'Loạn' giải thưởng

Thứ Ba, 22/12/2015, 11:00
Có người bảo, hai chữ "giải thưởng" bây giờ đã dần mất thiêng. Lắm giải thưởng quá và lắm nghệ sỹ được giải quá. Giải thưởng này chưa kịp "nguội", những lùm xùm xung quanh giải thưởng khác đã tràn lan trên các mặt báo. Thế nhưng điểm danh lại một lượt các giải thưởng trong năm nay, giải thưởng vừa có "chất" vừa đủ tầm chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay.

Muôn kiểu giải thưởng

Nếu như trước đây, người ta vẫn mặc nhiên coi giải thưởng như "tấm vé thông hành" hoặc bảo trợ uy tín để khẳng định lại một gương mặt đã định hình hoặc giới thiệu một khuôn mặt mới, thì nay, điều đó dường như không còn đúng nữa. Giải thưởng phủ sóng liên tục ở hầu hết các lĩnh vực văn hóa giải trí nên việc có người không biết hoặc chưa kịp cập nhật thông tin về giải thưởng này hay giải thưởng kia là chuyện hết sức bình thường. Thậm chí, có những giải thưởng, nếu không đi kèm một vài scandal hoặc không được truyền thông "day tận mặt, chỉ thẳng tên" thì có lẽ, công chúng khó mà biết đến.

Ngày xưa, lâu lâu người ta mới tổ chức xét thưởng một lần, nếu nghệ sỹ nào nhận được giải thì đó là một sự kiện trọng đại bởi năng lực của họ được những người trong giới công nhận. 

Ngày nay, cùng với sự lên ngôi của "số hóa", của chiêu trò, của những cuộc vận động bình chọn online, bình chọn tin nhắn…, giải thưởng "phình ra" về hình dạng, còn trong "ruột" có gì, chất lượng ra sao thì… tùy. Thậm chí, miễn bàn! 

Và ngay cả, đó là giải thưởng do quốc tế vinh danh thì cũng phải xem lại quốc tế đó là quốc tế nào bởi giải thưởng quốc tế cũng năm bảy kiểu giải thưởng quốc tế. Có phải cứ gắn mác "quốc tế" vào là sánh ngang được với thế giới đâu?

Ngọc Trinh không có hoạt động giải trí nào nổi bật nhưng vẫn được nhận giải Nghệ sỹ trẻ châu Á xuất sắc tại Hàn Quốc.

Tính riêng về giải thưởng Âm nhạc (cả trong nước lẫn quốc tế có nghệ sỹ người Việt đoạt giải) gây ảnh hưởng lớn trong năm nay, có thể kể ra đây những giải thưởng như "Làn sóng xanh" ở TP Hồ Chí Minh, "MAMA 2015", "Pops Awars 2015"… Sau Mỹ Tâm, Thu Minh, Hồ Quỳnh Hương, Đông Nhi vừa được trao giải thưởng "Nghệ sỹ châu Á xuất sắc nhất" tại MAMA 2015, một sự kiện âm nhạc thường niên vinh danh các nghệ sỹ Hàn Quốc và châu Á đạt thành tựu lớn trong năm.

Sở hữu một lượng fan hùng hậu, sạch scandal, lao động nghệ thuật nghiêm túc với những sản phẩm âm nhạc được đầu tư bài bản, công phu, Đông Nhi được đánh giá là ca sỹ giải trí phù hợp với sự phát triển của thị trường châu Á. Tuy nhiên, bỏ qua những màn vũ đạo nóng bỏng, bốc lửa, những ai nghe Đông Nhi hát trực tiếp một lần thì dễ dàng nhận ra cô ca sỹ này hát "live" dở tệ.

Tương tự, giải thưởng trực tuyến tôn vinh những sản phẩm giải trí kĩ thuật số "Pops Awards 2015", dựa trên thống kê số lượt tải, lượt xem và thời gia xem của 11 kênh phát hành của Pops Worldwide. Đàm Vĩnh Hưng, Tóc Tiên, Cẩm Ly thắng lớn tại giải thưởng này.

Đông Nhi giành thứ hạng cao tại MAMA 2015, tuy nhiên giọng hát của cô lại dở tệ khi hát trực tiếp.

Hay việc "nữ hoàng nội y" Ngọc Trinh được mời sang Hàn Quốc để nhận giải "Nghệ sỹ trẻ châu Á xuất sắc" trong khuôn khổ lễ trao giải "Ngôi sao châu Á" tại Hàn Quốc cuối tháng trước làm tốn không biết bao nhiêu giấy mực của báo chí. Một cuộc khẩu chiến diễn ra trên mạng, xoay quanh câu hỏi Ngọc Trinh có đóng góp gì mà được trao giải "Nghệ sỹ trẻ châu Á xuất sắc".

