Tâm và tầm của một trưởng Công an xã ở vùng bãi ngang đất Nghệ

Trong mỗi vụ việc, ông luôn trăn trở, tìm ra những tình tiết giảm nhẹ để vừa làm thế nào không bỏ lọt tội phạm, nhưng cũng có cánh cửa hẹp để những đối tượng lầm lỗi còn lối về nẻo thiện.

1. Tôi gặp ông Trưởng Công an xã Quỳnh Minh Hồ Xuân Vượng lần đầu tiên khi đến địa phương này xác minh về một vụ bạo hành trẻ em. Nạn nhân là cháu Hồ Diên Quý, 13 tuổi, là sản phẩm của một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Sống trong môi trường thiếu vắng tình thương ấy, người cha mỗi lần nát rượu là lôi con ra đánh đập khiến cháu toác đầu, phải khâu 7 mũi và bẻ gãy chân cháu khiến Quý phải bỏ nhà đi hoang. 

Câu chuyện của cháu Quý cũng chính là nỗi trăn trở, day dứt của vị Trưởng Công an xã này từ lâu lắm, nhưng có lẽ ông cũng bất lực khi có những điều ẩn đằng sau sự việc mà không dễ gì giải quyết rốn ráo. 

Ông bảo: “Từ khi tôi về làm Trưởng Công an xã đã hơn 11 năm nay nhưng đã có không dưới 20 lần phải đi giải quyết những việc liên quan đến cháu Quý và gia đình. Tình làng quê, đưa luật pháp ra giải quyết rốn ráo với nhau đâu có dễ, bởi sau lũy tre làng là tình cảm anh em, xóm giềng, là bạn bè thân thiết. Như câu chuyện của cháu Quý, nó là cháu ruột của nguyên Chủ tịch UBND xã vừa mới chuyển công tác sang vị trí mới, nhưng cũng không dễ để xử lý một lần cho xong theo cách nói của nhiều người”.

2. Chỉ nguyên một chiều ngồi với ông, tôi cảm nhận rất rõ sự trăn trở và cả tính cách nhiệt tình của ông đối với công việc. Chừng như lâu ngày gặp được “nhà báo” để tâm sự, dù con trai của ông Vượng cũng là nhà báo theo đúng nghĩa (nhà báo Hồ Viết Thịnh, công tác tại Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh), nhưng có những điều cha con không dễ nói. Bởi vậy nên khi câu chuyện về cháu Hồ Diên Quý khép lại, ông Vượng đã chia sẻ rất nhiều về những khó khăn lẫn niềm tự hào khi làm nhiệm vụ đảm bảo trị an từ cơ sở. 

Trưởng Công an xã Quỳnh Minh Hồ Xuân Vượng.

Ông Vượng chia sẻ, người làng, người xã chủ yếu là anh em họ hàng với nhau, không máu mủ ruột rà cũng hàng xóm láng giềng thân thích, vậy nên khi có chuyện liên quan đến pháp luật xảy ra, không phải bất cứ vụ việc nào cũng áp dụng luật một cách thẳng thừng để xử lý được, mà phải khéo léo vận dụng, thuyết phục để làm sao vừa không bỏ lọt tội phạm, vừa hài hòa được tình thân, thực sự là một thử thách không nhỏ.

11 năm ngồi “ghế nóng”, làng trên xóm dưới, ai như thế nào, ông Vượng đều đã thuộc trong lòng bàn tay. Kinh nghiệm đã giúp ông phải xây dựng mô hình yên dân từ cơ sở, và đến nay đã có 5 xóm được tôn vinh là điển hình tiên tiến khi không có tội phạm và tệ nạn xã hội. Những mô hình này theo thời gian cứ nhân rộng ra thêm. 

Ban Công an xã Quỳnh Minh cũng chủ động xây dựng kế hoạch và phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và Hội Cựu chiến binh làm công tác hoà giải, trọng tâm là đại đoàn kết toàn dân, đẩy mạnh công cuộc xây dựng đời sống văn hóa, tổ chức hội nghị dòng họ đầu xuân và ký cam kết dòng họ về ANTT, tổ chức tọa đàm ngày hội toàn dân bảo vệ ANTQ. Qua đó xây dựng các tổ tự quản tiêu biểu xuất sắc, hoạt động đều có hiệu quả chất lượng. 

Qua thời gian triển khai có hiệu quả kế hoạch tuần tra đảm bảo ANTT trên địa bàn, Ban Công an xã đã chủ động xây dựng mô hình điểm về công tác phối kết hợp giữa Công an và cựu chiến binh, qua đó đã ngăn chặn được nhiều vụ việc phức tạp trên địa bàn. 

Ngoài ra, ông Vượng cũng đề xuất kế hoạch phối hợp với Hội phụ nữ và thanh niên trong việc giáo dục thanh thiếu niên chậm tiến, không mắc các tệ nạn xã hội, ngăn chặn nạn buôn bán phụ nữ và trẻ em. Những việc làm này được triển khai đồng bộ, có hiệu quả nên đã phát huy được sức mạnh tập thể. Trong nhiều năm liền, xã Quỳnh Minh được đánh giá là không có trọng án và không xảy ra các vụ việc phức tạp liên quan đến ANTT.

