoạt động chính sách dường như đã kết thúc.

"Nền kinh tế Mỹ đã tăng trưởng mạnh mẽ vào cuối năm 2017, có lẽ một phần do kỳ vọng về việc cắt giảm thuế sẽ xảy ra (mà Quốc hội đã thông qua vào cuối tháng 12 năm đó)", ông Gl Glmanman và Boddupalli viết. 

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng đạt đỉnh vào quý II năm 2018 và đã chậm lại kể từ đó. Theo ước tính tăng trưởng GDP mới nhất của Bộ Thương mại, nền kinh tế hiện đang tăng trưởng khoảng 2,1% mỗi năm - tỷ lệ tương tự như trước khi cắt giảm thuế có hiệu lực.

Dữ liệu kinh tế mới nhất cũng cho thấy đầu tư kinh doanh - một trong những yếu tố chính mà đảng Cộng hòa viện dẫn trong lập luận của họ về việc cắt giảm thuế, được cho là thúc đẩy các công ty đầu tư dài hạn và từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trên cơ sở lâu dài - không chỉ bỏ đi nhưng chuyển sang tiêu cực. 

Sự chậm chạp trong việc mua bán thiết bị và nhà máy của doanh nghiệp trái ngược hoàn toàn với dự báo của Tổng thống Trump, rằng sự bùng nổ đầu tư dài hạn sẽ dẫn đến tăng lương hàng năm từ 4.000 đô la trở lên, ông Gleckman và Boddupalli viết. 

Đồng thời, việc cắt giảm thuế là một yếu tố góp phần lớn vào thâm hụt tăng vọt, dự kiến sẽ đạt khoảng 1.000 tỷ đô la trong năm nay mặc dù tăng trưởng kinh tế vững chắc và vẫn ở mức đó trong nhiều năm tới.

Nhà kinh tế Paul Krugman lập luận trên tờ Thời báo New York Times rằng chính hai chính sách kinh tế của ông Trump - cắt giảm thuế và thuế quan, cả hai đều nhằm thúc đẩy sản xuất - đã thất bại. 

Việc cắt giảm thuế đã không tạo ra sự gia tăng đầu tư kinh doanh trong khi thuế quan áp đặt như một phần của cuộc chiến thương mại của Tổng thống với Trung Quốc hiện đang kéo theo nền kinh tế sa lầy, đến mức Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jay Powell tuyên bố cắt giảm lãi suất đầu tiên trong hơn 10 năm như một phần của nỗ lực đảm bảo nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng.

Trích dẫn lịch sử lâu dài của việc cắt giảm thuế thất bại, bao gồm cả những động thái của Tổng thống George W. Bush và Thống đốc bang Kansas Sam Brownback. 

Krugman nói "không bao giờ có bất kỳ lý do nào để tin rằng việc cắt giảm thuế doanh nghiệp sẽ dẫn đến tăng vốn chi tiêu và việc làm, và chắc chắn là không". Đầu tư kinh doanh rất phức tạp và thuế suất là "cách ở cuối danh sách" khi đưa ra quyết định để hỗ trợ nền kinh tế, ông nói.

Điểm mấu chốt: Không ai tranh luận rằng nền kinh tế đang bị hủy hoại do các chính sách của Tổng thống Trump. Tăng trưởng vẫn tích cực, việc làm đang được tạo ra và tiền lương cuối cùng cũng tăng, đặc biệt là đối với những người lao động có thu nhập thấp hơn - những yếu tố mà ông Trump sẽ trích dẫn là bằng chứng cho thấy chính sách của ông đã có hiệu quả. 

Nhưng Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa hứa rằng các kế hoạch kinh tế của họ sẽ mang lại kết quả lâu dài, cải thiện về cơ cấu và những thứ đó dường như không thành hiện thực.

Krugman nói rằng câu hỏi thực sự là nền kinh tế có thể mạnh hơn bao nhiêu nếu các chính sách của ông Trump khác biệt. 

"Tưởng tượng chúng ta sẽ tốt hơn bao nhiêu nếu hàng trăm tỷ bị lãng phí từ việc cắt giảm thuế cho các tập đoàn đã được sử dụng để xây dựng lại cơ sở hạ tầng đổ nát của chúng ta", ông viết. 

"Hãy tưởng tượng những gì chúng ta có thể làm với các chính sách thúc đẩy việc làm trong tương lai bằng những thứ như năng lượng tái tạo, thay vì các cuộc chiến tranh thương mại cố gắng tái tạo nền kinh tế sản xuất trong quá khứ".