#văn xuôi

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã rời khỏi dương gian 23 năm, nhưng di sản nghệ thuật của ông vẫn không ngừng lôi cuốn thế hệ sau. Nếu thi ca và hội họa bổ sung trực tiếp giá trị thẩm mỹ cho sự nghiệp Trịnh Công Sơn, thì văn xuôi của ông lại gián tiếp chú giải cho ca khúc mà ông từng sáng tác.

Hội Nhà văn Việt Nam vừa tổ chức lễ trao các giải thưởng văn học năm 2023 bao gồm: Giải thưởng thường niên của Hội Nhà văn Việt Nam với các hạng mục: Văn xuôi, thơ, lý luận phê bình, Giải thưởng văn học thiếu nhi, Giải thưởng tác giả trẻ, Giải thưởng nhà văn nữ ấn tượng và Giải thưởng cuộc vận động sáng tác văn học về đề tài thiếu nhi (đợt 1).

Bản thân khái niệm "nghệ thuật" đã có nét nghĩa trên mức thông thường. Có đại văn hào nói sự bình thường sẽ giết chết nghệ thuật là theo cái ý ấy. Xin được chứng minh một số sử ký, truyền kỳ thời trung đại thường kiến tạo những sự quái lạ để nói về cái ngược đời của nhân vật, sự kiện.

Tương tác thể loại trong thơ đương đại thể hiện trước hết ở việc gia tăng chất tự sự trong cấu trúc trữ tình. Việc gia tăng chất tự sự diễn ra trên một số phương diện, biểu hiện như: trong hình thức câu thơ - tiến đến hình thức câu văn xuôi, trong cấu trúc trữ tình - cấu trúc mang hình thức của những câu chuyện, có cốt truyện, có nhân vật, đối thoại, đa giọng, có mở đầu, kết thúc,…

Với hàng chục đầu sách được xuất bản, nhà văn Lê Hoài Nam đã tạo được một vị thế, một giọng văn riêng trên văn đàn. Vì lẽ đó, trong tuyển tập này, ông chọn 42 truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách văn xuôi Lê Hoài Nam thực sự đã thuyết phục tôi cũng như những bạn đọc khó tính. Bởi đây là "món quà tri ân của tác giả đối với bạn đọc" như tác giả bộc bạch.

Chi tiết vốn là đặc trưng của văn xuôi. Nhưng thơ cũng rất cần chi tiết. Có ai đó nói hay chính tôi nghĩ ra, cũng không nhớ nữa, rằng hình tượng thơ giống như cánh diều bay bổng trên cao, nhưng phải luôn nối với cái gốc là cái cọc cắm dưới đất. Nếu dây đứt, cái diều sẽ rơi, hoặc có bay đi tới đâu rồi cũng rơi xuống mà thôi. Cái gốc thực đó là những chi tiết cụ thể.

NXB Văn học đang hoàn thiện những công đoạn cuối cùng để giới thiệu đến bạn đọc cuốn "Truyện ngắn Thâm Tâm". Vậy là sau cuốn "Thâm Tâm truyện ngắn" được xuất bản năm 2000 bởi NXB Văn hóa - Thông tin do nhà phê bình văn học Văn Giá và Nguyễn Thanh Hương sưu tầm và giới thiệu, sự tái xuất hiện của "Truyện ngắn Thâm Tâm" (có bổ sung một số tác phẩm mới sưu tầm) và tập "Truyện vừa Thâm Tâm" sắp được NXB Quân đội Nhân dân ra mắt sẽ giới thiệu đến bạn đọc đầy đủ hơn về gia tài, chân dung văn học của Thâm Tâm.

“Tôi nghĩ nhiều đến ký ức. Ký ức không phải là những cuốn phim như người ta thường ví von. (....). Còn với tôi, nó là một dòng chảy” (Đinh Sỹ Minh – Cô giáo ảo).

Thơ có nhịp điệu thì đương nhiên rồi nhưng ở đây tôi muốn bàn tới nhịp điệu của văn xuôi, điều mà rất ít người viết để ý. Văn có nhịp điệu nó dễ đọc, dễ nhớ vừa tạo được những ấn tượng và hiệu quả bất ngờ.

“Hoàng Lê nhất thống chí” viết bằng chữ Hán của nhóm tác giả Ngô gia văn phái là tác phẩm văn xuôi tự sự đầu tiên có quy mô như một bộ sử thi. Những sự kiện quan trọng trong lịch sử Việt Nam từ cuối đời Lê Hiển Tông (1740 - 1786) đến đầu đời Gia Long (1802- 1820) được ghi lại khá tỉ mỉ.

Quá trình viết là giai đoạn khó khăn và thách thức nhất để tạo ra một tác phẩm văn học. Bởi khi ý tưởng đã chín muồi, thời gian, không gian đã có đủ thì việc thao tác để tạo ra sản phẩm là khó nhất, bởi tất cả những điều kiện hỗ trợ chỉ là yếu tố cần thiết, việc trực tiếp làm mới quyết định sự thành bại.

Ở tuổi 70, nhà văn Trần Văn Tuấn vẫn miệt mài viết. Dáng vẻ gầy gò và khuôn mặt khắc khổ của ông hoàn toàn đối lập với những trang văn sinh động và hấp dẫn.

Nhiều người nói với tôi, nhà văn Hữu Tiến đi từ thơ đến với văn xuôi. Điều này không có gì lạ, bởi hầu hết những người mới cầm bút ở ta đều như thế. Khởi đầu họ làm thơ, rồi chuyển sang viết văn. Thậm chí có người nghĩ làm thơ dễ hơn văn xuôi?! Dùng ít chữ hơn văn xuôi. Chỉ cần nghe có vần là được...

Y Ban là người nhẹ lòng hơn nhiều đàn bà khác. Chị có buồn, nhưng không u uất. Và chị vượt qua những thời khắc khó khăn, những biến cố của đời sống tốt hơn. 

Khi cho rằng văn xuôi Đổi mới ở nước ta có một đặc điểm nổi bật là đậm đà chất đối thoại, người ta thường lấy dẫn chứng từ truyện ngắn và tiểu thuyết, là hẳn nhiên. Nhìn rộng ra thêm, ta cũng còn có thể thấy là các bài viết thuộc thể tạp văn - thời luận cũng đóng góp vào đặc điểm - thành công mới này không kém, nếu không nói rằng tính chất đối thoại ấy ở nó còn trực diện hơn, đã gây được hiệu ứng xã hội rất rõ.

Ngay từ những năm cuối thập niên 50, đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, nhà thơ Ngô Văn Phú đã được biết đến trong lĩnh vực văn xuôi và thơ ca. Ông từng đoạt giải văn xuôi của Báo Văn học năm 1958, giải thơ của Tạp chí Văn nghệ năm 1961, giải ca dao của Báo Văn học năm 1962.