Giáo sư Vas và hành trình giới thiệu ngôn ngữ lập trình đến Việt Nam

NLP hay lập trình ngôn ngữ tư duy được hình thành từ ý tưởng của Richard Bandler và John Grinder. Hai ông đều là giảng viên của trường đại học California ở Santa Cruz. Richard là một nhà toán học còn Grinder là một chuyên gia về ngôn ngữ. Họ đều rất giỏi trong chuyên môn của mình và có lẽ một ngày họ đã ngồi trò chuyện với nhau và tự hỏi “Vì sao những người thành công nhất trên thế giới lại có thể đạt được những thành công như vậy trong khi 99% những người còn lại phải rất vất vả cố gắng vượt qua mỗi ngày. Những nhân tài như Einstein, Picasso, Mozart, Warren Buffet hay Bill Gates đã làm những gì để đạt được những điều mà người khác không làm được?”. Từ đó, hai ông đã tạo ra một công cụ để mô phỏng những cách thức đạt được thành công. Hai ông đã lựa chọn những thiên tài hàng đầu của thế giới và qua công cụ mô phỏng của mình, các ông nhận ra những con người thành công này đều có những cách thức quyết định rất đặc trưng. Những quyết định này được hình thành dựa trên 3 yếu tố.

Từ đầu tiên của NLP, N (viết tắt của Nero: nghĩa là thần kinh), L (viết tắt của Linguistic: ngôn ngữ, P (viết tắt của programing: lập trình) chính là việc nhìn ra cách thức quyết định của những nhân tài và rút ra những bài học hiệu quả nhất để áp dụng cho bản thân. Não bộ giống như máy tính với phần cứng là hệ thần kinh. Giống như một chương trình trên máy tính được cài phần mềm vào hệ thống thần kinh của chúng ta qua ngôn ngữ, nếu những chương trình này không được cài đặt một cách phù hợp hay có lỗi và cần phải cập nhật thì máy tính sẽ không hoạt động được. Quá trình này giống như khi chúng ta “không đạt được kết quả tốt nhất trong đời tư cũng như trong công việc”. Giống như cập nhật các phần mềm máy tính, việc huấn luyện NLP sẽ cho bạn các công cụ và kỹ thuật để lập trình những phần mềm tư duy để bạn có thể đạt được những gì mình mong muốn. Cách NLP hoạt động cũng giống như máy tính, con người chúng ta nhận và xử lý thông tin, dữ liệu từ môi trường xung quanh. Chúng ta thể hiện quá trình đó ra ngoài qua cảm xúc và cử chỉ và những điều này sẽ quyết định kết quả của chúng ta. Để tạo ra phần mềm hiệu quả, máy tính đó phải có bộ mã chuẩn để có kết quả như mong muốn. Vì vậy, huấn luyện NLP sẽ cung cấp hiểu biết và kỹ năng để tạo ra những thay đổi cần thiết một cách dễ dàng và hiệu quả. Từ đó, bạn có thể kiểm soát cuộc đời của chính mình.

Có rất nhiều người đã sử dụng NLP để phát triển bản thân, trong đó có cả những người nổi tiếng. Diễn viên người Anh Rusell Brand đã chia sẻ rằng NLP đã cứu sống anh, giúp anh trong quá trình chuyển biến từ một kẻ nghiện ngập thành một diễn viên nổi tiếng. Những người nổi tiếng khác như nữ ca sĩ Lily Allen, tay golf Tiger Woods, nữ ca sĩ Geri Halliwell, doanh nhân Anthony Robbins, người dẫn chương trình nổi tiếng Oprah Winfrey cũng sử dụng NLP. Tất cả đều chứng minh rằng tâm lý ngại ngần và thiếu tự tin về bản thân là những vấn đề chung ảnh hưởng đến nhiều người trên thế giới. Nếu bạn có khả năng điều khiển được cách hành xử cũng như dấu ấn tư duy, bạn sẽ gặt hái thành công.

Giáo sư Vasanth Gopalan.

Chúng ta ai cũng có ý thức và tiềm thức (vô thức). Ví dụ khi bạn nhặt chiếc bút là bạn đang có ý thức về điều đó. Nhưng đồng thời trong quá trình này có vô số vô thức diễn ra mà bạn học được từ khi còn bé. Có thể nói rằng trong con người chúng ta có những điều khiến ta hành động theo cách thức nhất định. 90% trong số đó là vô thức. Chúng ta đều đã và đang được “lập trình”. Những lập trình tốt sẽ giúp chúng ta có những quyết định tốt và ngược lại. Vì vậy, chúng ta phải thay đổi cách lập trình của bản thân để có được thành công. Khi Bandler và Grindler nghiên cứu những nhân tài trên thế giới, họ đã tìm ra được những mẫu kỹ thuật nhất định có tính khả dụng cao để đối mặt với các vấn đề trong các mối quan hệ, hành xử… bất kỳ điều gì là vật cản đối với bạn. Khi bạn không biết quyết định như thế nào trong kinh doanh sẽ có những chương trình lập trình cho các vấn đề đó. Đó chính là mục đích của NLP.

