Burton Mossman: Người bắt giữ tên cướp "Robin Hood Mexico"

• Buford Pusser: 27 tuổi làm Cảnh sát trưởng
• Lupe Valdez: Nữ cảnh sát trưởng gốc Mexico đầu tiên của Mỹ
• Từ nô lệ thành Phó Cảnh sát trưởng

Doanh nhân kiêm Cảnh sát trưởng

Burton C. Mossman sinh ngày 30-4-1867, tại một nông trang gần Aurora, Illinois. Năm 1873, gia đình ông chuyển đến Missouri. Năm 1882, họ lại chuyển đến New Mexico. Và vào năm 1884, Mossman trở thành người chăn bò cho công ty Hashknife Outfit, một công ty gia súc lớn ở phía Bắc lãnh thổ Arizona. Lúc bấy giờ, Mossman trở nên nổi tiếng và được tôn trọng trong giới cao bồi. 

Đến năm 20 tuổi, ông là quản đốc trang trại. Và năm 1897, ông được thăng chức Tổng quản lý công ty Hashknife Outfit. Trong thời gian này, Mossman đã nhiều lần chống lại những tên ăn trộm gia súc. Ông cũng theo đuổi các dự án kinh doanh riêng của mình.

Năm 1898, Mossman được bầu làm Cảnh sát trưởng của hạt Navajo. Cùng năm đó, Mossman và ba cộng sự của mình đã xây dựng một nhà hát opera bằng gạch ở Winslow, nhưng ông đã sớm bán cổ phần của mình. 

Mossman xây dựng một cửa hàng ở Douglas, sau đó cũng được bán với giá 13.000 đô la, một số tiền rất lớn vào thời bấy giờ. Mossman đã từng tham gia Trung đoàn kỵ binh Rough Riders của Tổng thống Theodore Roosevelt và chiến đấu trong Chiến tranh Mỹ - Tây Ban Nha. 

Mossman là một người rất bận rộn khi quản lý công ty Hashknife Outfit, làm cảnh sát trưởng, và theo đuổi việc kinh doanh riêng. Đến năm 1901, vấn nạn thổ phỉ lan rộng ở Arizona, nên Thống đốc Oakes Murphy đã ủy quyền cho Mossman tái lập Biệt đội đặc nhiệm Arizona. Vì sự nổi tiếng của mình, cũng như những chiến công trong quá khứ, Mossman được chỉ định làm chỉ huy đầu tiên của đơn vị mới.

Các trận đấu súng kinh điển

Trong suốt cuộc đời oai hùng của mình, Mossman đã tham gia ít nhất 5 trận đấu súng kinh điển. Vụ đầu tiên xảy ra vào mùa hè năm 1896, khi Mossman dẫn một đàn gia súc đến Mexico để bán. Trong khi dừng lại ở một quán rượu, Mossman đã xảy ra va chạm với một Đại úy của Quân đội Mexico. Tên Đại úy này đã thách Mossman một trận đấu súng tay đôi và ông đồng ý. 

Sáng hôm sau họ gặp nhau, chỉ nạp một viên đạn vào súng, mỗi người bước 15 bước đi ngược chiều nhau, quay lại và bắn. Viên đại úy đã bắn trượt, Mossman đã bắn trúng vai của đối thủ. Mossman bị nhốt một tháng trong một nhà tù Mexico, cho đến khi ông trốn thoát về Mỹ nhờ sự giúp đỡ của một người bạn.

Mùa xuân năm 1898, Mossman bị bắn trong trận phục kích. Sự việc xảy ra khi Mossman cùng một phó cảnh sát trưởng và một người dẫn đường đang tìm kiếm một nhóm người trộm gia súc ở Walter Canyon. Hóa ra, người dẫn đường này là đồng bọn của những tên trộm và tìm cách ám sát ông. 

Khi phát hiện tên này muốn hãm hại mình, Mossman liền túm đầu hắn quăng xuống ngựa. Lúc này, ba tên đồng bọn nổ súng bắn Mossman từ khoảng cách 100 mét. Một viên đạn sượt qua mũi Mossman, một viên trúng yên ngựa và một viên trúng dây cương. Mossman và phó cảnh sát trưởng vừa áp giải tên dẫn đường vừa bắn trả ba tên đồng bọn. Sau một hồi giao tranh, bọn cướp rút lui, hai cảnh sát áp giải tên dẫn đường về nhốt vào tù.

