Bất cứ bộ máy chính trị nào đều tồn tại các chốt chặn quyền lực. Chúng ta thường chỉ chú ý tới các quan chức với thứ bậc cao, hoàng đế, tổng thống, thủ tướng, chủ tịch... mà quên mất sự vận hành có tính chất hệ thống của bộ máy quyền lực nhà nước.
#chân dung quyền lực
Nguyễn Công Trứ là một trong các quan chức sống động và từng trải nhất ở Việt Nam đầu thế kỷ XIX. Con đường chính trị thăng trầm và phạm vi hoạt động rộng ở vùng ngoại vi cho thấy cách thức tiến thân và vai trò của các quan chức chiến thuật trong cấu trúc quyền lực của nhà vua mới ở Huế: Minh Mệnh (1820-1841).
Nếu Trương Đăng Quế, Hà Tông Quyền là hình mẫu các ngôi sao chính trị của triều Minh Mệnh, những người thăng tiến từ chuyên viên lên bộ trưởng trong một thập niên thì Tạ Quang Cự tiêu biểu cho cách thức vươn tới quyền lực của một võ quan cao cấp. Hành trình chốn quan trường của viên tướng này phản ánh sự chuyển giao của hai thế hệ quân sự ở Việt Nam đầu thế kỷ XIX: thế hệ võ tướng Gia Long sang võ tướng Minh Mệnh.
Sự vận hành của thể chế quân chủ tạo ra ý niệm về quyền lực tuyệt đối của nhà vua. Các ý tưởng thần thánh hóa vị thiên tử tạo ra biểu tượng về quyền lực tuyệt đối. Luật pháp và sự vận hành của hệ thống hành chính là cơ sở thiết chế của quyền lực tuyệt đối.
