Lần đầu gặp Bàn Thị Huệ, nếu không có bộ cảnh phục, tôi không nghĩ cô gái mảnh khảnh, khuôn mặt nhân hậu ngồi trước mặt mình là một quản giáo, mà lại đang quản lý tới hơn 20 phạm nhân, trong số ấy có cả những phạm nhân đã nhận án tử hình đang chờ thi hành án.

Xuất thân từ một cảnh sát khu vực, nay Thượng úy Vũ Trường Hiệp là Trưởng Công an phường Phú Đô, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội. Ở bất cứ địa bàn nào và với cương vị gì, anh cũng luôn nỗ lực hết mình để đem lại bình yên cho nhân dân.

Làm theo Sáu điều Bác dạy, đoàn viên, thanh niên Tổng cục VIII đã có nhiều hoạt động tích cực để nâng cao chất lượng công tác cảm hoá, giáo dục phạm nhân.

Ðại úy Nguyễn Xuân Ðiệp - Phó Ðội trưởng Ðội Cảnh sát điều tra (CSÐT) Công an huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai - là một trong những tấm gương về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được Công an tỉnh Lào Cai giới thiệu.

Để góp phần quản lý, giam giữ và cải tạo, giáo dục hàng trăm can phạm nhân từ đủ các thành phần trong xã hội, tại Trại tạm giam Công an Nghệ An, cán bộ quản giáo ở đây đã phải hy sinh hạnh phúc riêng tư của mình để thức ngủ cùng các đối tượng. Với những người ngày đêm ươm mầm thiện cho các mảnh đời lầm lỡ, hạnh phúc là được cống hiến, nhìn thấy phạm nhân hoàn lương, trở về với gia đình và tái hòa nhập cộng đồng.

Là cán bộ quản giáo, trực tiếp làm nhiệm vụ quản lý, giáo dục và cảm hóa 33 phạm nhân nữ với những mức án khác nhau, đến từ nhiều vùng miền không giống nhau, chị đã có sự đồng cảm thực sự, lấy cái tâm và tình người để cảm hóa phạm nhân. Nhiều lúc chị bỏ cả tiền lương ra để phạm nhân có cuộc điện thoại về nhà, hoặc đóng giúp án phí để họ có đủ điều kiện giảm án. Cũng bởi vậy mà sau khi hết án, nhiều người đã quay trở lại trại giam để cảm ơn người đã khai sinh ra bản thân mình lần thứ hai trong cõi đời này.

Tuy không được đào tạo nghề sư phạm, không có bục giảng như ở các giảng đường... nhưng các “nhà giáo” ở trại giam luôn phải làm việc thật sự như những giáo viên chuyên nghiệp. Cuộc sống và việc làm của họ hằng ngày gắn với những “học trò” đặc biệt. Bởi, tất cả “học trò”ở đây là những đối tượng phạm tội nên không chỉ dạy chữ, dạy nghề, dạy người, dạy lẽ sống ở đời cho các đối tượng học tập, để có điều kiện sửa chữa lỗi lầm mà còn giúp các phạm nhân phải biết vượt qua chính mình, vượt qua được những đau thương, mặc cảm để đứng lên làm lại cuộc đời...

Là một trong những đơn vị được giao trách nhiệm quản lý, giáo dục phạm nhân phạm các tội về an ninh quốc gia, liên quan đến an ninh quốc gia và phạm nhân có mức án cao. Cán bộ, chiến sĩ Trại giam số 5 luôn quán triệt nghiêm chủ trương, đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, tạo điều kiện tốt nhất để phạm nhân có cơ hội làm lại cuộc đời.

Mang yêu thương để cảm hóa người lầm lỗi, đó là tâm niệm của cán bộ Hội Phụ nữ Công an TP Hải Phòng.

Thượng uý Võ Thanh Tâm làm công tác quản giáo tại Trại giam Xuân Phước thuộc Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục và trường giáo dưỡng, Bộ Công an, là một cán bộ trẻ tuổi đời lẫn tuổi nghề nhưng luôn được đồng đội tin yêu, phạm nhân cảm phục.