Giáo sư Vas đã làm việc tại nhiều quốc gia như Malaysia, Maldives, Singapore… và một người bạn Singapore của ông đã đưa ra gợi ý cho ông tới Việt Nam. Tâm lý của các học viên người Việt có điểm khác với học viên ở các nước khác. Các học viên nước ngoài quan tâm đến nhiều thứ khác nhau trong cuộc sống nên rất khó để thuyết phục họ tham gia khóa học NLP. Nhưng các học viên Việt Nam có tinh thần học hỏi vì đất nước này đang bắt đầu hội nhập mạnh mẽ, đặc biệt là các bạn trẻ. Và điều này truyền cảm hứng cũng như niềm yêu thích cho giáo sư Vas.

Ngày 23/4/2014, thầy và trò trường phổ thông liên cấp Olympia đã được tham dự một chương trình đáng nhớ mang tên Outstanding Achievers Camp (OAC). Chương trình kéo dài 3 ngày tại Sóc Sơn, Hà Nội. Trong chương trình, thầy và trò đã có những trải nghiệm mà với nhiều người là lần đầu tiên như đi bộ 20km đường rừng trong vòng 4h đồng hồ hay đi chân trần trên các mảnh thủy tinh… Đây là các thử thách được thiết kế để đặt các bạn trẻ vào những tình huống giúp thay đổi cách hành xử. Trong một cuộc phỏng vấn với VTV, Giáo sư Vas đã tiết lộ: Trong ngày đầu tiên, vào lúc 23h, các em học sinh đã hỏi Giáo sư Vas: “Khi nào chúng em mới được đi ngủ?”. Tôi trả lời: “Vì sao lại cần phải ngủ?”. Rồi tới nửa đêm các em lại hỏi: “Khi nào chúng em mới được đi ngủ?”. Tôi nói: “Không, chúng ta sẽ làm một điều thú vị hơn, đó là đi vào rừng”. Các em thảnh thốt hét lên: “Cái gì cơ ạ” và thế là tất cả cầm đèn pin đi vào khu rừng gần đó. Trong giờ đồng hồ đầu tiên, các em đều rất hậm hực “Mình ghét thầy”, rồi “Mình đâu có đến đây để chịu khổ thế này”. Thường những tiếng đầu tiên bao giờ cũng ồn ào nhất và ai cũng kêu là không thích. Nhưng đến tiếng thứ hai thì tất cả đều không thể nói được nữa vì quá mệt. Đến tiếng thứ ba thì các em bắt đầu hát. Và đến giờ đồng hồ thứ tư thì có rất nhiều tiếng hò hét vì có lẽ sắp đến đích rồi. Vậy nếu không trải nghiệm khó khăn bạn sẽ không thể thay đổi.  Sau ngày thứ nhất, các em nghĩ rằng chắc phải ngủ rất nhiều để lấy lại sức. Nhưng sau khi quay lại chỗ ngủ, các em chỉ ngủ một chút rồi sau đó chúng tôi lại đi tập thể dục cùng nhau. Các em tự thấy rằng mình có thể làm được những việc tưởng như không thể. Những tình huống đó đã giúp các em học sinh vượt lên chính mình. Một em nhỏ, có phần tự ti, có thể lúc đầu sẽ chỉ đứng ngó vào nhưng dần dần em sẽ tìm được sự tự tin rằng mình cũng có thể làm được. Đó là cách phát triển sự tự tin ở các em. Buổi huấn luyện khiến các em cảm thấy sự thay đổi ngay trong quá trình luyện tập. Cách vượt qua khó khăn không phải là tập trung vào khó khăn đó mà phải hướng sự tập trung tuyệt đối vào những điều bạn muốn. Bạn cũng sẽ học về cách điều khiển cảm xúc của mình để tập trung vào những điều không ở ngay trước mắt. Giống như khi leo núi, bạn tập trung vào đỉnh núi thay vì những khó khăn khi leo núi.