Hàn Quốc thiếu gì nghệ sỹ mà lại trao giải cho một người nổi tiếng nhờ bikini, những shot- hình nóng bỏng "rải" đều trên các trang tin, báo mạng, chưa có bất kì hoạt động nghệ thuật nào đáng kể và thường hay có những phát ngôn gây sốc như Ngọc Trinh? Không hiểu tiêu chí bình chọn của Ban tổ chức cuộc thi này ra sao?

Dẫu vậy, bất chấp những điều tiếng xung quanh, Ngọc Trinh vẫn lên đường dự giải và xuất hiện với bộ đầm cắt xẻ táo bạo, kèm 1 status trên facebook "Cả nhà thấy chiếc đầm Versus này của Trinh thế nào?".

Trong bất cứ  sự vinh danh nào, có khen có chê, âu cũng là chuyện bình thường. Một giải thưởng không thể làm vừa lòng tất cả. Tuy nhiên, trước cái bảng lý lịch trống rỗng của "gà" Vũ Khắc Tiệp ở lĩnh vực hoạt động giải trí, rõ ràng, giải thưởng này gây ra sự khó hiểu không phải không có lí do. Thậm chí, có bạn đọc còn bình luận, đây là giải thưởng "buồn cười" nhất từ trước đến nay. Và với giải thưởng này, Ngọc Trinh lại làm dày thêm danh mục giải thưởng "ao làng" của mình cùng với những danh hiệu mỹ miều trước đó như "Nữ Hoàng Bibiki châu Á", "Hoa hậu Quốc tế Việt Nam tại Mỹ"…

Giải thưởng là một kênh tham khảo

Giải thưởng, mục đích ban đầu của nó, là để tôn vinh giá trị, những cống hiến của nghệ sỹ, cũng như khuyến khích, kích thích sự sáng tạo của nghệ sỹ. Nhưng bây giờ, có một số giải thưởng vô hình chung trở thành công cụ làm trò, đánh bóng tên tuổi, tôn giá trị ảo, hư danh.

Có một tỷ lệ nghịch giữa số lượng và chất lượng của các giải thưởng hiện nay. Đi cùng với đó là bao câu chuyện hậu trường showbiz cười ra nước mắt. Và trước thời buổi giải thưởng nở rộ như hiện nay, công chúng cũng nên chỉ coi nó là một kênh để tham khảo.

Số lượng giải thưởng tăng lên nhưng chúng ta đang thiếu những giải thưởng đủ tầm, đủ sức nặng. Đội ngũ chuyên môn, những người cầm cân nảy mực của một số giải thưởng mặc dù đã được cải tiến và thay đổi, tuy nhiên nhìn chung chất lượng vẫn còn làng nhàng và thiếu chiều sâu. Trong danh mục giải thưởng, vẫn còn rất nhiều sạn. Khi thông báo giải thưởng, diễn ra nhiều lùm xùm không đáng có.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp (ở giữa) cùng 2 diễn viên chính của bộ phim "Đập cánh giữa không trung".

Nói như thế, không có nghĩa chúng ta không có những giải thưởng chất lượng. Vẫn còn đó những giải thưởng vinh danh đúng người đúng chô, khép lại một năm văn hóa - giải trí song hành "lắm tài nhiều tật". Mỗi một giải thưởng đều phục vụ một đối tượng khu biệt nào đó và chúng ta vẫn có những giải thưởng thực sự uy tín trong việc gạn bớt sạn để tôn vinh những người xứng đáng.

Giải thưởng "Âm nhạc Cống hiến 2015" do Báo Thể thao & Văn hóa vẫn tiếp tục đọng lại trong lòng người yêu nhạc cả nước với nhiều tình cảm đẹp. Chương trình "Bài hát Việt" vẫn là nơi vinh danh một lứa nghệ sỹ mới thăng hoa và hết mình với nghệ thuật. Bộ phim "Đập cánh giữa không trung" của đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp, Phim "Cha và con và…" của đạo diễn Phan Đăng Di đã giành được những giải thưởng điện ảnh quốc tế danh giá…

Giải thưởng chưa bao giờ hết thiêng và nói cho cùng, giải thưởng vẫn là một điều khích lệ tinh thần lớn, ghi nhận những nỗ lực bền bỉ của nghệ sỹ đích thực. Họ lao động và sáng tạo không vì bất cứ danh hiệu nào cả,­ nhưng chỉ khi gắn liền với họ, danh hiệu và giải thưởng mới tỏa sáng lấp lánh.