Mùa thu năm 1898, Mossman đang thay quần áo trong một căn phòng trên tầng hai của một khách sạn ở Springer, New Mexico. Một viên đạn bắn lên từ quán bar bên dưới và xuyên qua sàn gần ghế ngồi Mossman. Một phát súng thứ hai lại bắn lên xuyên qua sàn nhà.  

Mossman liền đi lấy khẩu súng trường và bắn trả xuống quán bar. Một viên đạn của Mossman bắn thủng cái mũ trên đầu một gã cao bồi, viên còn lại bắn trúng một chiếc cốc trong tay một tên cao bồi khác. Thế là mọi người trong quán bar yên lặng như tờ.

Sau khi trở thành đội trưởng của Đội biệt kích Arizona, Mossman đã đấu súng trong hai cuộc giao tranh nữa vào năm 1901. Vụ đầu tiên xảy ra ở thung lũng Paradise. 

Mossman theo đuổi một kẻ ngoài vòng pháp luật tên là Salivara. Ông đang đi theo con đường mòn dẫn đến một hố nước trong thung lũng. Bất ngờ, tên Salivara nằm phục kích và bắn sượt qua chân phải của ông. 

Ngay lập tức, Mossman xác định nơi viên đạn bắn ra, ông nhanh chóng rút súng bắn một phát duy nhất về phía đó. Mossman nhảy xuống ngựa, tìm đường đến vị trí của Salivara. Ông phát hiện viên đạn của mình đã trúng đỉnh đầu của tên này.

Burton Mossman tại bàn làm việc

Cuối năm đó, Mossman nhận được thông báo sáu tên nghi phạm cướp tàu đang lảng vảng cách đường biên giới 32 km, dọc theo sông Colorado ở Sonora. Mossman và ba trợ lý của mình đã tìm thấy những tên nghi phạm đang ẩn nấp trong một ngôi nhà kiểu Adobe house (nhà xây từ gạch không nung). 

Mossman và ba trợ lý liền cho phá hủy ngôi nhà này bằng thuốc nổ. Các tên nghi phạm đã chống trả quyết liệt và mở đường máu để thoát thân, nhưng đội đặc nhiệm đã bắn chết năm tên cướp. Tên thứ sáu nhảy trên lưng ngựa chạy thoát, không ai trong đội đặc nhiệm của Mossman bị thương.

Bắt “Robin Hood” của Mexico

Năm 1902, Mossman chuyển sự quyết tâm sang bắt tên cướp khét tiếng Augustine Chacon. Tên Chacon được dân địa phương xem là một Robin Hood của khu vực biên giới Mỹ và Mexico ở cuối thế kỷ 19. Để làm điều này, Mossman đã lên một kế hoạch chưa từng có trong lịch sử cảnh sát Mỹ lúc bấy giờ. 

Mossman sẽ đóng giả làm một kẻ ngoài vòng pháp luật và chiêu mộ tên cướp tàu hỏa Burt Alvord, một người bạn của Chacon, để sử dụng tên này làm chim mồi. Tuy nhiên, để chiêu mộ Alvord, Mossman phải tìm nơi ẩn náu của hắn ta ở Sonora. Đây là một nơi bí mật, mà các băng nhóm tội phạm khác và chính quyền Mexico không hề biết.

Ngày 22-4-1902, sau khi rong ruổi nhiều ngày trên lưng ngựa, Mossman đã phát hiện ra nơi ẩn náu của Alvord, đó là một túp lều nhỏ nằm cách San Jose de Pima không xa. Mossman tiến đến túp lều mà không cầm súng trên tay. Ông thấy Alvord đứng một mình bên ngoài, trong khi những thành viên còn lại đang chơi bài bên trong. Mossman là người tự giới thiệu mình trước. 