Đối với Trung tá Nguyễn Quế Chinh, cán bộ quản giáo, Trại tạm giam Công an tỉnh Hà Nam, bí quyết của "giáo án" trong giáo dục, cảm hóa phạm nhân, những con người lỗi lầm chính bằng sự chân thành.

Gần 10 năm gắn bó với công tác đảm bảo an ninh trật tự tại cơ sở, Đại úy Đỗ Thị Thúy, Phó Trưởng Công an phường Tây Sơn, thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình đã cảm hóa, giáo dục nhiều đối tượng nghiện ma túy, có tiền án tiền sự chấp hành tốt ở địa phương. 

Những con người một thời là “đại ca” trong các băng nhóm trộm cắp, hay chỉ vì phút ngông cuồng của tuổi trẻ mà phải trả giá nhiều năm sau song sắt của nhà giam, khi trở về đời thường, mặc cảm tội lỗi, gánh nặng tâm lý khiến họ không thoát ra được cái bóng của mình. Giúp đỡ, cảm hóa để họ xóa đi mặc cảm, tạo công ăn việc cho họ là yếu tố thành công của công tác tái hòa nhập cộng đồng.

Hai hàng xà cừ cổ thụ toả bóng mát đường vào Trại giam Thanh Phong tạo cảm giác đây là ngôi trường cổ kính hơn là trại giam. 

Qua triển khai thực hiện mô hình “2+1” trong những năm qua, Hội Cựu chiến binh thị trấn Bình Mỹ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam đã tham gia cảm hóa, giáo dục 7 trường hợp vi phạm pháp luật đã chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương thực sự tiến bộ.

Thiếu úy Bàn Thị Huệ, một nữ quản giáo trẻ nhưng tràn đầy nhiệt huyết, hết lòng vì trách nhiệm, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao, được đồng đội và cấp trên ghi nhận.

Lúc chia tay với Thiếu tá Y Then Niê, Ðội phó Ðội điều tra và các cán bộ Phòng An ninh điều tra (ANÐT) Công an tỉnh Ðắk Lắk, Y Năk Ivie bùi ngùi chẳng muốn rời bước... Tình cảm chân thành của người cán bộ an ninh đã giúp cảm hóa một người từng có thời lầm đường lạc lối, từ công việc họ đã trở nên gắn bó thân thiết với nhau.

Gắn bó với nghề quản giáo là họ xác định làm việc ở trại giam “chung thân, không án”. Nếu các giáo viên là người “giáo dục đi” thì họ là người giáo dục lại, mà giáo dục lại những con người lầm lỗi còn khó hơn gấp bội lần. Gánh vác trên vai cả công việc, gia đình, chồng con, sự hi sinh thầm lặng của họ xứng đáng được vinh danh.

Dù 9h sáng 10-11 mới đến giờ Trại giam Hoàng Tiến (Tổng cục VIII, Bộ Công an) tổ chức Hội nghị gia đình phạm nhân nhưng từ tối hôm trước, nhiều gia đình đã đến trọ ở gần trại, mong đến sáng được vào thăm, gặp gỡ con, em mình. Sáng sớm, các gia đình từ miền núi xa xôi như Điện Biên, Sơn La đến những người các huyện đảo cách trở của Hải Phòng, Quảng Ninh cũng đã có mặt mong chờ giây phút hội ngộ.

Dù "chân yếu tay mềm" nhưng cán bộ nữ ở Trạo giam số 5, Tổng cục VIII, Bộ Công an làm tất cả những công việc của công tác giam giữ, cải tạo phạm nhân, từ tham mưu, quản lí hồ sơ, quản giáo đến những việc nặng nhọc, đặc thù của đàn ông như trực trại, bảo vệ, trinh sát... Dù ở cương vị nào, các chị cũng vượt qua, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.