Nhạc sĩ Lê Minh Sơn

Tôi nghĩ bất cứ giải thưởng nào cũng tốt, nhìn từ góc độ showbiz, cần nổi tiếng, cần truyền thông ầm ĩ. Còn thực sự, nếu nói về những giải thưởng giá trị ở Việt Nam hay thế giới không có nhiều. Những giải thưởng như Nobel, Goncourt đều là sự lao động, cống hiến cả cuộc đời của người nghệ sĩ. Những người làm nghề tử tế họ không bao giờ quá quan tâm đến giải thưởng, bởi đó là công việc sáng tạo, họ làm để thỏa mãn tâm hồn mình và hạnh phúc vì điều đó, chứ không phải để chờ đợi những giải thưởng. Giải thưởng chỉ đi kèm tiền bạc (dù ít) chứ không hẳn đi kèm danh tiếng, vì danh tiếng đôi khi đến trước giải thưởng.

Còn hiện nay, có những giải thưởng nổi lềnh phềnh tôn vinh cô này, cô nọ chỉ là đánh bóng cho một thương hiệu, một tổ chức nào đó mà thôi, chứ không có giá trị gì. Còn khán giả, đừng bị bịt mắt bởi những thứ hào nhoáng, phù phiếm đó. Giá trị lớn nhất của người sáng tạo là tác phẩm, còn việc tác phẩm của họ được vinh danh hay không nằm ngoài sự kiểm soát của nghệ sĩ. Họ làm để thỏa mãn tâm hồn mình. Đôi khi những giải thưởng không vinh danh nghệ sĩ, ở Việt Nam đã có những giải như thế, tự làm, tự trao giải, rồi được truyền thông báo chí tung hô, nhưng với những người làm nghề thực sự thì thấy buồn cười.

Khán giả bây giờ họ là những người thông minh, và mỗi người nên có một bộ lọc tốt để biết nhận đâu là những giá trị đích thực, đâu chỉ là những thứ bọt bèo, phù phiếm. Cái còn lại cuối cùng không phải là giải thưởng, những lời tung hô của báo chí mà là sự lao động nghiêm túc của người nghệ sĩ, những cống hiến của họ cho cộng đồng.

Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng

Thực ra ở nước ngoài cũng có nhiều giải thưởng của nhiều tổ chức khác nhau được xướng lên. Điều đó tạo sân chơi rộng rãi cho nhiều người, bởi mỗi giải thưởng có một tiêu chí riêng. Chúng ta không nên quá hoang mang vì ở Việt Nam bây giờ có quá nhiều giải thưởng, loạn giải thưởng. Đó chỉ là bề nổi mà thôi. Giải thưởng nào có uy tín và nổi trội thì nó sẽ còn lại với thời gian.

Tôi nghĩ, bản thân các giải thưởng không quá ảnh hưởng đến các giá trị đâu, bởi khán giả bây giờ là những người thông minh, tự khắc họ biết giải thưởng đó nằm ở đâu trong các thang giá trị. Thực tế, những giải thưởng uy tín trong nước cũng như quốc tế đều được khẳng định qua thời gian và những người đồng hành cùng giải thưởng đó, như giải Oscar, bản thân giá trị của nó được tôn vinh bởi chính những người đồng hành. Cho nên, cuối cùng của mọi giá trị thì vẫn là tác phẩm mà thôi.

Bây giờ ở Việt Nam nhan nhản giải thưởng quốc tế về nhan sắc, thậm chí là âm nhạc, điện ảnh. Nhưng thực ra, đó chỉ là giải thưởng của một tạp chí, một tổ chức nào đó ở nước ngoài, nó nhằm mục đích quảng bá thương hiệu, hình ảnh cho tổ chức, hay sản phẩm nào đó. Chúng ta cũng không nên định kiến việc này, vì đó là quy luật tự do của sự phát triển. Mà điều quan trọng là chúng ta không nên làm những khán giả thụ động. Những khán giả chuyên nghiệp, có tri thức họ sẽ không bị ảnh hưởng bởi những thứ hào nhoáng đó. Thời đại của công nghệ bây giờ đâu có dễ lừa bịp khán giả, chỉ cần một cú nhấp chuột google là ra ngay giá trị của các giải thưởng đó thế nào.

Đậu Dung
.
.
.