Em Bùi Thế Cảnh, học sinh lớp 12 Trường Olympia cho biết: “NLP giúp mình thư giãn, đỡ bị căng thẳng giữa việc tổ chức sự kiện, làm chủ tịch hội học sinh, và đạt kết quả cao trong học tập”. Khơi dậy đam mê, thay đổi phương pháp học tập là kết quả mà các em học sinh đạt được. Em Trịnh Hà Phương, học sinh lớp 11 Trường Olympia chia se:ã “Đối với em, buổi học ấy tác động tích cực tới em. Em đã tìm được đam mê của mình là làm việc trong ngành truyền thông, biết được con đường mình sẽ đi và cách thức thực hiện”. Em Võ Minh Anh, học sinh lớp 9 Trường Olympia thì cho rằng  bạn không tự tin khi làm bài kiểm tra và em đã vượt qua nỗi sợ đó khi học với thầy Vas và em đã đạt thành tích tốt trong năm học vừa qua. NLP đã và đang trở thành một trong những phương tiện để áp dụng trong chương trình giáo dục kỹ năng của nhà trường. 

Không chỉ giúp đỡ các em học sinh trung học phổ thông vượt lên chính mình, NLP còn được đông đảo người dân Việt Nam theo học. Chị Phan Thị Thu Hương, 41 tuổi ,học viên theo học NLP chia sẻ: Sau quá trình học, chị cảm thấy tuyệt vời. Đến cuối buổi học chị đã có thể xóa bỏ nỗi ám ảnh đeo bám hàng năm trời. Vào khoảng năm 6, 7 tuổi, khi đang cùng mẹ đi trên đường, chị đã tận mắt chứng kiến một vụ tai nạn khủng khiếp. Một tháng sau đó, chị luôn mơ thấy hình ảnh này đến nỗi chỉ cần nghe đến tai nạn giao thông là chị đã rợn người bởi những hình ảnh về vụ tai nạn đó. Bây giờ, chị có thể đối mặt với nó mà không còn cảm thấy sợ hãi nữa. Chị còn có thể giúp những người từng bị như mình. Cách thức vượt qua rất đơn giản: Tạo ra một bộ phim trước mắt chị vào thời điểm 6, 7 tuổi. Đi sâu vào trong kí ức của chị để tái hiện như một bộ phim có chị trong 5 cảnh khác nhau. Trong đó có lúc chị đang đi cùng mẹ trên xe, rồi chị nhìn thấy chiếc xe tải, và hình ảnh người đàn ông bị bánh xe chèn lên người, rồi sau đó, chị và mẹ đi qua và về nhà. Trong quá trình đó, chị sống lại những ký ức, vượt qua chúng, suy nghĩ về chúng. Nhưng điều thật sự làm là xóa dần ảnh hưởng của hình ảnh đó, để chúng trở nên vô hình và không xâm nhập được vào tâm trí chị được nữa.

NLP chính thức có mặt tại Việt Nam năm 2011 và các khóa học được tổ chức ở khắp nơi, đầu tiên là ở thành phố Hồ Chí Minh, sau đó đến Đà Nẵng và Hà Nội. Cùng với những kết quả tích cực, một cộng đồng NLP ở Hà Nội với gần 400 thành viên được hình thành. Trang là sinh viên đại học năm thứ nhất. Em tham gia NLP với hy vọng giải quyết được các khúc mắc của bản thân trong quan hệ gia đình. Chị Nga, người hướng dẫn cho Trang đã dùng những quy trình cơ bản trong NLP là PP để xử lý cảm xúc và các mối quan hệ. Ngoài ra, chị còn sử dụng quy trình “neo tích cực” giúp Trang tim được cảm xúc tích cực. Không giống Trang, Giang lại gặp phải một vấn đề hoàn toàn khác. Em bị nghiện trò chơi điện tử. Với vấn đề này NLP có cách giải quyết khác gọi là “solution score”, tìm hiểu vấn đề và hướng học viên thay thế ham muốn chơi bằng việc học và thiết lập quy trình, thói quen mới là thói quen học tập, chơi thể thao rèn luyện sức khỏe.  Hướng đi sắp tới của NLP ở Việt Nam là mở rộng cộng đồng để càng ngày càng có nhiều người hưởng lợi từ các chương trình này.

Giáo sư Vas tâm sự: Trong 14 năm qua, tôi không cảm thấy tự hào mà tôi cảm thấy may mắn khi được làm công việc này. May mắn khi tôi có sức khỏe, may mắn khi tôi có khả năng hiểu được những vấn đề khá phức tạp này và truyền đạt lại cho mọi người theo cách dễ hiểu nhất để họ có thể ứng dụng và thành công trong cuộc sống