3. Trưởng Công an xã Hồ Xuân Vượng chia sẻ, trong 11 năm đảm nhận công việc “thức cho dân ngủ”, bản thân ông đã trực tiếp bắt hàng chục tên tội phạm, phá nhiều vụ án phức tạp, nhưng với ông, ấn tượng hơn cả vẫn là những câu chuyện mở lối hoàn lương. Trong mỗi vụ án, ông đều so tính những được mất khi kẻ phạm tội phải gánh chịu để tìm những tình tiết giảm nhẹ, qua đó vận động đầu thú, tự thú để hưởng sự khoan hồng của pháp luật. Bởi với cái tâm trong sáng, ông Vượng tin rằng, không phải hễ cứ tội phạm là đều bản chất xấu xa, mà một giây phút nào đó không làm chủ được mình trước những cám dỗ quá lớn của vật chất mà phạm tội. Như trường hợp xảy ra cách đây tròn 10 năm về trước, khi ấy ông Vượng mới làm Trưởng Công an xã được hơn một năm thì nhận được tin báo của cặp vợ chồng giáo viên bị kẻ gian đột nhập nhà riêng cuỗm đi một chiếc cặp số, bên trong có 13 triệu đồng tiền mặt và 26 chỉ vàng. Quá trình quan sát hiện trường, ông Vượng phát hiện sát vách với nhà hàng xóm, nơi có đường dây chống sét nối với mặt đất có dấu vết xước rất mới, cạnh bức tường là vệt chân còn in hằn trên bức tường rêu. Trong lúc khám nghiệm hiện trường, linh cảm nghề nghiệp trong một khoảnh khắc rất nhanh, ông Vượng đánh mắt nhìn qua khe cửa hẹp với nhà hàng xóm thì thấy nam thanh niên con chủ nhà bên cạnh đang lén theo dõi. Bắt gặp ánh mắt của Trưởng Công an xã, anh này vội lẻn đi mất. Nhận định thủ trộm chính là hàng xóm nên hướng điều tra sau đó đã được triển khai.

Thời điểm này, ông Vượng đang bận đi thi Công an xã giỏi trên tỉnh nên giao anh em Công an viên theo dõi, mật phục và khẳng định, tang vật vẫn chưa thể tẩu tán ra khỏi nhà nên ngay khi trở về sau cuộc thi, một đêm mưa gió, ông Vượng cùng một trinh sát Công an huyện Quỳnh Lưu bí mật đột nhập vào nhà nghi phạm. Ngay khi vừa buông mình xuống thì con chó của chủ nhà phát hiện, nhưng với kinh nghiệm nhiều năm là bộ đội đặc công, ông Vượng đã gây sự chú ý cho chú chó đến hướng khác. Ngay sau đó, vô tình phát hiện chú chó này đang tìm cách bới đất ở một điểm mà theo quan sát thì có dấu vết mới được lấp vùi chưa lâu. Khẳng định đây là nơi chôn giấu tang vật, nhưng để giúp làm giảm bớt hình phạt cho đối tượng, ông Vượng đã thuyết phục gia đình, thầy cô giáo đến gặp bố mẹ nghi phạm để nói điều thiệt hơn, mục đích là để họ nhận ra cái sai, tự nguyện mang chiếc cặp số đến trả lại, song kế hoạch thất bại.

Trong quá trình điều tra, đối tượng lại đang bị tạm giữ hình sự vì liên quan đến một vụ án hình sự khác. Do đó, trong quá trình làm việc, nam thanh niên này đã thừa nhận là kẻ gây ra vụ đột nhập để cuỗm chiếc cặp số. Khi biết cơ quan Công an vào cuộc, y đã đào đất chôn sau vườn. Từ lời khai này, tang vật đã được phát hiện và khổ chủ nhận lại đầy đủ toàn bộ tài sản không thiếu một xu. Hiện, kẻ phạm tội năm xưa giờ đã hoàn lương, trở thành công dân tốt và điều đó khiến ông Trưởng Công an xã Hồ Xuân Vượng rất mãn nguyện. 

Một vụ án khác, là vụ án mất 2 mô tơ điện tại nhà máy cá vào năm 2007. Nhận được thông tin, Ban Công an xã tiến hành kiểm tra nhưng phía nhà máy không hợp tác. Tuy nhiên, sau khi xác minh đúng sự việc, nhận thấy mỗi cái mô tơ điện này nặng trên 40kg, lại rất khó để đưa ra khỏi khuôn viên nên ông Vượng nhận định, ít nhất phải có 2 người và không ai khác ngoài công nhân trong công ty. Sau khi rà soát danh sách trên 50 công nhân đang làm việc tại đây, loại bỏ đối tượng là phụ nữ và trẻ em, còn lại 5 đối tượng nghi vấn, trong đó có một người là cháu ruột của giám đốc. Bằng các biện pháp nghiệp vụ, ông Vượng đã khiến cho người cháu này phải cúi đầu nhận tội, thu giữ tang vật là hai chiếc mô tơ điện chưa kịp tiêu thụ.

Ông Hồ Xuân Vượng cũng chẳng nhớ trong thời gian làm Trưởng Công an xã, ông đã đối mặt với bao nhiêu lần hiểm nguy, bắt bao nhiêu tên tội phạm nguy hiểm. Chỉ biết rằng, sau mỗi lần trấn áp tội phạm, địa bàn được bình yên, nhân dân được hạnh phúc là ông cảm thấy mãn nguyện và rất đỗi tự hào. Cũng nhờ công đầu ấy, Ban Công an xã Quỳnh Minh trong 4 năm liên tục, tính từ năm 2011 đến nay, luôn đạt danh hiệu Đơn vị quyết thắng và Đơn vị tiên tiến cơ sở.