Lúc đầu, Alvord hoảng hốt về sự hiện diện của một sĩ quan cảnh sát tại nơi ẩn náu của mình, nhưng hắn ta đã đồng ý lắng nghe những gì Mossman nói. Alvord sẵn sàng hợp tác Mossman bắt tên cướp Chacon để nhận được một số tiền thưởng và chỉ nhận một bản án nhẹ cho những hành vi cướp tàu của mình.

 Một tên trong băng của Alvord là Billy Stiles sẽ đóng vai trò là người đưa tin. Hơn ba tháng tìm kiếm, cuối cùng Alvord cũng gặp được tên cướp Chacon. Trước tiên, Alvord phải đi cùng hắn ta đến sông Yaqui, để bán một số ngựa bị đánh cắp, trước khi quay trở lại biên giới. Khi bọn cướp đang ở gần điểm hẹn, Alvord đã phái Stiles đi trước để thông báo với Mossman gặp họ ở phía Nam biên giới, tại dãy núi Socorro ở Sonora.

Mossman và Stiles đã không gặp được Alvord và Chacon ở dãy núi Socorro. Nhưng vào đêm hôm sau, họ đã tìm thấy những tên cướp tại nhà của vợ của Alvord. Sau khi trao đổi tên, Mossman và những tên cướp đã đồng ý vượt biên trở lại Arizona vào ngày hôm sau, kế hoạch là họ sẽ ăn trộm ngựa từ trang trại Greene. Tuy nhiên, kế hoạch bị phá sản vì tối hôm đó trời quá tối và họ không thể ăn cắp ngựa được. Vậy là Mossman cùng các tên cướp quay về trại của họ nằm cách biên giới 11 km về phía bắc.

Bình minh ngày 4-9-1902, trong lúc đang chuẩn bị rời đi, Alvord đã nói nhỏ với Mossman: "Tôi đã mang tên Chacon cho ông, nhưng đừng để hắn ta nghi ngờ tôi. Nếu ông bắt được hắn ta, nhớ phần thưởng của tôi cũng như bảo vệ tôi tại phiên tòa. Hãy cẩn thận bắt hắn ta càng nhanh càng tốt, nếu không tên Chacon sẽ giết ông”.

Khi Chacon thức dậy vào sáng hôm sau, hắn ta đã nảy sinh nghi ngờ khi không thấy Alvord ở trong trại nữa. Mossman biết rằng mình phải hành động càng nhanh càng tốt. Mossman đứng dậy khi ông và Stiles đang ngồi trên mặt đất cạnh nhau. 

Đầu tiên Mossman xin Chacon một điếu thuốc. Sau đó, Mossman một tay châm thuốc, tay còn lại rút khẩu súng lục nhắm vào Chacon. Mossman đã cho Stiles trói tên cướp Chacon lại. Mossman và Stiles áp giải tên Chacon qua nhiều sườn đồi dốc trước khi lên một chuyến tàu đến Benson. 

Việc bắt giữ Chacon là kế hoạch “độc lạ” nhất của lực lượng cảnh sát nước Mỹ thời bấy giờ. Và kế hoạch đã diễn ra đúng như những gì Mossman mong đợi. Tên cướp Chacon đã bị treo cổ ở Solomonville vào ngày 21-11-1902.

Di sản bất tử

Sau khi tên cướp Augustine Chacon bị bắt, Mossman đã từ chức vào tháng 7-1902 để tập trung việc kinh doanh và sống một cuộc sống thanh bình an hưởng tuổi già. Đồng thời, Mossman mua trang trại Diamond A Ranch, gần Roswell, New Mexico. Cũng chính nơi này, Mossman qua đời vì tuổi già vào ngày 5-9-1956 (hưởng thọ 89 tuổi). Cựu cảnh sát trưởng lừng danh Mossman được chôn cất tại nghĩa trang Mount Washington ở Independence, Missouri.

Trang trại Diamond A Ranch của ông hiện là di tích lịch sử quốc gia của Mỹ. Đường Mossman ở Tucson, Arizona, được đặt tên để vinh danh Burton Mossman. Hình tượng cố cảnh sát trưởng Mossman còn xuất hiện trong nhiều tác phẩm điện ảnh và tiểu thuyết nổi tiếng về miền Tây nước Mỹ.